Miscellanea Anthropologica et Sociologica https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes <p style="text-align: justify;">Miscellanea Anthropologica et Sociologica to czasopismo założone w roku 1992, publikujące numery tematyczne poświęcone zagadnieniom socjologicznym i antropologicznym. Poszczególne numery redagowane są przez ekspertów w poruszanych dziedzinach. Każdy numer zawiera nie tylko serię tekstów poświęconych tematyce numeru, lecz również dział artykułów i recenzji dotyczących innych tematów. Naszym celem jest łączenie debat teoretycznych z badaniami empirycznymi obejmującymi szerokie spektrum zagadnień - od socjologii historycznej po sprawy współczesne oraz do psychologii społecznej po kultury świata. Szczególnie mile widziane są artykuły wnoszące twórczy wkład do teorii socjologicznej.</p> <p style="text-align: justify;">Miscellanea Anthropologica et Sociologica jest pismem recenzowanym. Języki, w których publikuje to: polski i angielski.</p> <p style="text-align: justify;">Wszystkie artykuły zamieszczane w naszym piśmie (za wyjątkiem tekstów przedrukowanych na licencji) objęte są ogólnym zezwoleniem na bezpłatne wykorzystanie w celach niekomercyjnych (Open Access).</p> <p style="text-align: justify;">Czasopismo jest obecne na liście ERIH Plus.</p> Instytut Socjologii UG pl-PL Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2084-2937 Wprowadzenie https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/7133 Małgorzata Synowiec-Piłat Jacek Mianowski Prawa autorskie (c) 2022 Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2021-09-01 2021-09-01 22 2-3 5 7 Ewolucja religii. Podejście syntetyczne https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/7139 <p>Zaproponowane w artykule podejście do ewolucji religii usiłuje przezwyciężyć słabości ewolucjonizmu zarówno socjokulturowego, jak i selekcjonistycznego. Jest to próba syntezy podejścia darwinowskiego z teorią systemów Herberta Spencera oraz socjologiczną ekologią organizacji. Pozwala nie tylko na analizę powstania i ewolucji poszczególnych organizacji religijnych uwarunkowanej siłami społecznymi, ale także umożliwia poznanie mechanizmów opierania się tym siłom.</p> Kamil M. Kaczmarek Prawa autorskie (c) 2022 Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2021-09-01 2021-09-01 22 2-3 91 107 Architektura jako narzędzie promowania nacjonalizmu w Republice Tadżykistanu https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/7140 <p>Artykuł poświęcony jest refleksji nad świecką architekturą współczesnego Tadżykistanu jako narzędziem promowania określonego programu ideologicznego. Sponsorowane przez władze budowle w założeniu służą wzmacnianiu jej prestiżu oraz konstruowaniu wspólnoty narodu Tadżyków (millati todżik) i jej legitymizacji za pomocą podkreślania m.in. długiej historii narodu i jego kulturowego wkładu w rozwój regionu. W kontekście nacjonalizmu promowanego przez prezydenta Emomaliego Rahmona zostały przeanalizowane przykłady architektoniczne z ich odwołaniami do określonych wartości i symboli oraz wizji historycznej.&nbsp;&nbsp;&nbsp;</p> Paulina Niechciał Prawa autorskie (c) 2022 Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2021-09-01 2021-09-01 22 2-3 108 123 Transhumanizm – nowy etap dla ludzkości czy szkodliwa utopia? https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/7141 <p>Artykuł stanowi przegląd zagadnień z zakresu transhumanizmu, a co więcej – jest zaproszeniem do debaty społecznej nad ulepszaniem ludzkiego ciała i umysłu przez nowoczesne technologie. Prezentuję w nim poglądy najbardziej rozpowszechnione wśród zwolenników transhumanizmu. Ukazuje również kontrowersję pomiędzy transhumanistami a biokonserwatystami i prezentuje poglądy najbardziej reprezentatywne wśród przeciwników tej ideologii. Ci drudzy, w luźnym rozumieniu, są działaczami ochrony przyrody, uznawanymi za awangardę utopii naukowej. Jak łatwo się domyślić, postulują ochronę ludzkiej natury i odstąpienie od ulepszania ludzkiego ciała przez technologię. Obok transhumanizmu nurt biokonserwatyzmu w ostatnich dekadach zyskuje na sile.&nbsp;&nbsp;</p> Zofia Magrian Prawa autorskie (c) 2022 Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2021-09-01 2021-09-01 22 2-3 124 146 Recenzja książki Jarosława Macały „Tylko ziemia się nie zmienia”. Wyobrażenia geopolityczne w polskiej muzyce popularnej po 1989 roku https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/7142 Marcin Choczyński Prawa autorskie (c) 2022 Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2021-09-01 2021-09-01 22 2-3 149 155 Zdrowie w doświadczeniach i działaniach osób rozwijających się według autystycznego wzorca. Analiza polskich blogów samorzeczników autyzmu https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/7134 <p>W artykule zaprezentowano wyniki jakościowej analizy treści danych zastanych, polskich blogów samorzeczników autyzmu, wykorzystując program Qda Miner 6.0. Celem pracy było zbadanie sposobów doświadczania zdrowia przez aktywistów autyzmu, jak i sprawdzenie, w jaki sposób wypowiadają się oni o zdrowiu całej populacji osób w spektrum autyzmu. Postawiono hipotezę, że opowiedzenie się przez samorzeczników za jednym z dwóch sposobów definiowania autyzmu – jako zaburzenia bądź jako alternatywnego wzorca rozwojowego – znajduje odzwierciedlenie w propagowaniu ujęcia zdrowia jako braku deficytu bądź jako dobrostanu fizycznego, psychicznego lub społecznego. Współistnienie wyróżnionych dwóch perspektyw definiowania autyzmu interpretowano w odniesieniu do procesów medykalizacji i demedykalizacji.</p> Maja Drzazga-Lech Monika Kłeczek Marta Ir Prawa autorskie (c) 2022 Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2021-09-01 2021-09-01 22 2-3 11 28 Doświadczenie sprzężonej niepełnosprawności sensorycznej: perspektywa socjologiczna https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/7135 <p>Sprzężona niepełnosprawność sensoryczna nie jest nowym rodzajem niepełnosprawności, natomiast nadal budzi spore zdziwienie – przede wszystkim u osób pełnosprawnych. Na gruncie nauk społecznych oraz humanistycznych w Polsce badania akademickie nad problemem jednoczesnego uszkodzenia zmysłu słuchu oraz wzroku podejmowane są sporadycznie. Artykuł ma charakter empiryczny. Badania zostały osadzone w nurcie badań interpretatywnych. W swoich badaniach wykorzystuję ramy teoretyczne interakcjonizmu symbolicznego, sądząc, że jest to najodpowiedniejszy punkt wyjścia do poznania świata społecznego osób głuchoniewidomych. Zasadniczym celem badań jest przybliżenie różnorodnych doświadczeń, ukazując, w jaki sposób jednoczesne uszkodzenie słuchu i wzroku wpływa na indywidualną biografię i konstruowanie świata społecznego. Codzienne doświadczenia badanych nie mają ani jednoznacznie pozytywnego, ani wyłącznie negatywnego charakteru. W niniejszych badaniach to osoby głuchoniewidome odkrywały „na nowo” własne doświadczenia, relacjonując to, co zmieniło się w nich, sposobach wartościowania, relacjach z innymi. </p> Tomasz Kasprzak Prawa autorskie (c) 2022 Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2021-09-01 2021-09-01 22 2-3 29 44 Zastosowanie koncepcji kapitału Pierre’a Bourdieu do klasyfikacji czynników społecznych wpływających na zdrowie psychiczne młodzieży szkolnej https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/7137 <p>Pierre Bourdieu wymienia trzy formy kapitału, które mogą determinować pozycję społeczną ludzi: kapitał gospodarczy, społeczny i kulturowy. Wszystkie formy kapitału są zbywalne, mogą być inwestowane i przynosić „zyski”, w efekcie lokują jednostki i grupy w strukturze społecznej. Dlatego też skutki codziennego wpływu różnych form kapitału na zdrowie populacji, a w szczególności na zdrowie psychiczne, analizują liczne badania. Proponowany artykuł wpisuje się w nurt tych rozważań. W zaprezentowaniu wybranego tematu zostaną wzięte pod uwagę opracowania badawcze i poglądowe dotyczące problemów zdrowia i zdrowia psychicznego z użyciem koncepcji Bourdieu oraz raporty z badań nad zdrowiem psychicznym młodzieży szkolnej. Podstawowe pytanie badawcze brzmi: w jaki sposób różnorodne formy kapitału wpływają na powstawanie chorób psychicznych młodzieży? Analizując koncepcję Bourdieu, wyłaniamy czynniki społeczne odgrywające istotną rolę w powstaniu chorób, wskazujemy na etiologię schorzeń psychicznych, które są najczęściej wymieniane i doświadczane przez młodzież szkolną. Ostatecznie testujemy metodę Bourdieu w kategoryzacji i opisie doświadczeń zdrowotnych również w odniesieniu do doświadczenia młodzieży polskiej.&nbsp;&nbsp;</p> Agnieszka K. Choińska Prawa autorskie (c) 2022 Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2021-09-01 2021-09-01 22 2-3 45 63 Życie (nie)codzienne z chorobą nowotworową i po jej remisji. Perspektywa uczestników OnkoMarszu Granicami Polski https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/7138 <p>Codzienność i niecodzienność to kategorie, które można rozpatrywać jako elementy historycznego procesu różnicowania się działania społecznego. Są one także wynikiem doświadczenia podstawowej rzeczywistości życia, przeżyć z tym związanych oraz aktywności podejmowanych po to, żeby tę rzeczywistość zmieniać. W tym tekście codzienność i niecodzienność odnoszę do świata indywidualnej i zbiorowej współpracy osób chorych onkologicznie i zdrowych. Zgodnie z założeniami fenomenologii społecznej Alfreda Schütza przyjmuję, że świat życia codziennego to świat, w którym osoby chore mogą w wyniku współpracy z innymi osobami chorymi oraz zdrowymi zaadaptować się do rzeczywistości, jaką wyznacza rak. Celem tekstu jest próba odpowiedzi na pytanie – w jaki sposób osoby chore onkologicznie mogą radzić sobie (tj. myśleć, rozmawiać, działać) z chorobą nowotworową w życiu codziennym i niecodziennym. W trakcie realizacji badań własnych z użyciem technik jakościowych (pogłębiony wywiad jakościowy i grupowy wywiad fokusowy, analiza dokumentów zastanych) zebrałem dane pierwotne i wtórne. Przedmiotem analizy była realizacja strategii adaptacji do choroby onkologicznej, jaką proponuje Fundacja OnkoRejs – Wybieram Życie na przykładzie akcji profilaktycznej OnkoMarsz Granicami Polski. Spoiwem tej strategii jest współpraca osób chorych onkologicznie i zdrowych, które przygotowują akcję profilaktyczną w formie marszu lub wyprawy rowerowej. Zebrane dane wykorzystałem do analizy OnkoMarszu w wymiarze faktograficznym i w aspekcie efektów dla jego uczestników. W wymiarze faktograficznym analiza danych pozwoliła zrekonstruować zakres i formy współpracy, które uczestnicy podjęli w fazie przygotowań i realizacji marszu oraz wyprawy rowerowej. W aspekcie efektów udziału w OnkoMarszu analiza danych pozwoliła określić, jakie znaczenie dla uczestników OnkoMarszu miała współpraca motywowana chorobą onkologiczną.&nbsp;&nbsp;</p> Jacek Mianowski Prawa autorskie (c) 2022 Miscellanea Anthropologica et Sociologica 2021-09-01 2021-09-01 22 2-3 64 87