https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/issue/feed Niepełnosprawność- Dyskursy Pedagogiki Specjalnej 2023-07-06T11:22:56+00:00 Amadeusz Krause niepelnosprawnosc@ug.edu.pl Open Journal Systems <p>Wydając ogólnopolski kwartalnik "Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej" stawiamy sobie za cel aktualizację problemów z zakresu pedagogiki specjalnej. Jest to możliwe między innymi dzięki wykraczaniu poza ramy tej dyscypliny. Prezentujemy zatem rozwiązania praktyczne, badania empiryczne oraz teorię, które pozwalają na niepełnosprawność spojrzeć interdyscyplinarnie.</p> https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/8975 Niepełnosprawność i zatrudnienie. Ekonomiczny model niepełnosprawności w koncepcji Marty Russell 2023-07-05T12:04:04+00:00 Agnieszka Woynarowska agnieszka.woynarowska@ug.edu.pl <p>Artykuł przybliża ekonomiczny model niepełnosprawności prezentujący się w analizach amerykańskiej badaczki, aktywistki walczącej z dyskryminacją osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy – Marty Russell. W swoich tekstach obnażała ona sposoby wykluczeń osób z niepełnosprawnościami generowane we współczesnych kapitalistycznych społeczeństwach, głównie w Stanach Zjednoczonych. W jej twórczości na plan pierwszy wybija się wyraźna krytyka ucisku niepełnosprawności oraz analiza nierówności ekonomicznych, na jakie napotykają osoby niepełnosprawne z powodu oszczędności i braku demokracji ekonomicznej w kapitalizmie. Zaprezentowana w tekście perspektywa objaśnia dlaczego niemożliwe jest zniesienie dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy mimo wielu reform oraz działań ruchów społecznych.</p> 2022-12-19T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/8977 Możliwości zastosowania choreoterapii we wsparciu kobiet z niepełnosprawnością intelektualną – refleksje dotyczące projektu zajęć rozwojowych „Kobiety Mocy” 2023-07-05T12:13:45+00:00 Iwona Lindyberg iwona.lindyberg@ug.edu.pl <p>Celem niniejszego tekstu jest opis możliwości zastosowania choreoterapii we wsparciu dorosłych kobiet z niepełnosprawnością intelektualną. Opisywane zajęcia są pewnym wycinkiem szerszego projektu rozwojowego („Kobiety Mocy”). Projekt ten ma charakter arteterapeutyczny. Terapia tańcem to nic innego jak terapeutyczne wykorzystanie ruchu i ekspresji jako pewnego procesu służącemu emocjonalno-fizycznej wewnętrznej integracji. Warto podkreślić również, iż terapia tańcem jest działaniem wieloaspektowym i wielowymiarowym. Taniec (i towarzysząca mu ekspresja) mogą w istocie wpływać na różne sfery funkcjonowania uczestników.</p> 2022-12-19T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/8983 Sposoby prezentacji dorosłych osób z zespołem Downa na przykładzie wybranych obrazów medialnych 2023-07-06T07:13:57+00:00 Tomasz Sahaj sahaj@awf.poznan.pl <p>Celem artykułu jest omówienie medialnych prezentacji dorosłych osób z zespołem Downa. Pod uwagę wzięto wybrane programy telewizyjne – <em>Down the road. Zespół w trasie</em> i <em>Project Cupid</em> – kampanie i reklamy społecznie zaangażowane (w szczególności sportowe) z lat 2020-2022 oraz projekt artystyczny <em>Downtown collection</em>. Są to badania własne – krytyczne studium przypadków dobranych indywidualnie. Kluczem doboru jest intelektualna niepełnosprawność (zespół Downa) postaci występujących w prezentacjach publicznych. Zastosowano metodę jakościową, technikę analizy zawartości/treści obrazów medialnych, traktując je jako specyficzne teksty kultury współczesnej, opisując je i interpretując. Swobodna narracja nie jest ugruntowana w żadnej konkretnej teorii pedagogiczno-socjologicznej. Ma charakter humanistyczno-społecznych refleksji i deskryptywnych rozważań teoretycznych opartych na dostępnej literaturze przedmiotu. Refleksje plasują się w obszarze <em>disability studies</em>.</p> 2022-12-19T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/8990 Od Gapcia po Elsę – refleksje nad sposobem przedstawienia niepełnosprawności w popularnym kinie animowanym 2023-07-06T08:28:02+00:00 Gabriela Jędrusik niepelnosprawnosc@ug.edu.pl <p>Niniejszy artykuł stanowi omówienie sposobu przedstawiania zagadnienia niepełnosprawności z perspektywy pełnometrażowego, hollywoodzkiego kina animowanego funkcjonującego w obrębie kultury popularnej. Produkcje należące do wspomnianego gatunku od lat bowiem odgrywają ważną rolę w procesie nauczania znaczeń oraz kształtowania określonych postaw zarówno wśród publiczności dziecięcej, jak i dorosłej. Podjęte w tekście rozważania poddają analizie wybrane pełnometrażowe animacje, których wybór został umotywowany popularnością oraz stopniem odniesienia do poruszanej problematyki z naciskiem na filmy powstałe od początku XXI wieku. Poprzez rozdzielenie w badaniach niepełnosprawności na aspekt psychologiczny oraz fizyczny, dostrzegalna stała się nie tylko złożoność tego zagadnienia, ale także braki dotyczące odpowiedniej reprezentacji tej grupy w obrębie familijnego kina animowanego. Gatunkowi temu do dzisiaj trudno uwolnić się od stereotypów, zwłaszcza w odniesieniu do pierwszego wspomnianego typu dysfunkcji. Brakuje również produkcji nawiązujących bezpośrednio do tego zagadnienia, które określiłyby i rozwinęły omówioną problematykę w sposób niebagatelny. Celem artykułu jest zatem zwrócenie uwagi na sposób przedstawiania przez pełnometrażowe hollywoodzkie kino animowane problematyki niepełnosprawności, jak również stanowi próbę określenia jej współczesnego charakteru.</p> 2022-12-19T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/8994 Poczucie koherencji a satysfakcja z pracy pedagogów specjalnych i nauczycieli 2023-07-06T09:26:04+00:00 Monika Węglarz-Masłowska monika.maslowska@up.krakow.pl <p>Praca jest jednym z kluczowych aktywności osób dorosłych. Satysfakcja z pracy uwarunkowana jest wieloma czynnikami związanymi z pracownikiem i środowiskiem. Przedmiotem rozważań w tym artykule jest związek między poczuciem koherencji a satysfakcją z pracy pedagogów specjalnych i nauczycieli. Obie grupy zawodowe należą do zawodów pomocowych, choć specyfika ich pracy jest zróżnicowana. Praca pedagoga specjalnego jest szczególnie narażona na czynniki obniżające poziom satysfakcji z pracy. Należą do nich trudne zachowanie uczniów, relacje z rodzicami i innymi nauczycielami oraz nieadekwatne wynagrodzenie. Poczucie koherencji jest uważane za jeden z czynników indywidualnych, które wpływają na radzenie sobie ze stresem. Doświadczanie długotrwałego stresu zawodowego może mieć negatywny wpływ na zadowolenie z pracy, a nawet prowadzić do wypalenia zawodowego. W badaniach wzięło udział 54 pedagogów specjalnych i 30 nauczycieli. Artykuł składa się z trzech części. Pierwszy charakteryzuje pojęcie satysfakcji z pracy i poczucia koherencji w kontekście pracy pedagoga specjalnego i nauczyciela. W drugiej części scharakteryzowano podstawy badań własnych oraz przedstawiono uzyskane wyniki. Ostatnia część to podsumowanie i porównanie uzyskanych wyników z innymi raportami z badań. Przedstawione wyniki są częścią szerszej eksploracji dotyczącej wypalenia zawodowego i jego uwarunkowań w badanych grupach.</p> 2022-12-19T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/8999 System opieki nad dzieckiem z zespołem Angelmana w Stanach Zjednoczonych – doświadczenia matek 2023-07-06T10:11:49+00:00 Martyna Olszewska martyna.olszewska@ug.edu.pl <p>Artykuł podejmuje tematykę systemu opieki nad dzieckiem z rzadką chorobą genetyczną w Stanach Zjednoczonych na podstawie doświadczeń matek dzieci z zespołem Angelmana. Celem badania było ustalenie, jakie doświadczenia mają rodzice dzieci z zespołem Angelmana z systemem opieki nad ich dzieckiem w Stanach Zjednoczonych. Badania skupiały się na następujących obszarach wsparcia/opieki: organizacji pomocy dla dziecka z zespołem Angelmana w aspekcie pomocy rządowej i publicznej edukacji; otrzymywanej pomocy materialnej; wsparciu merytorycznym i informacyjnym oraz wsparciu emocjonalnym. Ukazały one złożoność i zróżnicowanie doświadczeń badanych, co wiązało się m.in. z miejscem zamieszkania (każda z badanych zamieszkuje inny Stan USA).</p> 2022-12-19T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/9002 Probiotyki, prebiotyki i transfer mikrobioty jelitowej jako metody terapeutyczne zaburzeń ze spektrum autyzmu 2023-07-06T11:22:56+00:00 Olga Domińczak niepelnosprawnosc@ug.edu.pl <p>W ostatnich latach w środowisku naukowym coraz częściej odnotowuje się zainteresowanie dotyczące korelacji między składem mikrobiomu jelitowego a funkcjonowaniem osób ze spektrum autyzmu. Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD – Autism Spectrum Disorder) definiuje się jako złożone, heterogeniczne zaburzenie o charakterze niepełnosprawności neurorozwojowej. Charakteryzują się deficytem w interakcjach społecznych, komunikacji oraz stereotypowymi, powtarzalnymi zachowaniami, czynnościami i zainteresowaniami. Mikrobiom to bardzo zróżnicowany ekosystem, na który składa się od 500 do 1000 różnych gatunków wirusów, bakterii, grzybów i pierwotniaków. Skład gatunkowy mikroorganizmów w jelitach jest zróżnicowany osobniczo, a wpływ na to ma aktualny stan zdrowia człowieka, dieta, wiek, metabolizm, sposób przyjścia na świat, pochodzenie geograficzne, stres, przyjmowane leki oraz skład mikrobiomu matki. Mikroorganizmy jelitowe nieustannie komunikują się z centralnym układem nerwowym za pomocą tak zwanej osi mikrobiota-jelita-mózg. Udowodniono, że osoby z ASD częściej niż osoby neurotypowe cierpią na zaburzenia żołądkowo-jelitowe i dysbiozę okrężnicy. Doniesienia naukowe zawarte w tym artykule wskazują, że probiotykoterapia, stosowanie prebiotyków i transfer mikrobioty jelitowej są skutecznymi metodami terapeutycznymi zaburzeń występujących u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.</p> 2022-12-19T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/8974 Od Redakcji 2023-07-05T12:00:09+00:00 Joanna Doroszuk joanna.doroszuk@ug.edu.pl 2022-12-19T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023