Niepełnosprawność- Dyskursy Pedagogiki Specjalnej
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc
<p>Wydając ogólnopolski kwartalnik "Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej" stawiamy sobie za cel aktualizację problemów z zakresu pedagogiki specjalnej. Jest to możliwe między innymi dzięki wykraczaniu poza ramy tej dyscypliny. Prezentujemy zatem rozwiązania praktyczne, badania empiryczne oraz teorię, które pozwalają na niepełnosprawność spojrzeć interdyscyplinarnie.</p>Instytut Pedagogiki, WNS, UGpl-PLNiepełnosprawność- Dyskursy Pedagogiki Specjalnej2080-9476Od Redakcji
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10478
Małgorzata Moszyńska
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-154878Macierzyństwo w percepcji bezdzietnych kobiet z długotrwałym uszkodzeniem rdzenia kręgowego
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10479
<p>Zagadnienie macierzyństwa kobiet z niepełnosprawnością w coraz większym stopniu podejmowane jest przez badaczy tej problematyki. W większości odnaleźć można prace realizowane w nurcie badań jakościowych. Celem niniejszego badania było ustalenie, jak bezdzietne kobiety z długotrwałym uszkodzeniem rdzenia kręgowego postrzegają macierzyństwo. Uczestniczkami badania było 10 kobiet z długotrwałym uszkodzeniem rdzenia kręgowego w wieku od 32 do 63 lat. Zastosowano podejście jakościowe, a metodę zbierania danych stanowił pogłębiony wywiad indywidualny. Wywiady realizowane były we wschodniej i centralnej Polsce. Definiując macierzyństwo badane wskazywały na oczywistość tej roli w życiu każdej kobiety również z niepełnosprawnością, wskazując na pewne ograniczenia w tym zakresie. Zdaniem respondentek decyzja kobiet z niepełnosprawnością ruchową o posiadaniu potomstwa jest bardziej skomplikowana i trudniejsza niż w przypadku pełnosprawnych kobiet. Badane w większości deklarowały niezamierzoną bezdzietność.</p>Agnieszka Gabryś
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-154892210.26881/ndps.2023.48.01Ocena poziomu kontroli emocji u osób wyleczonych z choroby nowotworowej
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10481
<p>Diagnoza i rozpoczęte leczenie onkologiczne wywołują wiele różnorodnych emocji, które trwale lub okresowo zmieniają dotychczasowy sposób funkcjonowania osoby chorej i jej bliskich. Intensywność zmian zależy od szeregu czynników, wśród których można wskazać nie tylko rodzaj nowotworu i pojętego leczenia, czas i powodzenie terapii onkologicznej, ale również czynniki indywidualne związane z wiekiem, płcią, osobowościową oraz wsparciem uzyskanym (nie tylko, choć w szczególności) od najbliższych i profesjonalistów. Celem pracy była ocena poziomu kontroli emocji u osób wyleczonych z choroby nowotworowej. Główny problem badawczy sformułowano następująco: Jaki jest poziom kontroli emocji u osób wyleczonych z choroby nowotworowej i jakie znaczenie dla kształtowania się wyników w zakresie kontroli poziomu emocji mają zmienne socjodemograficzne oraz czas leczenia? Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem standaryzowanego narzędzia - Skali Kontroli Emocji, skonstruowanej przez M. Watson i S. Greera, w polskiej adaptacji Z. Jurczyńskiego (2001). Zbadano 67 osób, które w dzieciństwie przeszły leczenie choroby nowotworowej. Najwyższe wyniki kontroli emocji uzyskano w skali lęku i w skali depresji, nieco niższy wynik ankietowani osiągnęli w skali gniewu.</p>Beata Antoszewska
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-1548233810.26881/ndps.2023.48.02Systemowy oraz instytucjonalny kontekst edukacji i wsparcia studentów w spektrum autyzmu w Polsce
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10482
<p>Dane, w tym epidemiologiczne, z ostatnich lat wskazują trend wzrostowy odsetka dzieci i młodzieży z diagnozą autyzmu w polskim systemie oświaty. Zjawisku temu będzie towarzyszyć wzrost odsetka studentów w spektrum autyzmu. Uczelnie za chwilę staną wobec podobnego wyzwania co system oświaty. Tymczasem niewiele wiadomo o tej grupie studentów i jej potrzebach. Wskazuje się też na jej porzucenie edukacyjne. W artykule omówiono aktualny kontekst systemowy i instytucjonalny edukacji i wsparcia studentów autystycznych w Polsce. Analiza dotychczasowych rozwiązań uwidocznia „różne prędkości” w jakich uczelnie obecnie realizują w praktyce ideę edukacji włączającej oraz wdrażają dostępność do studiów osób z niepełnoprawnościami, w tym w spektrum autyzmu. Istnieje potrzeba ukierunkowanych rozwiązań, ale i badań w analizowanym obszarze.</p>Bożena Chrostowska
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-1548395610.26881/ndps.2023.48.03Dysleksja a wzrokowo-percepcyjne uwarunkowania trudności w czytaniu
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10483
<p>Celem artykułu jest odróżnienie trudności w czytaniu o etiologii zakorzenionej w czynnikach wzrokowo-percepcyjnych od dysleksji jako stricte językowego zaburzenia. Artykuł charakteryzuje funkcjonalne objawy trudności w czytaniu spowodowane deficytami fonologicznymi w przypadku dysleksji rozwojowej oraz zaburzeniami w procesach wzrokowych na poziomie odbioru, takimi jak obniżona ostrość wzroku jak i na poziomie percepcji, np. uszkodzenia obszarów korowych i podkorowych. Trudności w czytaniu o podłożu wzrokowo-percepcyjnym wydają się być zagadnieniem złożonym, ponieważ mogą istnieć jako odrębna kategoria wobec samej dysleksji rozwojowej, ale także mogą towarzyszyć dysleksji i komplikować problemy edukacyjne dziecka. Identyfikacja przyczyny trudności w czytaniu ma kluczowe znaczenie w procesie planowania terapeutycznych i postdiagnostycznych interwencji. Niepowodzenie w tym zakresie lub błędne określenie przyczyn trudności w czytaniu może prowadzić do mylnych diagnoz i w rezultacie do stosowania nieskutecznych terapii.</p>Beata Papuda-Dolińska
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-1548577010.26881/ndps.2023.48.04"Amatorzy"
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10499
<p>Artykuł przedstawia i omawia niektóre aspekty filmu fabularnego „Amatorzy”. Fabuła filmu nawiązuje do pracy artystycznej polskiego zespołu teatralnego Biuro Rzeczy Osobistych BRO, którego działalność trwa od dwudziestu pięciu lat. Film „Amatorzy” to obraz, w którym występują aktorzy z niepełnosprawnością intelektualną, prowokując tym samym liczne wątki i pytania nie tylko o miejsce osób z tym rodzajem niepełnosprawności w sztuce (filmowej), ale skłania także do namysłu nad rolą tego filmu jako bodźca (do) zmiany społecznej i emancypacji osób z niepełnosprawnością intelektualną. Namysł nad filmem „Amatorzy” oraz odniesienie się do wybranych wątków obrazu, został dokonany na podstawie analizy danych wtórnych / analizy treści danych zastanych, którymi są wybrane fragmenty recenzji krytyków filmowych oraz wywiad z reżyserką „Amatorów”. Inspiracja teoretyczna w próbie analizy filmu została zaczerpnięta ze zmysłowej teorii filmu Vivian Sobchack. Spotkanie widza i aktorów z niepełnosprawnością intelektualną występujących w filmie to ucieleśnione doświadczenie kinowe rozumiane jako dialogiczne spotkanie. Amatorzy” nie tylko pozwalają pokazać /zobaczyć/ ważne i najczęściej pomijane kwestie społeczne, ale także mogą prowokować do zmiany znaczeń przypisywanych osobom z niepełnosprawnością intelektualną jako aktorom oraz (współ)twórcom sztuki (filmowej) i kultury.</p>Dorota Krzemińska
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-1548718610.26881/ndps.2023.48.05Zakład aktywności zawodowej – przestrzeń rozwoju i niezbędne ogniwo w systemie aktywizacji zawodowej czy getto legitymizujące wykluczenie osób z niepełnosprawnościami z otwartego rynku pracy? Perspektywa pracowników
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10501
<p>W niniejszym artykule, bazując na doświadczeniach pracowników z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawnością oraz eksponując ich percepcję pracy w zakładzie aktywności zawodowej, autorka prezentuje odpowiedzi na kluczowe dla tego tekstu pytania: Jaką rolę w systemie wsparcia odgrywają współczesne zakłady aktywności zawodowej? Jak te miejsca pracy postrzegane są przez zatrudnione tam osoby z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności? Czy są to miejsca rehabilitacji społeczno-zawodowej przygotowujące pracowników z niepełnosprawnościami do pracy na otwartym rynku, czy też w zderzeniu z wolnorynkową gospodarką oraz faktem, że nie wszystkie osoby z niepełnosprawnościami są w stanie konkurować o pracę na współczesnym i bardzo wymagającym rynku pracy, stały się miejscami pracy chronionej dającej zatrudnienie takim właśnie osobom? Czy to czyni je po prostu firmami prowadzącymi działalność biznesową w neoliberalnej gospodarce, które poprzez zatrudnianie, wynikające z ustawowych zapisów, przeciwdziałają bezrobociu wśród osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, co jednocześnie może polaryzować ich postrzeganie: jako niezbędnego ogniwa walki o wsparcie zatrudnienia lub odrodzonego reliktu przeszłości segregacyjnej formy rehabilitacji.</p>Agnieszka Woynarowska
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-15488710310.26881/ndps.2023.48.06Analiza roli doradców w kontekście zarządzania w chińskim systemie szkolnictwa wyższego
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10505
<p>W prezentowanym artykule podjęto analizę wyjątkowej roli doradców uczelni w Chinach poprzez połączenie aspektów teoretycznych z analizami przypadków. W chińskim kontekście termin „Fu Dao Yuan” odnosi się do doradców, którzy posiadają szersze obowiązki i większy autorytet niż ich odpowiednicy w krajach anglojęzycznych. Pełnią oni kluczową rolę w kształtowaniu ideologicznej i politycznej edukacji chińskich studentów college’u, pełniąc także funkcje nauczycieli. Doradcy muszą dysponować dogłębną wiedzą na temat Komunistycznej Partii Chin, psychologii oraz innych istotnych zagadnień związanych z edukacją. Zazwyczaj, ich obowiązki obejmują dziewięć obszarów działalności, m.in. edukację w dziedzinie teorii ideologicznej i politycznej, a także promowanie przynależności do partii i ligi. Stanowią oni pierwszą linię wsparcia dla studentów, stanowiąc łącznik między instytucją a uczniami. Pomagają oni studentom w różnych kwestiach związanych zarówno z życiem codziennym, jak i nauką. Ogłoszenia doradców reprezentują oficjalne komunikaty szkoły, pełnią oni funkcję „kierowniczą” w odniesieniu do studentów. Jednakże, równocześnie pełnią rolę pośredników między uczniami a instytucją. Autorzy porównują mechanizmy zarządzania sprawami studenckimi na zachodnich uniwersytetach, podkreślając korzyści wynikające z systemu doradczego w Chinach, zarówno dla instytucji, jak i studentów, akcentując unikatową rolę funkcji doradcy w chińskim systemie edukacji wyższej.</p>Ying LiuZhiyin Guo
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-154810412110.26881/ndps.2023.48.07Pedagogika sztuki w odniesieniu do niepełnosprawności. Analiza semiotyczna wybranych obrazów malarskich związanych z tematem niepełnosprawności
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10506
<p>W niniejszym artykule skoncentrowano się na semiotycznej analizie wybranych dzieł sztuki związanych z tematem niepełnosprawności, badając, w jaki sposób te kompozycje kreują przestrzeń dla ukazywania doświadczeń osób z niepełnosprawnościami. Taka perspektywa angażuje odbiorców, prowadząc do głębszego zrozumienia ich rzeczywistości. Analizując różne dzieła związane z tematem niepełnosprawności z różnych okresów, zbadano, w jaki sposób sztuka podejmuje temat niepełnosprawności oraz jakie przesłanie przekazuje na temat społeczeństwa i jego postaw wobec jednostek z niepełnosprawnościami. Celem badań jest zaobserwowanie ewolucji sposobu przedstawiania niepełnosprawności w sztuce oraz ukazanie rozwoju świadomości społecznej na ten temat. Metodologia jakościowa opiera się na teorii dzieła otwartego Umberto Eco i analizie semiotycznej obrazu.</p>Małgorzata Karczmarzyk
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-154812213310.26881/ndps.2023.48.08Emocje i enklawy bezpieczeństwa emocjonalnego - pandemia COVID-19 w doświadczeniach osób z niepełnosprawnością sensoryczną i ich rodzin
https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/10507
<p>Podczas analiz zebranych materiałów badawczych w obszarze życia osób z niepełnosprawnością sensoryczną i ich rodzin podczas pandemii COVID-19 wyłonionych zostało pięć kategorii głównych: pandemia, relacje, konstruowanie codzienności, wizje przyszłości oraz emocje (których rozwinięcie wobec tego, co znalazło się w publikacji (Belzyt, Doroszuk, Tersa 2021), stanowić będzie tematykę poniższego artykułu). Kategorie główne i podkategorie wyłaniane były w procesie poszukiwania odpowiedzi na główny problem badawczy, dotyczący codzienności rodzin osób z niepełnosprawnością sensoryczną.</p> <p>Analizując wypowiedzi badanych pod kątem odczuwanych przez nich stanów emocjonalnych uwagę zwracało, iż po części odzwierciedlają one etapy adaptacji do nowej sytuacji wyróżnione i opisane przez A. Twardowskiego (1991) oraz mechanizmy radzenia sobie opisane przez F.L. Coolidge i in. (2000, za: Szabała 2020: 101). W tej perspektywie dokonany został opis stanów emocjonalnych w trakcie dokonywanej analizy. Ważną kategorią, która rysuje się w wypowiedziach badanych są enklawy bezpieczeństwa, czyli miejsca, aktywności oraz relacje, które ułatwiając badanym regulację emocji i przywracają poczucie bezpieczeństwa.</p>Joanna Izabela Belzyt
Prawa autorskie (c) 2024
2023-06-152023-06-154813414810.26881/ndps.2023.48.09