Niepełnosprawność- Dyskursy Pedagogiki Specjalnej

Od Redakcji

Joanna Doroszuk — 2022-12-19

Niepełnosprawność i zatrudnienie. Ekonomiczny model niepełnosprawności w koncepcji Marty Russell

Agnieszka Woynarowska — 2022-12-19

Artykuł przybliża ekonomiczny model niepełnosprawności prezentujący się w analizach amerykańskiej badaczki, aktywistki walczącej z dyskryminacją osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy – Marty Russell. W swoich tekstach obnażała ona sposoby wykluczeń osób z niepełnosprawnościami generowane we współczesnych kapitalistycznych społeczeństwach, głównie w Stanach Zjednoczonych. W jej twórczości na plan pierwszy wybija się wyraźna krytyka ucisku niepełnosprawności oraz analiza nierówności ekonomicznych, na jakie napotykają osoby niepełnosprawne z powodu oszczędności i braku demokracji ekonomicznej w kapitalizmie. Zaprezentowana w tekście perspektywa objaśnia dlaczego niemożliwe jest zniesienie dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy mimo wielu reform oraz działań ruchów społecznych.

Możliwości zastosowania choreoterapii we wsparciu kobiet z niepełnosprawnością intelektualną – refleksje dotyczące projektu zajęć rozwojowych „Kobiety Mocy”

Iwona Lindyberg — 2022-12-19

Celem niniejszego tekstu jest opis możliwości zastosowania choreoterapii we wsparciu dorosłych kobiet z niepełnosprawnością intelektualną. Opisywane zajęcia są pewnym wycinkiem szerszego projektu rozwojowego („Kobiety Mocy”). Projekt ten ma charakter arteterapeutyczny. Terapia tańcem to nic innego jak terapeutyczne wykorzystanie ruchu i ekspresji jako pewnego procesu służącemu emocjonalno-fizycznej wewnętrznej integracji. Warto podkreślić również, iż terapia tańcem jest działaniem wieloaspektowym i wielowymiarowym. Taniec (i towarzysząca mu ekspresja) mogą w istocie wpływać na różne sfery funkcjonowania uczestników.

Sposoby prezentacji dorosłych osób z zespołem Downa na przykładzie wybranych obrazów medialnych

Tomasz Sahaj — 2022-12-19

Celem artykułu jest omówienie medialnych prezentacji dorosłych osób z zespołem Downa. Pod uwagę wzięto wybrane programy telewizyjne – Down the road. Zespół w trasie i Project Cupid – kampanie i reklamy społecznie zaangażowane (w szczególności sportowe) z lat 2020-2022 oraz projekt artystyczny Downtown collection. Są to badania własne – krytyczne studium przypadków dobranych indywidualnie. Kluczem doboru jest intelektualna niepełnosprawność (zespół Downa) postaci występujących w prezentacjach publicznych. Zastosowano metodę jakościową, technikę analizy zawartości/treści obrazów medialnych, traktując je jako specyficzne teksty kultury współczesnej, opisując je i interpretując. Swobodna narracja nie jest ugruntowana w żadnej konkretnej teorii pedagogiczno-socjologicznej. Ma charakter humanistyczno-społecznych refleksji i deskryptywnych rozważań teoretycznych opartych na dostępnej literaturze przedmiotu. Refleksje plasują się w obszarze disability studies.

Od Gapcia po Elsę – refleksje nad sposobem przedstawienia niepełnosprawności w popularnym kinie animowanym

Gabriela Jędrusik — 2022-12-19

Niniejszy artykuł stanowi omówienie sposobu przedstawiania zagadnienia niepełnosprawności z perspektywy pełnometrażowego, hollywoodzkiego kina animowanego funkcjonującego w obrębie kultury popularnej. Produkcje należące do wspomnianego gatunku od lat bowiem odgrywają ważną rolę w procesie nauczania znaczeń oraz kształtowania określonych postaw zarówno wśród publiczności dziecięcej, jak i dorosłej. Podjęte w tekście rozważania poddają analizie wybrane pełnometrażowe animacje, których wybór został umotywowany popularnością oraz stopniem odniesienia do poruszanej problematyki z naciskiem na filmy powstałe od początku XXI wieku. Poprzez rozdzielenie w badaniach niepełnosprawności na aspekt psychologiczny oraz fizyczny, dostrzegalna stała się nie tylko złożoność tego zagadnienia, ale także braki dotyczące odpowiedniej reprezentacji tej grupy w obrębie familijnego kina animowanego. Gatunkowi temu do dzisiaj trudno uwolnić się od stereotypów, zwłaszcza w odniesieniu do pierwszego wspomnianego typu dysfunkcji. Brakuje również produkcji nawiązujących bezpośrednio do tego zagadnienia, które określiłyby i rozwinęły omówioną problematykę w sposób niebagatelny. Celem artykułu jest zatem zwrócenie uwagi na sposób przedstawiania przez pełnometrażowe hollywoodzkie kino animowane problematyki niepełnosprawności, jak również stanowi próbę określenia jej współczesnego charakteru.

Poczucie koherencji a satysfakcja z pracy pedagogów specjalnych i nauczycieli

Monika Węglarz-Masłowska — 2022-12-19

Praca jest jednym z kluczowych aktywności osób dorosłych. Satysfakcja z pracy uwarunkowana jest wieloma czynnikami związanymi z pracownikiem i środowiskiem. Przedmiotem rozważań w tym artykule jest związek między poczuciem koherencji a satysfakcją z pracy pedagogów specjalnych i nauczycieli. Obie grupy zawodowe należą do zawodów pomocowych, choć specyfika ich pracy jest zróżnicowana. Praca pedagoga specjalnego jest szczególnie narażona na czynniki obniżające poziom satysfakcji z pracy. Należą do nich trudne zachowanie uczniów, relacje z rodzicami i innymi nauczycielami oraz nieadekwatne wynagrodzenie. Poczucie koherencji jest uważane za jeden z czynników indywidualnych, które wpływają na radzenie sobie ze stresem. Doświadczanie długotrwałego stresu zawodowego może mieć negatywny wpływ na zadowolenie z pracy, a nawet prowadzić do wypalenia zawodowego. W badaniach wzięło udział 54 pedagogów specjalnych i 30 nauczycieli. Artykuł składa się z trzech części. Pierwszy charakteryzuje pojęcie satysfakcji z pracy i poczucia koherencji w kontekście pracy pedagoga specjalnego i nauczyciela. W drugiej części scharakteryzowano podstawy badań własnych oraz przedstawiono uzyskane wyniki. Ostatnia część to podsumowanie i porównanie uzyskanych wyników z innymi raportami z badań. Przedstawione wyniki są częścią szerszej eksploracji dotyczącej wypalenia zawodowego i jego uwarunkowań w badanych grupach.

System opieki nad dzieckiem z zespołem Angelmana w Stanach Zjednoczonych – doświadczenia matek

Martyna Olszewska — 2022-12-19

Artykuł podejmuje tematykę systemu opieki nad dzieckiem z rzadką chorobą genetyczną w Stanach Zjednoczonych na podstawie doświadczeń matek dzieci z zespołem Angelmana. Celem badania było ustalenie, jakie doświadczenia mają rodzice dzieci z zespołem Angelmana z systemem opieki nad ich dzieckiem w Stanach Zjednoczonych. Badania skupiały się na następujących obszarach wsparcia/opieki: organizacji pomocy dla dziecka z zespołem Angelmana w aspekcie pomocy rządowej i publicznej edukacji; otrzymywanej pomocy materialnej; wsparciu merytorycznym i informacyjnym oraz wsparciu emocjonalnym. Ukazały one złożoność i zróżnicowanie doświadczeń badanych, co wiązało się m.in. z miejscem zamieszkania (każda z badanych zamieszkuje inny Stan USA).

Probiotyki, prebiotyki i transfer mikrobioty jelitowej jako metody terapeutyczne zaburzeń ze spektrum autyzmu

Olga Domińczak — 2022-12-19

W ostatnich latach w środowisku naukowym coraz częściej odnotowuje się zainteresowanie dotyczące korelacji między składem mikrobiomu jelitowego a funkcjonowaniem osób ze spektrum autyzmu. Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD – Autism Spectrum Disorder) definiuje się jako złożone, heterogeniczne zaburzenie o charakterze niepełnosprawności neurorozwojowej. Charakteryzują się deficytem w interakcjach społecznych, komunikacji oraz stereotypowymi, powtarzalnymi zachowaniami, czynnościami i zainteresowaniami. Mikrobiom to bardzo zróżnicowany ekosystem, na który składa się od 500 do 1000 różnych gatunków wirusów, bakterii, grzybów i pierwotniaków. Skład gatunkowy mikroorganizmów w jelitach jest zróżnicowany osobniczo, a wpływ na to ma aktualny stan zdrowia człowieka, dieta, wiek, metabolizm, sposób przyjścia na świat, pochodzenie geograficzne, stres, przyjmowane leki oraz skład mikrobiomu matki. Mikroorganizmy jelitowe nieustannie komunikują się z centralnym układem nerwowym za pomocą tak zwanej osi mikrobiota-jelita-mózg. Udowodniono, że osoby z ASD częściej niż osoby neurotypowe cierpią na zaburzenia żołądkowo-jelitowe i dysbiozę okrężnicy. Doniesienia naukowe zawarte w tym artykule wskazują, że probiotykoterapia, stosowanie prebiotyków i transfer mikrobioty jelitowej są skutecznymi metodami terapeutycznymi zaburzeń występujących u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.