Przeszkody i możliwości integracji rynków rozwijających się z globalnymi łańcuchami wartości – przykład Tunezji

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest ocena stopnia integracji tunezyjskich firm z globalnymi łańcuchami wartości, prognoza ich przyszłych możliwości w tym zakresie, jak również propozycja działań politycznych zmierzających do zwiększenia ich udziału w globalnych łańcuchach wartości. Dane Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju dotyczące wartości dodanej w handlu międzynarodowym posłużyły do wyliczenia bieżących wskaźników, jak również zobrazowania dawniejszej dynamiki integracji w tył oraz zwiększonego udziału w globalnych łańcuchach wartości. Z danych tych wynika, że integracja tunezyjskiej gospodarki z globalnymi łańcuchami wartości jest względnie mocna tylko w dwóch obszarach, mianowicie w przemyśle elektromaszynowym i tekstylnym. Można wykazać, że wzrost udziału w globalnym łańcuchu wartości idzie w parze z wyższą pozycją w tym łańcuchu. Mimo to udział branż tworzących najwięcej miejsc pracy (szczególnie spożywczej i tekstylnej) w globalnym łańcuchu wartości zwiększył się jedynie w niewielkim stopniu. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest niewłaściwa polityka promowania inwestycji. Sytuacja ta nie poprawi się zapewne w najbliższej przyszłości bez odpowiednich zmian w krajowej polityce inwestycyjnej, zwłaszcza że prognozy przewidują rozprzężenie pomiędzy Tunezją a międzynarodowym przepływem kapitału. Zalecane jest skupienie się na promowaniu lokalnej transformacji produktów rolnych eksportowanych zazwyczaj w formie nieobrobionej (pogłębianie udziału w globalnym łańcuchu wartości), jak również na stworzeniu produktów niszowych w innych sektorach, takich jak np. tekstylia przemysłowe (rozszerzenie udziału w globalnych łańcuchach wartości). Sugerowane jest również wzmocnienie powiązań małych i średnich przedsiębiorstw z globalnymi łańcuchami wartości celem poprawy zatrudnienia poprzez szerszy udział w globalnych łańcuchach wartości, a także bardziej zrównoważonego społecznie i gospodarczo rozwoju.