Ekologizacja konsumpcji jako trend w zachowaniach konsumenckich – implikacje dla przyszłych badań
Słowa kluczowe:
konsumpcja produktów ekologicznych, badania marketingowe, triangulacjaAbstrakt
Zważywszy na wyzwania współczesności, rośnie znaczenie wiedzy na temat ekologizacji konsumpcji i możliwości pobudzania jej rozwoju. Chociaż przeprowadzono w tym zakresie wiele badań, występuje potrzeba ich pogłębiania i poszerzania o nowe konteksty, aby pełniej wyjaśnić zachowania konsumentów produktów ekologicznych oraz zidentyfikować bariery rozwoju ekologizacji konsumpcji. Celem artykułu jest ukazanie czynników kształtujących i różnicujących zachowania konsumentów produktów ekologicznych wraz ze wskazaniem na wynikające z tego implikacje dla kolejnych badań marketingowych nad ekologizacją konsumpcji. Artykuł opiera się na pogłębionych studiach literaturowych oraz wynikach własnych badań empirycznych o charakterze jakościowym i ilościowym, które stanowiły podstawę dla wyodrębnienia typów polskich konsumentów produktów ekologicznych. Integracja wyników badań innych autorów oraz badań własnych pozwoliła na stworzenie propozycji modelowego ujęcia badań stymulant i destymulant ekologizacji konsumpcji, które zakłada stosowanie triangulacji podejść i metod badawczych w celu pełniejszego wyjaśnienia niespójności w postępowaniu konsumenta produktów ekologicznych.
Downloads
Bibliografia
Bray J., Johns N., Kilburn D., 2011, An exploratory study into the factors impeding ethical consumption, Journal of Business Ethics, vol. 98, no. 4.
Bryła P., 2015, Marketing regionalnych i ekologicznych produktów żywnościowych. Perspektywa sprzedawcy i konsumenta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Bywalec Cz., 2010, Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
DEFRA, 2006, Department for Environment, Food and Rural Affairs and the Forestry Commission, Sustainable consumption and production: Encouraging sustainable consumption, http://ar- chive.defra.gov.uk/ corporate/about/reports/documents/2006 deptreport.pdf [access: 15.02.2018].
Fiedor B., 2014, Wzrost zrównoważony a rozwój trwały – rola państwa ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru ekologicznego w okresie transformacji, [in:] Zarządzanie i polityka gospodarcza dla rozwoju, ed. G.W. Kołodko, Wydawnictwo Poltext, Warszawa.
Flick U., 2011, Jakość w badaniach jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Grzybowska-Brzezińska M., 2013, Wpływ instrumentów marketingu ekologicznego na zachowania konsumentów na rynku produktów spożywczych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Zarządzania Finansów i Marketingu, no. 30.
Gutkowska K., 2007, Zachowania konsumentów w kontekście teorii konfliktu niewspółmiernych skal wartości, [in:] Konsument, gospodarstwo domowe, rynek, ed. Z. Kędzior, Akademia Ekonomiczna w Katowicach, Centrum Badań i Ekspertyz, Katowice.
Henryks J., Pearson D., 2013, Attitude behavior gaps: Investigating switching amongst organic consumers, [in:] International Food Marketing Research Symposium Conference Proceedings, Part 2, eds. J. Stanton, M. Lang, V. Laszlo, Institute of Food Products Marketing, Budapest.
Hughner R.S., McDonagh P., Prothero A., Shultz C.J., Stanton J., 2007, Who are organic food consumers? A compilation and review of why people purchase organic food, Journal of Con- sumer Behaviour, vol. 6, no. 2–3.
Joshi Y., Rahman Z., 2015, Factors affecting green purchase behaviour and future research directions, International Strategic Management Review, vol. 3.
Kieżel E. (ed.), 2010, Konsument i jego zachowania na rynku europejskim, PWE, Warszawa.
Kunz J., Reuter K., 2006, Category-Management für Bio-Produkte – Anforderungen und strategische Ansätze, Marketing Review St. Gallen, no. 2.
Łuczka-Bakuła W., 2007, Rynek żywności ekologicznej, PWE, Warszawa.
Makatouni A., 2002, What motivates consumers to buy organic food in the UK? Result from the qualitative study, British Food Journal, vol. 104.
Mazurek-Łopacińska K., Sobocińska M., 2016, Perspectives for development of the eco-friendly product market in Poland in the light of qualitative and quantitative marketing surveys, [in:] Organic food market in Poland, eds. A. Graczyk, K. Mazurek-Łopacińska, Publishing House of Wrocław University of Economics, Wrocław.
Moisander J., 2007, Motivational complexity of green consumerism, International Journal of Consumer Studies, vol. 31, no. 4.
Nikodemska-Wołowik A.M., 2011, CSR w segmencie MSP. Humanizacja życia gospodarczego w wymiarze międzynarodowym, [in:] RespEn – Odpowiedzialna przedsiębiorczość. Polskie i szwedzkie MŚP wobec wyzwań CSR, ed. A.M. Nikodemska-Wołowik, Warszawa, http://www.responsiblesme.eu/public/ files/pl_respen.pdf [access: 15.02.2018].
Nycz-Wróbel J., 2012, Świadomość ekologiczna społeczeństwa i wynikające z niej zagrożenia środowiska naturalnego (na przykładzie opinii mieszkańców województwa podkarpackiego), Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Ekonomia i Nauki Humanistyczne, no. 3.
Pilarczyk B., Nestorowicz R., 2010, Marketing ekologicznych produktów żywnościowych, Oficyna Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Poskrobko B. (ed.), 2007, Zarządzanie środowiskiem, PWE, Warszawa.
Sowa I., 2010, Nowe trendy w zachowaniach konsumentów, [in:] Konsument i jego zachowania na rynku europejskim, ed. E. Kieżel, PWE, Warszawa.
Tanner C., Kast S.W., 2003, Promoting sustainable consumption: Determinants of green purchases by Swiss consumers, Psychology & Marketing, vol. 20, no. 10.
Vermeir I., Verbeke W., 2006, Sustainable food consumption: Exploring the consumer “attitude- behavioral intention” gap, Journal of Agricultural and Environmental Ethics, vol. 19, no. 2.
Vermeir I., Verbeke W., 2008, Sustainable food consumption among young adults in Belgium: Theory of planned behaviour and the role of confidence and values, Ecological Economics, vol. 64, no. 3.
Witek L., 2008, Produkty ekologiczne w świadomości konsumenta, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Zarządzanie i Marketing, no. 13.
Zanoli R., Naspetti S., 2002, Consumer motivations in the purchase of organic food: A means-end approach, British Food Journal, vol. 104.
Zaremba S. (ed.), 2004, Marketing ekologiczny, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.