Spadek znaczenia euro jako waluty międzynarodowej

Abstrakt

Głównym celem artykułu jest przedstawienie najważniejszych aspektów teoretycznych z zakresu internacjonalizacji danej waluty oraz analiza międzynarodowej roli euro od początku jej funkcjonowania. Szczegółowej analizy dokonano w oparciu o wybrane wskaźniki w okresie 2008–2016. Zdaniem autorów wskaźniki te najlepiej charakteryzują międzynarodową pozycję euro i umożliwiają potwierdzenie hipotezy dotyczącej spadku znaczenia euro jako waluty międzynarodowej po 2007 r.

Waluta międzynarodowa jest jednostką pieniężną, którą wykorzystuje się poza granicami państwa lub obszaru gospodarczego. Postanowienie o umiędzynarodowieniu nie ma charakteru formalnego. Decyduje o tym rzeczywiste jej zastosowanie w obrotach walutowych w sferze prywatnej i oficjalnej. Funkcje przypisane do waluty światowej są takie same jak w przypadku tradycyjnego pieniądza, tj. środek płatniczy, miernik wartości i środek przechowywania wartości. Wiążą się one silnie ze sobą w obu sferach. Ponadto umiędzynarodowienie danej waluty wiąże się z korzyściami dla kraju ją emitującego, jak i pewnymi kosztami. Euro już od momentu wprowadzenia zyskało status drugiej waluty międzynarodowej. W latach 1999–2007 jej międzynarodowa rola systematycznie wzrastała, a jej rozwój obejmował wszystkie funkcje pieniądza światowego. Jednakże wskutek globalnego kryzysu finansowego z lat 2007–2009 i kryzysu zadłużenia w strefie euro w latach 2010–2012 wzrost ten został zahamowany. Kryzys spowodował spadek zaufania zagranicznych inwestorów do wspólnej waluty, a w konsekwencji spadek popytu transakcyjnego i inwestycyjnego na euro, co przełożyło się na zmniejszenie jej międzynarodowej roli w latach 2008–2016. Ma to swoje odzwierciedlenie w spadkach większości zaprezentowanych wskaźników, które charakteryzują stopień umiędzynarodowienia euro w ramach jej poszczególnych funkcji. Przyczyną ich spadku były także trendy rozwojowe światowego systemu walutowego, przejawiające się we wzroście znaczenia renminbi w tym systemie oraz utrzymującą się w nim hegemonią dolara amerykańskiego.