List zastawny jako przykład bezpiecznego hipotecznego instrumentu finansowego

Abstrakt

Mimo braku formalnej, ogólnie przyjętej definicji listu zastawnego oraz mimo braku jednorodności przyjętych rozwiązań systemowych w różnych jurysdykcjach rynek tych instrumentów istotnie rozwinął się w ostatnich kilkunastu latach, czemu nie przeszkodził nawet globalny kryzys finansowy. W Stanach Zjednoczonych rozwinęły się inne instrumenty hipoteczne, charakteryzujące się pozabilansowym charakterem, niską jakością kredytową i wysokim ryzykiem. W efekcie były one jedną z przyczyn wybuchu i transmisji globalnego kryzysu finansowego. W odróżnieniu od nich listy zastawne nie tylko zapewniły stabilne źródło długoterminowego finansowania dla europejskich instytucji finansowych udzielających kredytów hipotecznych, ale także stanowiły mechanizm odblokowujący brak płynności innych instrumentów dłużnych, w trakcie trwania globalnego kryzysu finansowego. Podstawową cechą wyróżniającą listy zastawne od innych dłużnych instrumentów hipotecznych jest ich wysokie bezpieczeństwo inwestycyjne wynikające przede wszystkim z zasady podwójnego regresu. Inwestor ma prawo regresu zarówno do emitenta, jak i do wydzielonej puli aktywów o wysokiej jakości, stanowiących zabezpieczenie emitowanych listów zastawnych. Mechanizm ten potwierdził swoją skuteczność i listy zastawne w całej swojej ponad 200-letniej historii były zawsze wypłacalne. Zapewniając ciągłość rozliczeń i długoterminowego finansowania, nawet w skrajnie negatywnych warunkach rynkowych, listy zastawne są jednym z fundamentów stabilnego systemu finansowego.