Rosnąca fala nierówności majątkowych

Abstrakt

"Fala przypływu podnosi wszystkie łodzie" - te słowa, wypowiedziane przez J.F. Kennedy'ego w roku 1960, stały się synonimem tezy, że ogólny rozwój gospodarczy kraju podnosi standard życia wszystkich obywateli, nawet tych najuboższych. Tzw. trickle-down effect ma powodować, że bogacenie się jednostek w końcowym rezultacie podwyższa poziom życia całego społeczeństwa. Historia społeczna i gospodarcza pokazuje jednak, że tak się nie dzieje. Dostępne dane liczbowe wskazują na rosnące w ogromnym tempie nierówności dochodowe i majątkowe oraz na pogłębiającą się przepaść między bogatymi jednostkami a biednymi masami. Niniejszy artykuł analizuje główne mechanizmy kreacji bogactwa celem oceny ich wpływu na powstawanie i pogłębianie nierówności. Przegląd literatury uwzględnia dyskusję nad szeroko komentowanym dziełem Thomasa Piketty'ego Kapitał w XXI wieku. Patrząc na poruszany problem z perspektywy historycznej, dochodzimy do wniosku, że kluczową rolę w tworzeniu i pogłębianiu nierówności dochodowych i majątkowych odgrywają przywileje wynikające z prawa prywatnej własności, obejmujące zasoby materialne, kapitałowe i intelektualne. Celem tego artykułu jest zwrócenie uwagi na fakt, że praprzyczyną nierówności dochodowych i majątkowych jest nierówny dostęp do własności różnego rodzaju aktywów. Może on również stanowić przyczynek do dyskusji nad właściwymi sposobami walki z tym problemem.