Pytania o solidarność w dystopijnym świecie (na materiale dramatu „Detalizacja” Dmytra Ternowego)

Abstrakt

W artykule zostały przeanalizowane środki obrazowania i argumentacji, wykorzystane do stworzenia wielowymiarowego obrazu zjawiska solidarności w dramacie Detalizacja (2012) ukraińskiego dramatopisarza Dmytra Ternowego. Opowieść o losach mieszkańców pewnego ukraińskiego miasta w czasie wzmagających się protestów antyreżimowych oraz urządzonej przez władze obławy na imigrantów, przeplatana fantastyczno-groteskowymi scenami z udziałem ożywionych przedmiotów, pozwoliła autorowi na wykreowanie różnych światów społecznych naznaczonych traumą i lękiem. Rzeczywistość dystopijna ex definitione jest przestrzenią zaburzonych relacji społecznych, co może przejawiać się zarówno w atomizacji społeczeństwa, jak i w jego totalnej konsolidacji. Ternowyj pokazuje obydwa te warianty, wskazując na możliwość ambiwalentnego postrzegania zjawiska solidarności. Jednocześnie autor tworzy odmienne wersje rozwoju takiego typu sytuacji. Analiza tych wizji pozwoliła spojrzeć na wybrany utwór jako na swoiste studium solidarności, anatomię jej porażek i triumfów. Ponadto umiejscowienie dramatu w kontekście ostatnich wydarzeń na Ukrainie umożliwiło skorelowanie zjawisk solidarności i tożsamości zbiorowej, a także pokazanie aktualnych tendencji w myśleniu o tożsamości ukraińskiej.