Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweHybrydowe formy trybu rozkazującego w języku polskim: Problemy w tłumaczeniu na język niemiecki i angielski
DOI:
https://doi.org/10.26881/bp.2021.2.02Słowa kluczowe:
gramatyka, tryb rozkazujący, tłumaczenie, techniki tłumaczeniowe, styl kolokwialnyAbstrakt
Artykuł porusza kwestię konstrukcji gramatycznych wyrażających imperatywność w języku polskim ze szczególnym uwzględnieniem form używanych w języku mówionym. Potoczny język polski często używa struktur, które można opisać za pomocą schematu czasownik + pan/ pani! Związki frazeologiczne tego typu charakteryzują się dużą zwięzłością. Struktury te mogą zostać zastosowane zarówno dla czasowników dokonanych jak i niedokonanych. Jednym z najczęściej stosowanych związków frazeologicznych utworzonych według powyższego schematu jest wyrażenie daj pan/pani spokój! Materiał badawczy stanowią dwie bazy danych. Pierwszą jest Narodowy Korpus Języka Polskiego, zawierający typowe użycia słów i konstrukcji językowych jak również informacji o ich znaczeniu i funkcji gramatycznej. Drugą bazę danych stanowi wyszukiwarka tłumaczeń Reverso Context (RC), będąca internetową bazą tekstów dwujęzycznych. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie trybu rozkazującego w potocznym języku polskim oraz przedstawienie trudności powstających przy tłumaczeniu go na język niemiecki i angielski. Omówione przykłady obrazują immanentny dylemat procesu tłumaczenia, polegający na sprostaniu kilku, niekiedy wzajemnie wykluczającym się, zadaniom równocześnie: zachowaniu możliwie największej wierności wobec oryginału i sprostaniu wymaganiom mediów, dla których dany przekład zostaje dokonany.
Downloads
Bibliografia
Doroszewski, Witold (1962). O kulturę słowa: Poradnik językowy I. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Hasior, Aleksandra (2019). “Żargon młodzieżowy w przekładzie telewizyjnym”. In: Krzysztof Feruga, Agata Ostrowska-Knapik (eds.). Język. Tożsamość. Wychowanie II. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 63–74.
Jodłowski, Stanisław (1976). Podstawy składni polskiej. Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Klemensiewicz, Zenon (1969). Zarys składni polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kleszczowa, Krystyna, Kamilla Termińska (1983). “Wypowiedzenia rozkaźnikowe”. Socjolingwistyka 5: 115–127.
Kotarbiński, Tadeusz (1966). “Zagadnienia racjonalności rozumowań rozkaźnikowych”. Studia Filozoficzne 2 (45): 53–60.
Labocha, Janina (1988). “Sposoby wyrażania żądania we współczesnej polszczyźnie mówionej. Cz. II”. Polonica XII: 203–217.
Łuczków, Iwona (1997). Wyrażanie imperatywności w języku rosyjskim i polskim. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Markiewicz, Aleksandra (2000). Der Imperativ im Deutschen und Polnischen. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych “Universitas”.
National Corpus of Polish. Available at . Accessed 16.02.2021.
Nie lubię poniedziałku (1971). Directed by Tadeusz Chmielewski. Poland. Available at . Accessed 5.02.2021.
Reverso Context. Available at . Accessed 16.02.2021.
Tomiczek, Eugeniusz (1983). System adresatywny współczesnego języka polskiego i niemieckiego: Socjolingwistyczne studium konfrontatywne, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
YIFY Subtitles. Nie lubię poniedziałku [subtitles]. Available at . Accessed 6.10.2021.
