Academic Scientific JournalsSelected cultural elements and allusions in five Polish translations of F. Scott Fitzgerald’s 'The Great Gatsby'
DOI:
https://doi.org/10.26881/bp.2023.2.05Keywords:
The Great Gatsby, Francis Scott Fitzgerald, Polish translations of The Great Gatsby, translation of cultural elements, translation of allusionsAbstract
The Great Gatsby (1925) is considered the greatest literary achievement of Francis Scott Fitzgerald. Its first Polish translation was published in 1962. Presently, readers in Poland can choose from among six translations of this iconic work, with three of them added in 2021 and 2022, probably as a result of the entry of the book into the public domain in 2021. Fitzgerald, often regarded as a chronicler of the tumultuous Jazz Age in the United States, presents a socio-cultural narrative that invites reflection on how Polish translators dealt with the cultural elements and allusions pervasive in The Great Gatsby. This paper delves into selected cultural elements and allusions within the context of the five Polish translations of The Great Gatsby.
Downloads
References
Balcerzan, Edward (1976). “Poezja wobec wojny: strategia uczestnika”. Pamiętnik Literacki 67/4: 97–130.
Beidler, Philip D. (2016). Beautiful War: Studies in a Dreadful Fascination. Tuscaloosa: University of Alabama Press.
Belczyk, Arkadiusz (2007). Poradnik tłumacza z angielskiego na nasze. Kraków: Idea. Bohdziewicz, Anna. Private communication. 18.09.2017.
Bruccoli, Matthew J. (1991). Some Sort of Epic Grandeur: The Life of F. Scott Fitzgerald. New York: Carroll & Graf.
Ciepliński, Andrzej, Ryszard Woźniak (1994). Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: WIS.
Curnutt, Kirk (2007). The Cambridge Introduction to F. Scott Fitzgerald. Cambridge: Cambridge University Press.
Dehnel, Jacek (2013). “Od tłumacza”. In: Francis Scott Fitzgerald. Wielki Gatsby. Trans. Jacek Dehnel. Kraków: Znak, 217–220.
Dehnel, Jacek (2013). Translator’s footnote. In: Francis Scott Fitzgerald. Wielki Gatsby. Trans. Jacek Dehnel, Kraków: Znak, 201.
Doroszewski, Witold (ed.) (1963-1969). Słownik języka polskiego. Volumes I-XI. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Fitzgerald, Francis S. (2000). “Dalyrimple Goes Wrong”. In: Jackson Bryer (ed.). Novels & Stories 1920-1922. New York: The Library of America, 399–416.
Fitzgerald, Francis Scott (1962). Wielki Gatsby. Trans. Ariadna Demkowska-Bohdziewicz, Warszawa: Czytelnik.
Fitzgerald, Francis Scott (1994). Wielki Gatsby. Trans. Jędrzej Polak. Poznań: SAWW.
Fitzgerald, Francis Scott (2000). The Great Gatsby. London: Penguin Classics.
Fitzgerald, Francis Scott (2001). Wielki Gatsby. Trans. Ariadna Demkowska-Bohdziewicz (edited version). Poznań: Rebis.
Fitzgerald, Francis Scott (2013). Wielki Gatsby. Trans. Jacek Dehnel. Kraków: Znak.
Fitzgerald Francis Scott (2021). Wielki Gatsby. Ed. Kazimierz Cap. Warszawa: Świat Książki.
Fitzgerald, Francis Scott (2022a). Wielki Gatsby. Trans. Arkadiusz Belczyk. Warszawa: SBM.
Fitzgerald, Francis Scott (2022b). Wielki Gatsby. Trans. Adam Zabokrzycki. Wrocław: Siedmiogród.
Gross, Dalton, Mary Jean Gross (1998). Understanding “The Great Gatsby”: A Student Casebook to Issues, Sources, and Historical Documents. Westport: Greenwood Press.
Guttfeld, Dorota (2012). Elementy kulturowe w angielsko-polskich przekładach science fiction i fantasy. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Hejwowski, Krzysztof (2012). Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hejwowski, Krzysztof (2015). Iluzja przekładu: Przekładoznawstwo w ujęciu konstruktywnym. Katowice: Śląsk – Wydawnictwo Naukowe, Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych.
Hensley, Laura (2007). The Story Behind F. Scott Fitzgerald’s The Great Gatsby. Chicago: Heinemann Library.
High, Peter B. (2000). An Outline of American Literature. New York: Longman.
Homsher. David C. (2006). American Battlefields of World War 1: Château-Thierry – Then and Now. Vol. I. San Mateo: Battleground Production.
Jarniewicz, Jerzy (2012). “Niech nas zobaczą, czyli translatorski coming out”. In: Jerzy Jarniewicz. Gościnność słowa: Szkice o przekładzie literackim. Kraków: Znak, 7–22.
Johnson, Robert Jr. (2002). “Say it ain’t so, Jay: Fitzgerald’s use of baseball in The Great Gatsby”. The F. Scott Fitzgerald Review 1: 30–44.
Katcher, Leo (1994). The Big Bankroll: The Life and Times of Arnold Rothstein. New York: Da Capo Press.
Kazin, Alfred (1995). On Native Grounds: An Interpretation of Modern American Prose Literature. San Diego: A Harvest Book Harcourt Brace & Company.
Konstankiewicz, Andrzej (2003). Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i wojska polskiego w latach 1914–1939. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytety Marii Curie-Skłodowskiej.
Konstankiewicz, Andrzej (2005). “Uzbrojenie 1. pułku strzelców podhalańskich w latach 1918-1939”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F. Historia 60: 441–449.
Kujawska-Lis, Ewa (2011). Marlow pod polską banderą: Tetralogia Josepha Conrada w przekładach z lat 1904–2004. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Lee, David D. (1985). Sergeant York: An American Hero. Lexington: The University Press of Kentucky.
Lena, Alberto (2010). “Deceitful traces of power: An analysis of the decadence of Tom Buchanan in The Great Gatsby”. In: Harold Bloom (ed.). F. Scott Fitzgerald’s “The Great Gatsby” New Edition. New York: Infobase Publishing.
Lengel, Edward G., James Lacey (2014). “Background to the MeuseArgonne”. In: Edward G. Lengel (ed.). A Companion to the MeuseArgonne Campaign. Chichester: John Wiley & Sons, 7–20.
Leppihalme, Ritva (1997). Culture Bumps: An Empirical Approach to the Translation of Allusions. Clevedon: Multilingual Matters.
Lewicki, Roman (2013). “Obcość w przekładzie a obcość w kulturze”. In: Piotr de Bończa Bukowski, Magda Heydel (eds.). Polska myśl przekładoznawcza: Antologia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 313–322.
Madej, Kazimierz (1980). Polskie symbole wojskowe 1943–1978. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.
Malone, Michael P. (1996). James J. Hill: Empire Builder of the Northwest. Norman: University of Oklahoma Press.
Meredith, James H. (2004). “Fitzgerald and war”. In: Kirk Curnutt (ed.). A Historical Guide to F. Scott Fitzgerald. New York: Oxford University Press, 163–213.
Michałek, Krzysztof (2004b). Amerykańskie stulecie: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1900–2001. Warszawa: Mada.
Morretta, Alison (2015). F. Scott Fitzgerald and the Jazz Age. New York: Cavendish Square.
Nathan, Daniel A. (2005). Saying It’s So: A Cultural History of the Black Sox Scandal. Urbana – Chicago: University of Illinois Press.
Olusoga, David, Casper Erichsen (2012). Zbrodnia Kajzera. Trans. Piotr Tarczyński. Warszawa: Wielka Litera.
Owens, Robert (2004). Medal of Honor: Historical Facts and Figures. Nashville: Turner Publishing Company.
Polak, Jędrzej (1994). Translator’s footnote. In: Francis Scott Fitzgerald. Wielki Gatsby. Trans. Jędrzej Polak. Poznań: SAWW, 229.
Schultz, Walter (2011). 1000 ręcznej broni strzeleckiej. Trans. Leszek Erenfeicht. Ożarów Mazowiecki: Olesiejuk.
Sprusiński, Michał (1982). “Wstęp”. In: F. Scott Fitzgerald. Listy do córki. Trans. Ariadna Demkowska-Bohdziewicz. Warszawa: Czytelnik, 5–11.
Stanisławski, Jan (ed.) (1997). Wielki słownik angielsko-polski. Volumes I-II. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Stoltman, Joan (2019). Prohibition: Social Movement and Controversial Amendment. New York: Lucent Press.
Stromberg, Kyra (1998). Zelda i Francis Scott Fitzgerald. Trans. Elżbieta Kalinowska-Styczeń. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Szymczak, Mieczysław (ed.) (1982). Słownik języka polskiego. Volumes I-III. Warszawa: PWN.
Tanner, Tony (2000). Translator’s note. In: Francis Scott Fitzgerald. The Great Gatsby. London: Penguin Classics, 178.
Tate, Mary Jo (2007). Critical Companion to F. Scott Fitzgerald. New York: Facts On File.
Tokarz, Bożena (2008). “Bariery kulturowe w przekładzie”. In: Piotr Fast, Przemysław Janikowski, Agata Olszta (eds.). Odmienność kulturowa w przekładzie. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Lingwistycznej, 7–23.
Tredell, Nicolas (2011). Fitzgerald’s The Great Gatsby: A Reader’s Guide. London: Continuum.
Tucker, Spencer C. (2014). “Lewis gun”. In: Spencer C. Tucker (ed.). World War I: The Definitive Encyclopedia and Document Collection. Volume III. Santa Barbara: ABC Clio.
Van Coillie, Jan (2014). “Character names in translation: A functional approach”. In: Jan Van Coillie, Walter P. Verschueren (eds.). Children’s Literature in Translation: Challenges and Strategies. Abingdon – New York: Routledge, 123–139.
Wardle, Mary (2018). “Gatsby? Which Gatsby? How the novel fares in Italian translation”. The F. Scott Fitzgerald Review 16/1: 213–233.
West, James L. W. III (2013). “Interpreting Fitzgerald’s Ledger”. In: Bryant Mangum (ed.). F. Scott Fitzgerald in Context. New York: Cambridge University Press.
Wojtasiewicz, Olgierd (2007). Wstęp do teorii tłumaczenia. Warszawa: Translegis.
Zabokrzycki, Adam (2022). Translator’s footnote. In: Fitzgerald Francis Scott. Wielki Gatsby. Trans. Adam Zabokrzycki. Wrocław: Siedmiogród, 200.
Online sources
Collins Dictionary online. Available at <https://www.collinsdictionary.com/>. Accessed 01.01.2022.
Definitions.net. Available at https://www.definitions.net/definition/Kaiser/>. Accessed 02.03.2018.
Muzeum Wojska Polskiego online. Available at <http://www.muzeumwp.pl/emwpaedia/sztandary-wehrmachtu-w-zbiorach-muzeumwojska-polskiego.php>. Accessed 21.05.2020.
