Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePamięć miasta w Mȕnchhauseniada Jerzego Limona
DOI:
https://doi.org/10.26881/kg.2023.1.06Słowa kluczowe:
Mȕnchhauseniada, powieść, realizm magiczny, pamięć, pamięć zbiorowaAbstrakt
Artykuł omawia pierwszą powieść Jerzego Limona, Mȕnchhauseniada (1980), osadzoną w powojennym kurorcie nadmorskim, który z miasta Niemców, Kaszubów i Polaków został miastem przesiedleńców ze Wschodu i musi przenegocjować swoją nową tożsamość. Powieść, analizowana w kategoriach badań nad pamięcią, ukazuje poszukiwania adekwatnego gatunku literackiego, konwencji języka, które oddadzą procesy historyczne zachodzące po masowych przesiedleniach w efekcie II wojny światowej. Zderzenie paradokumentalnego charakteru opisów, powieści szkatułkowej, elementów pikarejskich, czy wręcz narracji rozpychających ramy powieści obyczajowej, zdają się wiązać z niestabilnością czasów, w jakich powieść została umieszczona, jak również wydarzeń historycznych i społecznych w mieście, które stanowi (a)mimetyczne odwzorowanie Sopotu czy Gdańska po II wojnie światowej.
W efekcie powieść zyskuje, gdy czytać ją również w kategoriach realizmu magicznego, który narodził się w niestabilnej Europie po I wojnie światowej, czyli w Republice Weimarskiej w 1925 roku.
Bibliografia
Assmann J., Religion and Cultural Memory : Ten Studies, tłum. R. Livingstone, Stanford University Press, Stanford 2006.
Blacker U., Memory, the City and the Legacy of the World War II in East Central Europe. The Ghosts of Others, Routledge, London–New York, 2019.
Connerton P., How Modernity Forgets, Cambridge University Press, Cambridge 2009.
Erll A., Rigney A., Literature and the Production of Cultural Memory : Introduction, “European Journal of English Studies” 2006,10 :2, s. 111–115 [DOI :10.1080/138 25570600753394].
Hart S. M., Magical Realism : Style and Substance, [w :] A Companion to Magical realism, red. S. M. Hart i W.-Ch. Ouyang, Tamesis, Atheneum Press Ltd, Woodbridge 2005, s.1–13.
Heath T. i Cocolin M., Hitler’s Lost State – the Fall of Prussia & The ‘Wilhelm Gustloff’ Tragedy, Pen & Sword Military, [s.l.] 2020.
Hirsch M., Family Frames. Photography, Narrative and Postmemory, Harvard University Press, Cambridge–London 1997 (Create Space Independent Publishing Platform, 2012).
Limon J., Münchhauseniada, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2023 [1980].
Middleton D., Edwards D., Conversational Remembering: A Social Psychological Approach, [w:] Collective Remembering. Inquiries in Social Construction, red. D Middleton, D. Edwards, SAGE Publications, London–New Delhi–Thousands Oaks 1997 (1990), s. 23–45.
Petrikowski N. P., Wilhelm Gustloff, https://www.britannica.com/topic/ MV-Wilhelm-Gustloff. Rosiek S., „Posłowie”, [w :] J. Limon, Münchhauseniada, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2023, s. 249–258.
Olick J., Robbins J., ‘Social Memory Studies: From “Collective Memory” to the Historical Sociology of Mnemonic Practices’, “Annual Review of Sociology” 1998, No. 24, s. 105–140.
Staiger U., Steiner H., Webber A. (red.), Memory Culture and the Contemporary City, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2009.
