Academic Scientific JournalsDynamics of size classes of cities in Poland in 1950–2018
DOI:
https://doi.org/10.26881/jpgs.2021.2.03Keywords:
Poland, city size classes, large cities, medium-sized cities, small cities, quartilesAbstract
The study aims to present variability in the population of individual size classes of Polish cities in 1950-2018, its determinants and consequences for the formation of the settlement system. The application of quartiles as the basic statistical measure allowed identifying which parts of particular size classes of cities had the greatest impact (progressively or regressively) on changes in the settlement system. In this respect, strong dynamics of the upper quartile of Polish cities, lasting until the end of the 1970s, becomes apparent. In the 1980s, the dynamics of the upper quartile of large cities showed a shift during development waves in comparison to the culmination of these waves for medium-sized cities. However, since the end of the 1980s, there has been an increasing role of the lower quartile in determining the direction of changes in the size structure of cities, especially in medium and small cities.
Downloads
References
Bănică A., Istrate M., Muntele I., 2017, Challenges for the resilience capacity of Romanian shrinking cities, Sustainability, 9(12), 2289. doi: doi.org/10.3390/su9122289.
Bank Danych Lokalnych (Eng. Local Data Bank), GUS, https:// bdl.stat.gov.pl/BDL/start (accessed 26 August 2020).
Bole D., Kozina J., Tiran J., 2020, The socioeconomic performance of small and medium-sized industrial towns: Slovenian perspectives, Moravian Geographical Reports, 28(1), 16–28. doi: 10.2478/mgr-2020-0002.
Bourne L.S., Sinclair R., Dziewoński K., 1984, Urbanisation and settlement systems. International perspectives, Oxford University Press, Oxford.
Dale A., Wathan J., Higgin V., 2008, Secondary analysis of quantitative data sources, [in:] P. Alasuutari, L. Bickman, J. Brannen (eds.), The SAGE Handbook of social research methods, SAGE, London-Thousand Oaks-New Delhi-Singapore, 520–535. doi: 10.4135/9781446212165.n31.
Dorocki S., Raźniak P., Winiarczyk-Raźniak A., 2018, Zmiany funkcji kontrolno-zarządczych w miastach europejskich w dobie globalizacji (Eng. Changes in the command and control functions in European cities in the age of globalisation), Prace Komisji Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 32(3), 128–143. doi: 10.24917/20801653.323.8.
Dostál P., Hampl M., 2008, Development of national settlement systems in the industrial and post-industrial eras: a general discussion and the case of the Czech Republic, [in:] W. Strubelt, G. Gorzelak (eds.), City and region. Papers in honour of Jiří Musil, Budrich UniPress LTD, Leverkusen Opladen, 43–54.
Dziewoński K., 1975, The role and significance of statistical distributions in studies of settlement systems, RSA Papers, 34, 145–156.
Dziewoński K., 1983, Geografia osadnictwa i ludności w Polsce w latach 1945–1982. Mechanizmy rozwoju (Eng. Geography of settlement and population in Poland in 1945–1982. Mechanisms of development), Przegląd Geograficzny, 55(3–4), 547–565.
Dziewoński K., Gawryszewski A., Iwanicka-Lyrowa E., Jelonek A., Jerczyński M., Węcławowicz G., 1977, Rozmieszczenie i migracje ludności a system osadniczy Polski Ludowej (Eng. Distribution, migrations of population and settlement system of Poland), Wydawnictwo PAN, WrocławWarszawa-Kraków-Gdańsk.
Fakeyeva L., Gorczyca K., Zborowski A., 2018, Dynamika ludnościowa miast Polski i Białorusi – studium porównawcze (Eng. Population dynamics of Polish and Belarus cities – a comparative study), Prace Geograficzne IGiGP UJ, 154, 71–92. doi: 10.4467/20833113PG.18.008.8760.
Fierla I., 1976, Migracje ludności w Polsce a uprzemysłowienie (Eng. Population migrations in Poland and the industrialization), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. Gawryszewski A., 1989, Przestrzenna ruchliwość ludności Polski 1952–1985 (Eng. Spatial human mobility in Poland 1952– 1985), Ossolineum, Wrocław.
Gawryszewski A., 2005, Ludność Polski w XX wieku (Eng. Population of Poland in the 20th century), Wydawnictwo PAN, Warszawa.
Geyer H.S., Kontuly T., 1993, A theoretical foundation for the concept of differential urbanization, International Regional Science Review, 15, 157–177.
Jaroszewska E., Stryjakiewicz T., 2014, Kurczenie się miast w Polsce (Eng. City shrinking in Poland), [in:] T. Stryjakiewicz (ed.), Kurczenie się miast w Europie ŚrodkowoWschodniej (Eng. Urban shrinkage in East-Central Europe), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 67–78.
Kałuża-Kopias D., 2014, Demograficzne skutki międzynarodowych migracji w wybranych krajach unii europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem Polski (Eng. Demographic effects of the international migration in selected European Union Countries with particular reference to Polish), Studia Ekonomiczne, 167, 32–42.
Korcelli P., 1988, Migration trends and regional labour market change in Poland, Geographia Polonica 54, 5–17.
Korcelli P., 2008, System osadniczy Polski – tendencje i uwarunkowania przemian (Eng. The settlement system of Poland: trends and factors of change), Studia KPZK PAN, 122, 30–42.
Korcelli P., 2018, System osadniczy Polski – kierunki przemian (Eng. The settlement system of Poland: patterns of change), Studia KPZK PAN, 183, 263–272.
Krzysztofik R., 2006, Nowe miasta w Polsce w latach 1980–2007. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii (Eng. New cities in Poland in the 1980–2007. Genesis and mechanisms of development. An attempt at typology), Uniwersytet Śląski, Sosnowiec.
Krzysztofik R., Kantor-Pietraga I., Runge A., Spórna T., 2017, Is the suburbanisation stage always important in the transformation of large urban agglomerations? The case of the Katowice Conurbation, Geographia Polonica, 90(2), 71–85. doi: 10.7163/GPol.0082.
Krzysztofik R., Szmytkie R., 2018, Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast (Eng. Depopulation in Poland in the light of changes in city functions), Przegląd Geograficzny, 90(2), 309–329. doi: 10.7163/ PrzG.2018.2.6.
Kukliński A., 1981, Próba oceny roli procesów industrializacji i urbanizacji w kształtowaniu gospodarki przestrzennej (Eng. An attempt to assess the role of industrialization and urbanization processes in shaping spatial management), Biuletyn KPZK PAN, 116, 137–141.
Kunzmann K.R., 1992, Zur Entwicklung der Stadtsysteme in Europa (Eng. On the development of urban systems in Europe), Mitteilungen der Österreichischen Geographischen Gesselschaft, 134, 25–50.
Kunzmann K.R., 2000, Network Europe: A Europe city regions, [in:] L. Bekemanns, E. Mira (eds.), Civitas Europa: Cities, urban systems and cultural regions between diversity and convergence, Peter Lang Verlag, Bruxelles, 119–131.
Kurek S., Gałka J., Wójtowicz M., 2015, Wpływ procesów suburbanizacji na przemiany demograficzne krakowskiego obszaru metropolitalnego (Eng. The impact of suburbanization on demographic changes in Cracow metropolitan area), Studia Ekonomiczne, 223, 206–222.
MacDonald S., Headlam N., 2011, Research methods handbook: Introductory guide to research methods for social research, Centre for Local Economic Strategies, Manchester, https://www.cles.org.uk/wp-content/uploads/2011/01/ Research-Methods-Handbook.pdf (accessed 19 December 2020).
Marek E., 2008, Emigracja zarobkowa Polaków po akcesji do Unii Europejskiej (Eng. Polish economic migration after the accession to the European Union), Polityka Społeczna, 11/12, 23–27.
Mezei I., 2009, The Development of the Urban Network in Slovakia, Centre for Regional Studies of Hungarian Academy of Sciences, Gábor Lux, Pécs.
Mihaylov V., 2011, The medium-sized towns in Bulgaria. The difficult way to their adjustment to conditions of post-socialistic development, [in:] A. Runge, A. Kuczabski (eds.), Medium-sized towns of Central-Eastern Europe in the period of economic system transformation and social changes, Kharkiv Regional Institute of Public Administration National Academy of Public Administration at the President of Ukraine, Kharkiv, 44–64.
Parysek J.J., 2005, Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku. Rozwój i przekształcenia strukturalne (Eng. Polish cities at the turn of the 20th and 21st centuries. Structural development and transformations), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Parysek J.J., 2008, Suburbanizacja i reurbanizacja dwa bieguny polskiej urbanizacji (Eng. Suburbanisation and reurbanisation: the two poles of Polish urbanisation), [in:] J.J. Parysek. T. Stryjakiewicz (eds.), Region społecznoekonomiczny i rozwój regionalny (Eng. The socio-economic region and regional development, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 261–285.
Pirisi G., Trócsányi A., Makkai B., 2015, Between shrinking and blooming: the crossroad of small towns’ urbanisation in Hungary, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica, 8, 12–28.
Pumain D., 2000, Settlement systems in evolution, Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, 82(2), 73–87. doi: 10.1111/j.0435-3684.2000.00075.x.
Raźniak P., 2007, Migration processes in selected metropolitan areas of Poland in the years 2000–2005, Biuletyn Geograficzny, 125–140.
Rocznik Demograficzny 2020 (Eng. Demographic Yearbook of Poland 2020), 2020, GUS, Warszawa.
Rocznik Statystyczny Miast 1980 (Eng. Statistical Yearbook of Towns 1980), 1980, GUS, Warszawa.
Runge A., 2011, Medium-Sized Towns in the Context of Size Structural Changes of Towns in Poland, [in:] A. Runge, A. Kuczabski (eds.), Medium-sized towns of Central-Eastern Europe in the period of economic system transformation and social changes, Kharkiv Regional Institute of Public Administration National Academy of Public Administration at the President of Ukraine, Kharkiv, 66–87.
Runge A., 2013, Rola miast średnich w kształtowaniu systemu osadniczego Polski (Eng. The role of medium towns in development of a settlement system in Poland), Uniwersytet Śląski Katowice.
Rykiel Z., Jażdżewska I., 2002, The maturing of the Polish urban system, [in:] H.S. Geyer (eds.), International Handbook of Urban systems: Studies of urbanization and migration in advanced and developing countries, Edward Elgar Pub., Cheltenham-Northampton, 271–294.
Smętkowski M., 2010, Miasta i system osadniczy Polski w perspektywie europejskiej (Eng. Cities and the settlement system of Poland in the European perspective), [in:] A. Tucholska (ed.), Europejskie wyzwania dla Polski i jej regionów (Eng. European challenges for Poland and its regions), Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, 183–199.
Smętkowski M., 2018, The metropolisation process at different territorial scales: focus on Central and Eastern European countries, [in:] D. Kuttor (ed.), Visegrad Mosaic – New Colours And Old Contours, Observing and understanding the spatial features of socio-economic processes in East Central Europe, University of Miskolc, Miskolc, 23–38.
Smętkowski M., Jałowiecki B., Gorzelak G., 2009, Obszary metropolitalne w Polsce: problemy rozwojowe i delimitacja (Eng. Metropolitan areas in Poland: development problems and delimitation), Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG) Uniwersytet War - szawski, Warszawa.
Sobczyk M., 1995, Statystyka (Eng. Statistics), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Sokołowski D., 2003, Reguła wielkości-kolejności a hierarchia jednostek osadniczych (Eng. The rank-size rule and the hierarchy of settlement units), [in:] H. Rogacki (ed.), Problemy interpretacji wyników metod badawczych stosowanych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej (Eng. Problems of the interpretation of re - sults of the research methods employed in socio-economic geography and spatial management), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 111–118.
Statystyka miast i osiedli 1945–1965 (Eng. Statistics of cities and settlements 1945–1965), 1967, GUS, Warszawa.
Struktura demograficzna i zawodowa ludności. Gospodarstwa domowe. Polska. Ludność, nr 23 (Eng. Demographic and occupational structure of the population. Households. Poland. Population, no 23), 1972, GUS, Warszawa.
Struktura demograficzna i zawodowa oraz warunki mieszkanio - we ludności miejskiej w latach 1978–1988, NSP 1988 (Eng. Demographic and occupational structure and the housing conditions of the urban population in 1978–1988, NSP 1988), 1992, GUS, Warszawa.
Szymańska D., 1996, Nowe miasta w systemach osadniczych (Eng. New cities in settlement systems), UMK, Toruń.
Śleszyński P., 2007, Gospodarcze funkcje kontrolne w przestrzeni Polski (Eng. Economic control functions in Poland’s space), Wydawnictwo PAN, Warszawa.
Śleszyński P., 2013, Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych stolic województw (Eng. Delimitation of the Functional Urban Areas around Poland’s voivodship capital cities), Przegląd Geograficzny, 85(2), 173–197. doi: 10.7163/ PrzG.2013.2.2.
Śleszyński P., 2017, Wyznaczenie i typologia miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze (Eng. Determination and typology of medium-size cities losing their socio-economic functions), Przegląd Geograficzny, 89(4), 565–593. doi: 10.7163/PrzG.2017.4.3.
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Eng. Act of March 8, 1990 on the municipal self-government), 1990, (Dz.U. Nr 19 poz. 95).
Webb J. W., 1963, The natural and migrational components of population changes in England and Wales, 1921–1931, Economic Geography, 39(2), 130–148.
Zborowski A., Soja M., Łobodzińska A., 2012, Population trends in Polish cities – stagnation, depopulation or shrinkage?, Prace Geograficzne, 130, 7–28. doi: 10.4467/20833113PG.12.017.0658
