Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKrzywda zamknięta w ciele. Transgeniczny przekaz traumy w wałbrzyskiej dylogii Joanny Bator ("Piaskowa Góra", "Chmurlandia")
DOI:
https://doi.org/10.26881/jk.2023.17.06Słowa kluczowe:
trauma, transgenerational trauma, epigenetic, mentalization, attachment theoryAbstrakt
The main aim of the article is to analyze Joanna Bator's novels (Piaskowa Góra, Chmurdalia) from the perspective of intergenerational inheritance of trauma (postmemory). The author focuses on such aspects of trauma as dissociation, imprisonment in the past, the compulsion to repeat traumatic events and the difficulty of articulating a complicated past. In Joanna Bator's novels, trauma is particularly clearly manifested in the area of motherhood. The article analyzes how it affects relations between women in the family, with a particular focus on the biological aspects of trauma inheritance (epigenetics) and relational trauma. It describes the mechanisms that accompany trauma resulting from sexual violence. The author incorporates family systems theory and attachment theory and mentalization into the novel's analysis. Furthermore, it takes a look at the characteristics of the third generation, which is able to integrate the difficult past into the family narrative and reintegrate its history, and thus break the transmission of intergenerational trauma.
Downloads
Bibliografia
Ankersmitt E, „Język a doświadczenie historyczne”, przeł. S. Sikora, w: Narracja, reprezentacja, doświadczenia. Studia z teorii historiografii, Kraków 2004.
Artwińska A., Transfer międzypokoleniowy, epigenetyka i więzy krwi. O Małej Zagładzie Anny Janko i Granicy zapomnienia Siergieja Lebiediewa, „Teksty Drugie” 2016, nr 1.
Bator J., Piaskowa Góra, Warszawa 2014.
Berger A.L., Berger N., „Introduction”, w: Second Generation Voices, Relections by Children of Holocaust Survivors and Perpertrators, Syracuse 2001.
Boszormenyi-Nagi I., Spark G.M., Invisible loyalties: reciprocity in intergenerational Family Therapy, New York 1973.
Brownmiller S., Against our will: Men, women and rape, New York 1975.
Dmitrzak-Węglarz M., Hauser J., Mechanizmy epigenetyczne w chorobach psychicznych i zaburzeniach funkcji poznawczych, „Psychiatria” 2009, tom 6, nr 2.
Dzika-Jurek K., Problem ciężaru. Melancholia w twórczości Magdaleny Tulli, Katowice 2014.
Freiberg S., Adelson E. Schapiro V., Ghosts in the Nursery. A Psychoanalityc Approach to the Problems of Impaired Infant-Mother Relationships, „Journal of American Academy of Child Psychiatry” 1975, nr 14(3).
Gajewska A., „Miłość w czasach patriarchatu. Proza feministyczna wobec konwencji romansu i melodramatu na przykładzie Bambino Ingi Iwasiów i Piaskowej Góry Joanny Bator”, w: Miłość we współczesnych tekstach kultury, red. M. Szczepaniak, Bydgoszcz 2010.
Glausiusz J., Searching Chromosomes for the Legacy of Trauma, „Nature”, 11.06.2014, https:// www.nature.com/articles/nature.2014.15369 [dostęp: 16.07.2021].
Grzemska A., Matki i córki. Relacje rodzinne i artystyczne w autobiografiach kobiet po 1989 roku, Toruń 2020.
Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, ,Didaskalia: gazeta teatralna” 2011, nr 105.
Hoffman E., After Such Knowledge. Memory, History, and the Legacy of Holocuast, New York 2004.
Irigaray L., [ jedna nie ruszy bez drugiej, „Teksty Drugie” 2000, nr 6(63).
Józefik B., „Strategie rodzinne”, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, red. de Barbaro B., Kraków 1994.
Klamecka A., Trauma ciąży i macierzyństwa, „Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza” 2007, nr 42.
Kluczyńska S., Psychologiczne konsekwencje gwałtu, „Czasopismo Niebieska Linia” 2002, nr 1.
Kołbik I., „Lojalność rodzinna”, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, red. de Barbaro, Kraków 2006.
Kristeva J., „The scandal of Timeless”, w: Intimate revolt. The Powers and Limits of Psychoanalisys, z fr. przeł J. Herman, New York 2002.
Lipton B.H., Maternal Emotions and Human Development, „Journal of Prenatal and Perinatal Psychology and Health”, 16(2), 2001.
Łebkowska A., Jak ucieleśnić ciało: o jednym z dylematów somatopoetyki, „Teksty Drugie” 2011, nr 4.
Mach A., Świadkowie swiadectw. Postpamięć zagłady w polskiej literaturze najnowszej, Warszawa—Toruń 2016.
Radochoński M., Rodzina jako system psychospołeczny, „Problemy rodziny” 198, nr 5.
Staśko M., Wieczorkiewicz P., Gwałt polski, Warszawa 2020.
Stelmaszyk A., Dworacka M., Znaczenie czynników epigenetycznych w diagnostyce i leczeniu cukrzycy typu 2, „Diabetologia Praktyczna” 2018, nr 4(3).
Tischner L., Gilligan J., Wirus przemocy, ,Znak” 2002, nr 5 (564).
van der Kolk B., Strach ucieleśniony. Mózg, umysł i ciało w terapii traumy, przeł. M. Załoga, Warszawa 2018.
Wallin D., Przywiązanie w psychoterapii, przeł. M. Cierpisz, Kraków 2011.
Wolynn M., Nie zaczęło się od Ciebie. Jak dziedziczona trauma wpływa na to, kim jesteśmy i jak zakończyć ten proces, przeł. M. Reimann, Warszawa 2017.
Yehuda R., Seckl J., Mini review: Stress-Related Psychiatric Disorders with Low Cortisol Levels: A Metabolic Hypothesis, „Endocrinology” 2011, vol. 152, issue 12, 2011, 4496-4503.
Zatora A., „Współczesna (anty)saga rodzinna — nowy gatunek, nowe teorie? Szkic na przykładzie Piaskowej Góry Joanny Bator”, w: Literatura—kultura—lektura. Dzisiejsze spojrzenie na teorie i praktyki badań literackich i kulturowych, Kraków 2015.
