"Zwierzę też człowiek" Antropocentryzm i emocjonalność w reklamie społecznej nt. praw zwierząt
DOI:
https://doi.org/10.26881/jk.2024.18.10Słowa kluczowe:
social marketing, anthropocentrism, emotionality, visual rhetoric, multimodalityAbstrakt
The article draws on visual rhetoric as a research perspective focusing on images as tools of persuasion and offers a multi-layered analysis of selected posters awarded in the competition entitled “Zwierzę też człowiek” ("Animals are Humans Too”) organised by the advertising agency AMS. The analysed posters, displayed in 2020 in the showcases of bus shelters in Poland, constituted a social marketing campaign on the rights of animals to a dignified life. The analysis encompasses the linguistic layer, the visual component(s) and the interdependencies between the verbal and visual mode, as well as intertextual (visual and verbal) references to existing cultural texts employed to elicit emotional responses and sensitize the viewers to the issue of animal rights. The author also discusses the extent to which the analysed campaign under the meaningful title “Zwierzę też człowiek” (“Animals are Humans Too”) represents the anthropocentric mentality: Does it weaken and/or abandon the anthropocentric perspective or does it employ anthropocentrism to evoke empathy and facilitate the perception of non-human persons as part of an interspecies community?
Downloads
Bibliografia
Barcz A., 2016, Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Katowice.
Barcz A., Łagodzka D. (red.), 2015, Zwierzęta i ich ludzie. Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu, Warszawa.
Bednarczyk A., 2014, Co jest oryginałem i czym jest tłumaczenie? „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 4 (148).
Bińczyk E., 2018, Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Warszawa.
Błaszczyk M., 2021, Spór o humanistykę nieantropocentryczną, „Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria”, R. 30, nr 3 (119).
Brensing K., 2018a, Misterium życia zwierząt, Warszawa.
Brensing K., 2018b, Rozmowa ze zwierzętami, Warszawa.
Bogunia-Borowska M., 2004, Reklama jako tworzenie rzeczywistości społecznej, Kraków.
Bonfadelli, H., Friemel Th. M., 2010, Kommunikationskampagnen im Gesundheitsbereich. Grundlagen und Anwendungen, Konstanz.
Bulisz E. M., 2021, Retoryczny patos w fotografiach nagrodzonych w konkursie Grand Press Photo w kategorii „Środowisko”, „Res Rhetorica”, nr 8 (2).
Byrska A., Jemioło P, 2016, Mówiłem do was jak do zwierząt. Z Małgorzatą Lebdą rozmawiają Aleksandra Byrska i Piotr Jemioło, „Fragile”, nr 2 (32).
Capra E, 1997, The Web of Life, London.
Clark T., 2011, The Cambridge Introduction to Literature and Environment, Cambridge.
Dalasiński T., 2018, „Człowiek po człowieku”. Zasada współrzędności i antropocentryzm inkluzyjny w „Ósmym wierszu ekozoficznym” Jacka Podsiadły (w:) Ekokrytyka, red. K. Wojciechowski, Poznań.
de Waal E, 2019, Ostatni uscisk mamy. Emocje zwierząt i co one mówią o nas samych, Kraków.
Domańska E., 2008, Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami, „Kultura Współczesna”, nr 3.
Domańska E., 2013, Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie”, nr 1-2.
Domańska E., Olsen B., 2008, Wszyscy jesteśmy konstruktywistami (w:) Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, red. ]. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa, Olsztyn.
Drozdowski R., Krajewski M., 1998, Reklama społeczna w Polsce — grzechy i możliwości. Akademia Europejska — materiały szkoleniowe, Bielsko-Biała.
Elżanowski A., Pietrzykowski T., 2017, Zwierzęta jako nieosobowe podmioty prawa (w:) Sprawiedliwość dla zwierząt, red. B. Błońska, W. Gogłoza, W. Klaus, D. Woźniakowska-Fajst, Warszawa.
Fiedorczuk J., 2015, Oyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk.
Filipowicz A., 2017, (Prze)zwierzęcenia. Poetyckie drogi do postantropocentryzmu, Gdańsk.
Foss S., 2004, Theory of visual rhetoric (w:) Handbook of Visual Communication: Theory, Methods and Media, red. K. L. Smith, S. Moriarty, K. Kenney, G. Barbatsis, London.
Hamilton C., 2017, Defiant Earth. The Fate of Humans in the Anthropocene, Cambridge.
Hutcheon L., 2006, A Theory of Adaptation, New York/London.
Jarzyna A., 2019, Post-koinć. Studia o nieantropocentrycznych językach (poetyckich), Łódź.
Kampka A., 2011, Retoryka wizualna — perspektywy i pytania, „Forum Artis Rhetoricae”, nr 1.
Kotler P, Lee N. R., 2008, Social Marketing: Influencing Behaviors for Good, Thousand Oaks.
Ładyga Z., Włodarczyk J. (red.), 2015, Po humanizmie. Od technokrytyki do animal studies, Gdańsk.
Nanda A. K., 2015, Social Marketing: A Literature Review, “International Journal of Science and Research (IJSR)”, Volume 4 Issue 9.
Oppermann S., 2015, Introduction. New International Voices in Ecocriticism (w:) New International Voices in Ecocriticism, red. S. Oppermann, Lanham etc. Kohn E., 2013, How Forests Think. Toward an anthropology beyond the human. Berkeley erc.
Maćkiewicz J., 2018, Więcej niż tysiąc słów. Perswazyjne działanie zdjęć prasowych, „Media — Biznes — Kultura. Dziennikarstwo i komunikacja społeczna”, nr 1 (4).
Maison D., Maliszewski N. 2008, Co to jest reklama społeczna (w:) Propaganda dobrych serc, czyli pierwszy tom o reklamie społecznej, red. D. Maison, P. Wasilewski, Kraków.
Petrykowska J., 2013, Sposoby wywierania wpływu na adresatów reklamy społecznej, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, z. 413.
Schmitz U., 2022, Medialny krajobraz językowy. Cała lingwistyka powinna być lingwistyką mediów [przeł. W. Czachur] (w:) Dyskurs, media, multimodalność. Przyczynek do dialogu germanistyczno-polonistycznego, red. W. Czachur, A. Hanus, D. Miller, Wrocław/ Dresden.
Sławek T., 2015, U-chodzić, Katowice. Stafiej-Bartosik A., Maison D., 2007, Reklama społeczna — czym jest i jak się zmienia (w:) Szlachetna propaganda dobroci, czyli drugi tom o reklamie społecznej, red. P, Wasilewski, Kraków.
Steciąg M., 2021, Ekolingwistyka w dobie antropocenu: w stronę integracji i konsiliencji, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, nr LXXVII (77).
Szkłowski W. B., 2006, Sztuka jako chwyt [przeł. R. Łużny] (w:) Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M. P. Markowski, Kraków.
Ślósarska J., 2013, Poetyka jako chwyt, „Tematy i Konteksty”, nr 3 (8).
Tokarski R., 2004: Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Lublin. Tymieniecka-Suchanek J. (red.), 2014a, Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. Tom 1: Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny, Katowice.
Tymieniecka-Suchanek J. (red.), 2014b, Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. Tom 2: Od humanizmu do posthumanizmu, Katowice.
Ubertowska A., 2018, „Mówić w imieniu biotycznej wspólnoty”. Anatomie i teorie tekstu środowiskowego/ekologicznego, „Teksty Drugie”, nr 2.
Warchala J., 2019, Formy perswazji, Katowice.
Weik von Mossner A., 2016, Feeling Cosmopolitan: Strategic Empathy in Charles W. Chesnutt's Paul Marchand, EM.C. “Melus: The Society for the Study of the Multi-Ethnic Literature of the United States”, 41 (4).
Welsch W., 1998, Estetyka i anestetyka [przeł. M. Łukasiewicz] (w:) Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków.
Wójciuk A., 2017, Reklama komercyjna i reklama społeczna — różnice i podobieństwa, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Społeczne”, nr 16.
ŹRÓDŁA INTERNETOWE:
Galeria Plakatu AMS: https://galeriaplakaru.ams.com.pl/
Słownik Języka Polskiego: https://sjp. pwn.pl/
Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki: https://zacheta.art.pl/pl