Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweBezpieczna i pożyteczna kraina niedorosłości. Literatura dziecięca jako konstrukt
Słowa kluczowe:
childhood, children’s literature, construction, literary theoryAbstrakt
The paper discusses children’s literature as a construction (re)produced by adults. The author refers to several questions raised about the meaning of this notion and its relationships with so-called adult literature, presents main scholarly theories on it, and shows that western image of this category of books relies on constructions of childhood. It is indicated that the dominant western construction of children’s literature as a “safe and useful land of immaturity” bases on two discourses, which organize the ways of understanding childhood in this cultural circle (not forgetting about particular national variants): the Romantic discourse and the discourse of tabula rasa. From this perspective, children’s literature can be seen as a result of adult fantasies, assumptions, desires, and rules. This construction, as the author argues, is being reproduced by children’s stories, which may repeat it in various modalities or, paradoxically, negate it.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Adamczykowa Zofia. 2004. Literatura dziecięca. Funkcje – kategorie – gatunki. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.
Aleksandrzak Stanisław. 1968. Słowo wstępne, 5-7. W: Aleksandrzak Stanisław, red. Kim jesteś Kopciuszku, czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Ariès Philippe. 2010. Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w czasach ancien régime’u. Ochab Maryna, tłum. Warszawa: Aletheia.
Baluch Alicja. 1993. Archetypy literatury dziecięcej. Wrocław: Wydawnictwo W. Bagiński i Synowie.
Borowski Dominik. 2016. Wybrane teorie badań literackich w najnowszych badaniach literatury dla dzieci i młodzieży w Polsce – diagnoza, refleksje, postulaty, 66-80. W: Tuszyńska Justyna, Lipiński Łukasz, Nowak Katarzyna, red. W niewoli metody. Ograniczenia – uzależnienia – szanse. Toruń: Wydawnictwo Naukowe ΔΤΛ.
Brzeziński Witold. 2012. „Obraz dziecka w perspektywie historyczno-porównawczej. Przeszłość we współczesności, współczesność w przeszłości”. Przegląd Pedagogiczny (1): 141-153.
Cieślikowski Jerzy. 1985a. Literatura osobna. Waksmund Ryszard, wyb. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Cieślikowski Jerzy. 1985b. Wielka zabawa. Folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecka, wiersze dla dzieci. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Czabanowska-Wróbel Anna. 2013. „[Ta dziwna] instytucja zwana literaturą dla dzieci. Historia literatury dla dzieci w perspektywie kulturowej”. Teksty Drugie (5): 13-24.
Derrida Jacques, Attridge Derek, rozm. 1998. „Ta dziwna instytucja zwana literaturą”. Markowski Michał Paweł, tłum. Literatura na Świecie (11-12): 176-225.
Gittins Diana. 2008. Historia konstruktów dzieciństwa, 43-60. W: Kehily Mary Jane, red. Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Kościelniak Marek, tłum. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Graban-Pomirska Monika. 2015. Nie tylko Kopernik. Życiorysy wybitnych kobiet w książkach dla dzieci i młodzieży, 93-101. W: Olszewska Bożena, Pajączkowski Olaf, Urbańczyk Lidia, red. „Stare” i „nowe” w literaturze dla dzieci i młodzieży – biografie. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Honeyman Susan. 2005. Elusive Childhood: Impossible Representations in Modern Fiction. Columbus: The Ohio State University Press.
Hunt Peter. 2008. Literatura dla dzieci a dzieciństwo, 61-83. W: Kehily Mary Jane, red. Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Kościelniak Marek, tłum. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Kaźmierska Kaja, Czapliński Przemysław, Julkowska Violetta. 2014. Biografia. W: Saryusz-Wolska Magdalena, Traba Robert, red. Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Warszawa: Scholar. E-book, format EPUB.
Kehily Mary Jane. 2008. Zrozumieć dzieciństwo: wprowadzenie w kluczowe tematy i zagadnienia, 15-40. W: Kehily Mary Jane, red. Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Kościelniak Marek, tłum. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Kincaid James R. 1998. Erotic Innocence: The Culture of Child Molesting. Durham–London: Duke University Press.
Kuliczkowska Krystyna. 1945. „O współczesnej literaturze dla dzieci”. Odrodzenie (50): 3-4.
Kuliczkowska Krystyna. 1970. W szklanej kuli. Szkice o literaturze dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Le Goff Jacques. 1988. Czy w ogóle w średniowieczu były dzieci?. Szumańska-Grossowa Hanna, tłum., 193-194. W: Janion Maria, Chwin Stefan, red. Dzieci. T. 2. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Lesnik-Oberstein Karin. 2005. Defining Children’s Literature and Childhood, 15-29. W: Hunt Peter, ed. International Companion Encyclopedia of Children’s Literature. New York–London: Routledge.
Leszczyński Grzegorz. 2002. Literatura dla dzieci i młodzieży, 223-228. W: Tylicka Barbara, Leszczyński Grzegorz, red. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Ługowska Jolanta. 2009. Literatura dla młodego odbiorcy – „osobna” czy „czwarta”? O sposobie istnienia oraz o miejscu twórczości dla dzieci i młodzieży w systemie literatury, 229-238. W: Leszczyński Grzegorz, Świerczyńska-Jelonek Danuta, Zając Michał, red. Ocalone Królestwo. Twórczość dla dzieci – perspektywy badawcze – problemy animacji. Sztambuch przyjaciół Profesor Joanny Papuzińskiej. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Nodelman Perry. 2008. The Hidden Adult: Defining Children’s Literature. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Papuzińska Joanna. 1981. Inicjacje literackie. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Postman Neil. 2001. W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość. Frąc Rafał, tłum. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Reynolds Kimberley. 2011. Children’s Literature: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.
Rose Jacqueline. 1984. The Case of Peter Pan, or the Impossibility of Children’s Fiction. London: Macmillan.
Rudd David. 2005. Theorising and Theories, 15-29. W: Hunt Peter, ed. Understanding Children’s Literature: Key Essays from the Second Edition of The International Companion Encyclopedia of Children’s Literature. New York: Routledge.
Slany Katarzyna. 2016. Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Sochańska Bogusława, Czechowska Justyna, red. 2012. Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci. Poznań: Media Rodzina.
Szymborska Karolina. 2013. W laboratorium children studies. Dziecko i dzieciństwo w nowoczesnym dyskursie, 181-191. W: Niesporek-Szamburska Bernadeta, WójcikDudek Małgorzata, red. Nowe opisanie świata. Literatura dla dzieci i młodzieży w kręgach oddziaływań. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Szymkowska-Ruszała Jadwiga. 1990. „Koncepcje teoretyczne w badaniach nad literaturą dla dzieci i młodzieży po roku 1945”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie 947 (72): 117-128.
Waksmund Ryszard. 1986. Literatura pokoju dziecinnego. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Waksmund Ryszard. 2000. Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki– konteksty). Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wallace Jo-Ann, Slemon Stephen. 2011. Empire, 75-78. W: Nel Philip, Paul Lissa, ed. Keywords for Children’s Literature. New York: New York University Press.
Wyka Kazimierz. 1982. Pan Pickwick na łyżwach, 479-481. W: Frycie Stanisław. Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945–1970. T. 2. Baśń i bajka, poezja, książki dla najmłodszych, utwory sceniczne, grafika, czasopiśmiennictwo, krytyka literacka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Zabawa Krystyna. 2013. Rozpoczęta opowieść. Polska literatura dziecięca po 1989 roku wobec kultury współczesnej. Kraków: Akademia Ignatianum–Wydawnictwo WAM.
Zipes Jack. 2006. Introduction, xxix-xxxiv. W: Zipes Jack, ed. The Oxford Encyclopedia of Children’s Literature. Vol 1. AAMU–DUAN. Oxford–New York: Oxford University Press.
Aleksandrzak Stanisław. 1968. Słowo wstępne, 5-7. W: Aleksandrzak Stanisław, red. Kim jesteś Kopciuszku, czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Ariès Philippe. 2010. Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w czasach ancien régime’u. Ochab Maryna, tłum. Warszawa: Aletheia.
Baluch Alicja. 1993. Archetypy literatury dziecięcej. Wrocław: Wydawnictwo W. Bagiński i Synowie.
Borowski Dominik. 2016. Wybrane teorie badań literackich w najnowszych badaniach literatury dla dzieci i młodzieży w Polsce – diagnoza, refleksje, postulaty, 66-80. W: Tuszyńska Justyna, Lipiński Łukasz, Nowak Katarzyna, red. W niewoli metody. Ograniczenia – uzależnienia – szanse. Toruń: Wydawnictwo Naukowe ΔΤΛ.
Brzeziński Witold. 2012. „Obraz dziecka w perspektywie historyczno-porównawczej. Przeszłość we współczesności, współczesność w przeszłości”. Przegląd Pedagogiczny (1): 141-153.
Cieślikowski Jerzy. 1985a. Literatura osobna. Waksmund Ryszard, wyb. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Cieślikowski Jerzy. 1985b. Wielka zabawa. Folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecka, wiersze dla dzieci. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Czabanowska-Wróbel Anna. 2013. „[Ta dziwna] instytucja zwana literaturą dla dzieci. Historia literatury dla dzieci w perspektywie kulturowej”. Teksty Drugie (5): 13-24.
Derrida Jacques, Attridge Derek, rozm. 1998. „Ta dziwna instytucja zwana literaturą”. Markowski Michał Paweł, tłum. Literatura na Świecie (11-12): 176-225.
Gittins Diana. 2008. Historia konstruktów dzieciństwa, 43-60. W: Kehily Mary Jane, red. Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Kościelniak Marek, tłum. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Graban-Pomirska Monika. 2015. Nie tylko Kopernik. Życiorysy wybitnych kobiet w książkach dla dzieci i młodzieży, 93-101. W: Olszewska Bożena, Pajączkowski Olaf, Urbańczyk Lidia, red. „Stare” i „nowe” w literaturze dla dzieci i młodzieży – biografie. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Honeyman Susan. 2005. Elusive Childhood: Impossible Representations in Modern Fiction. Columbus: The Ohio State University Press.
Hunt Peter. 2008. Literatura dla dzieci a dzieciństwo, 61-83. W: Kehily Mary Jane, red. Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Kościelniak Marek, tłum. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Kaźmierska Kaja, Czapliński Przemysław, Julkowska Violetta. 2014. Biografia. W: Saryusz-Wolska Magdalena, Traba Robert, red. Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Warszawa: Scholar. E-book, format EPUB.
Kehily Mary Jane. 2008. Zrozumieć dzieciństwo: wprowadzenie w kluczowe tematy i zagadnienia, 15-40. W: Kehily Mary Jane, red. Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Kościelniak Marek, tłum. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Kincaid James R. 1998. Erotic Innocence: The Culture of Child Molesting. Durham–London: Duke University Press.
Kuliczkowska Krystyna. 1945. „O współczesnej literaturze dla dzieci”. Odrodzenie (50): 3-4.
Kuliczkowska Krystyna. 1970. W szklanej kuli. Szkice o literaturze dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Le Goff Jacques. 1988. Czy w ogóle w średniowieczu były dzieci?. Szumańska-Grossowa Hanna, tłum., 193-194. W: Janion Maria, Chwin Stefan, red. Dzieci. T. 2. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Lesnik-Oberstein Karin. 2005. Defining Children’s Literature and Childhood, 15-29. W: Hunt Peter, ed. International Companion Encyclopedia of Children’s Literature. New York–London: Routledge.
Leszczyński Grzegorz. 2002. Literatura dla dzieci i młodzieży, 223-228. W: Tylicka Barbara, Leszczyński Grzegorz, red. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Ługowska Jolanta. 2009. Literatura dla młodego odbiorcy – „osobna” czy „czwarta”? O sposobie istnienia oraz o miejscu twórczości dla dzieci i młodzieży w systemie literatury, 229-238. W: Leszczyński Grzegorz, Świerczyńska-Jelonek Danuta, Zając Michał, red. Ocalone Królestwo. Twórczość dla dzieci – perspektywy badawcze – problemy animacji. Sztambuch przyjaciół Profesor Joanny Papuzińskiej. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Nodelman Perry. 2008. The Hidden Adult: Defining Children’s Literature. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Papuzińska Joanna. 1981. Inicjacje literackie. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Postman Neil. 2001. W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość. Frąc Rafał, tłum. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Reynolds Kimberley. 2011. Children’s Literature: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.
Rose Jacqueline. 1984. The Case of Peter Pan, or the Impossibility of Children’s Fiction. London: Macmillan.
Rudd David. 2005. Theorising and Theories, 15-29. W: Hunt Peter, ed. Understanding Children’s Literature: Key Essays from the Second Edition of The International Companion Encyclopedia of Children’s Literature. New York: Routledge.
Slany Katarzyna. 2016. Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Sochańska Bogusława, Czechowska Justyna, red. 2012. Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci. Poznań: Media Rodzina.
Szymborska Karolina. 2013. W laboratorium children studies. Dziecko i dzieciństwo w nowoczesnym dyskursie, 181-191. W: Niesporek-Szamburska Bernadeta, WójcikDudek Małgorzata, red. Nowe opisanie świata. Literatura dla dzieci i młodzieży w kręgach oddziaływań. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Szymkowska-Ruszała Jadwiga. 1990. „Koncepcje teoretyczne w badaniach nad literaturą dla dzieci i młodzieży po roku 1945”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie 947 (72): 117-128.
Waksmund Ryszard. 1986. Literatura pokoju dziecinnego. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Waksmund Ryszard. 2000. Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki– konteksty). Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wallace Jo-Ann, Slemon Stephen. 2011. Empire, 75-78. W: Nel Philip, Paul Lissa, ed. Keywords for Children’s Literature. New York: New York University Press.
Wyka Kazimierz. 1982. Pan Pickwick na łyżwach, 479-481. W: Frycie Stanisław. Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945–1970. T. 2. Baśń i bajka, poezja, książki dla najmłodszych, utwory sceniczne, grafika, czasopiśmiennictwo, krytyka literacka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Zabawa Krystyna. 2013. Rozpoczęta opowieść. Polska literatura dziecięca po 1989 roku wobec kultury współczesnej. Kraków: Akademia Ignatianum–Wydawnictwo WAM.
Zipes Jack. 2006. Introduction, xxix-xxxiv. W: Zipes Jack, ed. The Oxford Encyclopedia of Children’s Literature. Vol 1. AAMU–DUAN. Oxford–New York: Oxford University Press.
Pobrania
Opublikowane
2017-03-27
Jak cytować
Skowera, M. (2017). Bezpieczna i pożyteczna kraina niedorosłości. Literatura dziecięca jako konstrukt. Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne, (7), 13–30. Pobrano z https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/JednakKsiazki/article/view/378
Numer
Dział
Studia
