Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweJak katastrofa czarnobylska przyczyniła się do upadku ZSRR
Słowa kluczowe:
Czarnobyl, Związek Radziecki, głasnost, promieniowanie, koronawirusAbstrakt
Artykuł omawia wpływ katastrofy czarnobylskiej na rozpad Związku Radzieckiego. Energetyka jądrowa miała być ukoronowaniem osiągnięć radzieckiej nauki i techniki. Czarnobyl skompromitował jednak sektor atomowy i podważył autorytet czołowych uczonych. Katastrofa i utajnienie przez Moskwę informacji na jej temat doprowadziły do erozji zaufania do władz i nauki jako takiej. Jednocześnie głasnost sprzyjała rozprzestrzenianiu informacji i plotek na temat katastrofy. Zaniepokojenie stanem środowiska i troska o zdrowie stały się nośnymi hasłami ruchów niepodległościowych. Oburzeni zaniedbaniami po katastrofie byli zwłaszcza Ukraińcy, którzy w 1991 r. zagłosowali za secesją z ZSRR.
Downloads
Bibliografia
Aleksijewicz S., Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości, Wołowiec 2012.
Boruszkowska I., Glinianowicz K., Grzemska A., Krupa P. (red.), Po Czarnobylu. Miejsce katastrofy w dyskursie współczesnej humanistyki, Kraków 2017.
Brown K., Czarnobyl. Instrukcja przetrwania, Wołowiec 2019.
Chaprak G., Garwin R.L., Błędne ogniki i grzyby atomowe, Warszawa 1999.
Chernobyl Nuclear Accident, 1986, https://digitalarchive.wilsoncenter.org/ collection/610/chernobyl-nuclear-accident-1986/3.
Gorbachev M., Memoirs, Berlin 1995.
Gorbachev M., Turning point at Chernobyl, „The Japan Times”, 21.04.2006, https://www.japantimes.co.jp/opinion/2006/04/21/commentary/world-commentary/turning-point-at-chernobyl/#.Xr55qWhKiUl.
Holloway D., Stalin i bomba. Związek Radziecki a energia atomowa 1939–1956, Warszawa 1996.
Jaskuła Ł., Zbędny arsenał. Polityka nuklearna Stanów Zjednoczonych po zakończeniu zimnej wojny, Gdańsk 2014.
Kubowski J., Katastrofa w Czarnobylu. Przyczyny wybuchu reaktora – obalanie mitów, Brzezia Łąka 2019.
Marples D.R., The Collapse of the Soviet Union 1985–1991, New York 2004. Medvedev Z., The Legacy of Chernobyl, New York 1990.
Minutes of CC CPSU Politburo Session (Anatoly S. Chernyaev notes), 1986-07- 03, [w:] Top Secret Chernobyl..., https://nsarchive.gwu.edu/dc.html?doc=6279559- National-Security-Archive-Doc-15-Minutes-of-CC.
Mould R., Chernobyl Record. The Definitive History of the Chernobyl Catastrophe, New York 2000.
Peterson D.J., Troubled Lands. The Legacy of Soviet Environmental Destruction, RAND Research Study 1993.
Pravda A., The collapse of the Soviet Union, 1990–1991, [w:] The Cambridge History of the Cold War, t. 3, red. M. Leffler, O. Westad, Cambridge 2010.
Read P., Czarnobyl. Zapis faktów, Warszawa 1996. T
op Secret Chernobyl: The Nuclear Disaster through the Eyes of the Soviet Politburo, KGB, and U.S. Intelligence, https://nsarchive.gwu.edu/briefing-book/nunn-lugar-russia-programs/2019-08-15/top-secret-chernobyl-nuclear-disaster-througheyes-soviet-politburo-kgb-us-intelligence.
Układ o utworzeniu Wspólnoty Niepodległych Państw (tzw. układ białowieski), http://cis.minsk.by/reestr/ru/index.html#reestr/view/text?doc=1.
Yaroshinskaya A., Chernobyl: The Big Lie, „Index on Censorship” 2006, vol. 35, nr 2.
Zielonkowa I. (red.), Kryzys wyżywienia i zdrowia oraz wzrost umieralności. Europa Środkowa i Wschodnia w transformacji, Raport Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych UNICEF, Warszawa 1995.
Zubok V.M., Nieudane imperium: Związek Radziecki okresu zimnej wojny, od Stalina do Gorbaczowa, Kraków 2010.
Żilcow L., Mormuł N., Osipienko L., Podwodne dramaty. Odtajniona historia radzieckich okrętów podwodnych o napędzie atomowym, Poznań 1995.
