Porównanie symboliki wierzby i lilii w chińskiej i polskiej kulturze na tle teorii językowego obrazu świata
Abstrakt
The article introduces the symbolism of the willow and the lily, which have played an important role in the lives of Chinese and Poles over many years. The research issue of this article is the question: What are the differences and similarities in terms of willow and lily symbolism in Chinese and Polish culture? The article is based on an analysis of literature. It aims to indicate the symbolism of the willow and the lily and to find the roots of their differences and similarities in Chinese and Polish cultures. The first part of the article is devoted to the theory of a linguistic worldview, which is the theoretical basis of the research. The second part of the article focuses on the most important and widespread symbolisms of the willow. The third part presents the most important connotations of the lily in both cultures. I It turns out that there are many similar symbolisms of the willow in Chinese and Polish culture, such as homesickness and vitality, etc. Nevertheless, the willow is an attribute of the noble hermit in Chinese culture, while in Polish culture it symbolizes susceptibility because of its pliancy. There are also many analogies in the associations of the lily in Polish and Chinese cultures, such as purity and holiness. Contrary to appearances, in the two civilizations the differences in lily symbolism are not readily apparent.
Downloads
Bibliografia
Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006.
Bartmiński J., Tokarski R., Językowy obraz świata a spójność tekstu [w:] Teoria tekstu. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1986.
Benedict R., Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej, tłum. E. Klekot, PIW, Warszawa 1999.
Cao R., Shang G., “Zhéliǔ” yǔ sòngbiéshīcí zhōng de yángliǔ yìxiàng (“折柳”与送别诗词中的杨柳 意象 [„Zrywanie gałązki wierzby” i obraz wierzby w poezji o motywie pożegnania]), „Jǐníng shīfàn zhuānkē xuéxiào xuébào” (济宁师范专科学校学报 [Journal of Jining Teachers’ College]) 2006, nr 4.
China Internet Information Center, 李叔同《送别》歌词(中英对照)Lyrics of ‘Bidding Farewell’ by Li Shutong, 2.05.2013, http://www.china.org.cn/chinese/2013-02/05/content_27895474. htm (dostęp. 10.05.2023).
Gloger Z., Encyklopedia staropolska, t. 4, Wydawnictwo: Piotr Laskauer i S-ka, Warszawa 1903.
Gołdowski K., Wierzba – drzewo płodności i diabelskiego czaru, 27.02.2016, https://www.slawoslaw. pl/wierzba-drzewo-plodnosci-i-diabelskiego-czaru/ (dostęp: 12.05.2023).
Huang A., Cóng diǎnrán xīngxīng huǒjù dào zhéliǔshì xièmù (从点燃星星火炬到折柳式谢幕 [Od zapalenia gwiezdnej pochodni po podziękowanie i pożegnanie poprzez zrywanie gałązki wierzby]), 21.02.2022, https://blog.sciencenet.cn/home.php?mod=space&uid=415&do=blog&id=1326299 (dostęp: 12.05.2023).
Humboldt von W., Gesammelte Schriften, Bd. 4, Walter de Gruyter & Company, Berlin 1968.
Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. (red.), Słownik języka polskiego, t. 2, PIW, Warszawa 1902.
Kopaliński W., Słownik symboli, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2012.
Kopińska M., Język jako narzędzie interpretacji rzeczywistości – językowy obraz świata, https://ojs.ehu. eus/index.php/Mundo/article/view/1580/1252 (dostęp: 11.05.2023).
Krenz M., Średniowieczna symbolika wirydarzy klasztornych, Wydawnictwo Nomos, Kraków 2005.
Krzyżanowski J. (red.), Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych, t. 3, PIW, Warszawa 1972.
Kuryłowicz B., Semantyka nazw kwiatów w poezji Młodej Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2012.
Lasy Państwowe, O wierzbie słów kilka, 21.03.2023, https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/aktualnosci/o-wierzbie-slow-kilka (dostęp: 11.05.2023).
Liu X., Qiǎnxī gǔdiǎn shīcí zhōng „liǔ” de yìxiàng (浅析古典诗词中“柳”的意象 [Analiza obrazu wierzby w poezji klasycznej]), „Xiàndài yǔwén” (现代语文 [Sinologia Współczesna]) 2017, nr 7.
Lurker M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, tłum. K. Romaniuk, Pallotinum, Poznań 1989.
Mańczyk A., Wspólnota językowa i jej obraz świata. Krytyczne uwagi do teorii językowej Leo Weisgerbera, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Zielona Góra 1982.
Ru Zh., Bǎihéhuā (百合花 [Lilia]), „Yánhé” (延河 [Rzeka Yan) 1958, nr 3.
Song X., Lùn zhōngguó gǔdài bǎihéhuā shī (论中国古代百合花诗 [Badanie chińskiej poezji starożytnej z motywem lilii]), „Chóngqìng sānxiá xuéyuàn xuébào” (重庆三峡学院学报 [Journal of Chongqing Three Gorges University]) 2019, nr 3.
Symbole w „Balladynie” Juliusza Słowackiego, 7.01.2022, https://wszystkiesymbole.pl/symbole-w-balladynie-juliusza-slowackiego/ (dostęp: 12.05.2023).
Tokarski R., Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- -Skłodowskiej, Lublin 2004.
Whorf B.L., Język, myśl, rzeczywistość, PIW, Warszawa 1982.
Wu Y., „Zhéliǔ sòngbié” yuánshǐ yìyùn tànzé („折柳送别”原始意蕴探赜 [Badanie nad oryginalną konotacją „Zrywania gałązki wierzby podczas pożegnania”]), „Shídài wénxué” (时代文学 [Times Literary]) 2008, nr 7.
Zaniewska T., Dziwna moc pana Franciszka [w:] F. Kobryńczuk, Nadbiebrzańskie robaczki, wybór i wstęp B. Kuprel, posłowie T. Zaniewska, Biblioteka Publiczna w Mońkach, Mońki 2007.
Zhou X., Ma L., Yàoyòng zhíwù zìrán bǐjì (药用植物自然笔记 [Notatki natury na temat roślin leczniczych]), Dōngfāng chūbǎnshè [Wydawnictwo Wschodnie], Beijing 2019.
Ziemann E. (red.), Encyklopedia katolicka, t. 10, TN KUL, Lublin 2004.
漢典 [Słownik języka chińskiego], https://www.zdic.net/ (dostęp: 9.05.2022).
Źródła literackie
Tang Poems and Song Lyrics, tłum. Y. Xu, Zhōngyì chūbǎnshè [China Translation and Publishing House], Beijing 2021.
Tang Poems I, tłum. Y. Xu, Zhōngyì chūbǎnshè [China Translation and Publishing House], Beijing 2021.
An N. (oprac.), Chūnfēng shílǐ róuqíng — Xǔ Yuānchōng yīngyì wǎnyuē sòngcí (春风十里柔情 — 许渊 冲英译婉约宋词 [Delikatny wietrzyk wiosenny – subtelne wiersze Song przekładane przez Xu Yuanchong]), tłum. Y. Xu, Jiāngsū fènghuáng wényì chūbǎnshè [Jiangsu Literature and Art Publishing House], Nankin 2022.
Dębicki Z., Święto kwiatów: poezye, Towarzystwo Wydawnicze, Lwów 1904.
Fu X. (red.), Quán sòngshī (全宋诗 [Wszystkie wiersze Song]), Běijīng dàxué chūbǎnshè [Peking University Press], Beijing 1998.
Grossek-Korycka M., Pamiętnik liryczny, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa 1928.
Konfucjusz (red.), Księga pieśni, tłum. M. Szlenk-Iliewa, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1995.
Korab-Brzozowski W., Dusza mówiąca, Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza, Warszawa 1910.
Księga Psalmów [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktów Tynieckich, wyd. 4, Wydawnictwo Pallotinum, Poznań 1991.
Lu Q., Xiānqín hàn wèi jìn nánběicháo shī (先秦汉魏晋南北朝诗 [Poezje sprzed dynastii Qin oraz z dynastii Han, Wei, Jin, Południowych i Północnych]), Zhōnghuá shūjú [Zhonghua Book Company], Beijing 1983.
Lu X., Pǐnhuā yǒudào (品花有道 [Droga podziwiania kwiatów]), Lántiān chūbǎnshè [Wydawnictwo Niebieskiego Nieba], Beijing 2010.
Most [w:] Sānfǔ huángtú (三辅黄图 [Żółty obraz trzech dzielnic podrzędnych]), t. 6, https://zh.wikisource.org/wiki/%E4%B8%89%E8%BC%94%E9%BB%83%E5%9C%96/%E5%8D% B7%E4%B9%8B%E5%85%AD#%E6%A9%8B (dostęp: 28.07.2023).
Neumanowa A., Poezye, Gebethner i Sp. w Krakowie, Kraków 1901.
Niemojewski A., Wybór poezji, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1955.
Peng D. (red.), Quán tángshī (全唐诗 [Wszystkie wiersze Tang]), Shànghǎi gǔjí chūbǎnshè [Shanghai Classics Publishing House], Szanghai 1986.
Rej M., Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego, w którym jako we źwierciedle snadnie każdy swe sprawy oględać może; zebrany i z filozofow i z roznych obyczajow świata tego, cz. 1, Fototypia i transkrypcja tekstu, oprac. W. Kuraszkiewicz, Biblioteka Pisarzy Polskich, Wrocław 1971.
Rej M., Żywot człowieka poczciwego, oprac. J. Krzyżanowski, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław 1956.
Rossowski S., Psyche. Poezye, Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta, Lwów 1899.
Shakespeare W., Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira) w dwunastu tomach, t. IX, Kupiec wenecki, tłum. L. Uirich, Gebethner i Wolff, Kraków 1895.
Shakespeare W., Otello, tłum. J. Paszkowski, Księgarnia Wilhelma Zukerkandla, Lwów – Złoczów 1925.
Słowacki J., Balladyna, Wydawnictwo Filia, Poznań 2019.
Staff L., Sady, Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie, Warszawa 1919.
Wergiliusz, Bukoliki i georgiki, ekloga 2, tłum. i oprac. Z. Abramowiczówna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1953.
Xi M., Héliú zhī gē (河流之歌 [Pieśń rzeki]), Shēnghuó · dúshū · xīnzhī sānlián shūdiàn [SDX Joint Publishing Company], Beijing 1994.
Xi M., Wúyuàn de qīngchūn (无怨的青春 [Młodość bez żalu]), Zuòjiā chūbǎnshè [The Writers Publishing House], Beijing 2010.
Xu Zh., Xú Zhìmó quánjí (徐志摩全集 [Wszystkie prace autora Xu Zhimo]), red. Y. Gu, Xuélín chūbǎnshè [Xuelin Publishing House], Shanghai 1997.
Zhu X., Fěnzhuāng lóu (粉妆楼[Budynek różowego makijażu]), https://www.quanben.io/n/fenzhuanglou/1.html (dostęp: 27.07.2023).
Zhu Y., Fēnchūnguǎn cí (分春馆词 [Poezje Sali Oddzielenia Wiosny]), Guǎngzhōu shīshè [Kantońskie Stowarzyszenie Poezji], Guangzhou 2001.
Żuławski J., Poezje, t. 4, Księgarnia H. Altenberga, Lwów 1908