Wspólne drogi literatury popularnej i komparatystyki kulturowej

Autor

  • Adam Regiewicz Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Instytut Filologii Polskiej

Słowa kluczowe:

popular literature, cultural comparability, imagology, audiovisual literature, cultural studies

Abstrakt

It has been two decades since Słownik literatury popularnej edited by Tadeusz Żabski and the monography of Anna Martuszewska on the meaning of popular literature were published, and we are today pleased to notice that “the third kind” has not only provided space for scientific discourse, but has also become one of the leading objects of reflection and didactics in the academic world. Despite constant efforts to build coherent and possibly capacious methodological apparatus to study popular literature, it is still hard to find a universal key to conducting research in this scope. This certainly is a consequence of reaching out to various disciplines and instruments developed by various methodologies, enforced by broad spectrum of influence of popular literature: from the text itself to all kinds f artistic forms (graphic arts, comics, cinema, media, new media) and cultural practices (ritualization, theater, performance). One of the research proposals is cultural comparability, enrooted in the American school of comparative study, which analyses the text within its entire cultural image. The point of interest is the moment of “reading” literary, cultural phenomena as well as other human activities in the world, based on their interactions. Comparability uses tools developed on the grounds of post-structural literary studies to confront the text with other cultural narratives, thus opening it in a discursive manner to other than literary interpretative contexts, which manifest their creative power and vitality.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bakuła Bogusław. 2000. Historia i komparatystyka. Szkice o literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku. Poznańskie Studia Polonistyczne.

Baran Bogdan, red. 1991. Filozofia dialogu. Kraków: Znak.

Bartos Ewa, Tomczok Marta, red. 2013. Literatura popularna. T. 1. Dyskursy wielorakie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Bartos Ewa, Chwolik Damian, Majerski Paweł, Niesporek Katarzyna, red. 2014. Literatura popularna. T. 2. Fantastyczne kreacje światów. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Beller Manfred, Leerssen Joep, red. 2007. Imagology: The cultural construction and literary representation of national characters. A critical survey. Amsterdam–New York: Rodopi.

Benedyktowicz Zbigniew. 2000. Portret „obcego”. Od stereotypu do symbolu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bernheimer Charles. 2010a. Raport Bernheimera, 1993. Komparatystyka na przełomie wieku. Wzorek Maciej, tłum., 137-148. W: Bilczewski Tomasz, red. Niewspółmierność perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bernheimer Charles. 2010b. Wstęp. Lęki przed porównaniem. Sobolczyk Piotr, tłum., 115-136. W: Bilczewski Tomasz, red. Niewspółmierność perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Błuszkowski Jan. 2005. Stereotypy a tożsamość narodowa. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Bokszański Zbigniew. 1997. Stereotypy a kultura. Wrocław: Funna.

Bolecki Witold, Gazda Grzegorz, red. 2003. Stereotyp w literaturze (i tuż obok). Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Boniecki Arkadiusz. 2014. „Kulturowe i literackie konstrukcje wyrażania siebie i ,,innych”. Wprowadzenie do imagologii”. Prace Naukowe. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury XIV: 141-152.

Bruner Edward M. 2011. Przeżycie i jego ekspresje, 11-39. W: Turner Victor W., Bruner Edward M., red. Antropologia doświadczenia. Klekot Ewa, Szurek Agnieszka, tłum. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bruszewska Daria. 2013. „Dziesięć opowieści na czas przepływającej kultury popularnej (która nie jest kulturą masową)”. Media – Kultura – Komunikacja 9, 241-246.

Burszta Wojciech, de Tchorzewski Andrzej, red. 2002. Edukacja w czasach popkultury. Bydgoszcz: Wydawnictwo AB.

Dąbrowski Mieczysław. 2009. Komparatystyka dyskursu. Dyskurs komparatystyki. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Dąbrowski Mieczysław. 2011. Komparatystyka kulturowa, 211-288. W: Dąbrowski Mieczysław, red. Komparatystyka dla humanistów. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Eckermann Johann Peter. 1960. Rozmowy z Goethem. Radziwiłł Krzysztof, Zeltzer Janina, tłum. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Eco Umberto. 1996. Superman w literaturze masowej. Powieść popularna: między retoryką a ideologią. Ugniewska Joanna, tłum. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Elias Norbert. 2011. O procesie cywilizacji. Analizy socjo- i psychogenetyczne. Zabłudowski Tadeusz, Markiewicz Kamil, tłum. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.

Etiemble René. 1997. Czy należy zrewidować pojęcie Weltliteratur? Igalson-Tygielska Hanna, tłum., 71-83. W: Janaszek-Ivaničkova Halina, red. Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej. Warszawa: Instytut Kultury.

Ferris David. 2010. Dyscyplina poza dyscypliną. Momro Jakub, Wilczewski Tomasz, tłum., 243-273. W: Bilczewski Tomasz, red. Niewspółmierność perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Fulińska Agnieszka. 2003. „Dlaczego literatura popularna jest popularna?”. Teksty Drugie (4): 55-66.

Gadamer Hans-Georg. 1976. „Hermeneutyka”. Bronk Andrzej, tłum. Życie i Myśl (4): 137-150.

Gemra Anna. 2014. Przedmowa, 9-17. W: Gemra Anna, Mazurkiewicz Adam, red. Literatura i kultura popularna: badania i metody. Wrocław: Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów.

Halawa Mateusz, Wróbel Paulina, red. 2008. Bauman o popkulturze. Wypisy. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Hejmej Andrzej. 2008. Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej. Kraków: Universitas.

Hejmej Andrzej. 2013. Komparatystyka. Studia literackie – studia kulturowe. Kraków: Universitas.

Hernas Czesław. 1973. Potrzeby i metody badania literatury brukowej, 15-46. W: Żółkiewski Stefan, Hopfinger Maryla, red. O współczesnej kulturze literackiej. T.1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Jakubowski Witold, Zierkiewicz Edyta, red. 2002. Edukacyjne konteksty kultury popularnej. Kraków: Impuls.

Jarzębski Jerzy. 1982. Czas relaksu. O literaturze masowej i jej okolicach. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Jenkins Henry. 2007. Kultura konwergencji: zderzenie starych i nowych mediów. Bernatowicz Małgorzata, Filiciak Mirosław, tłum. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Kadłubek Zbigniew. 2010. Święta Medea. W stronę komparatystyki pozasłownej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Kajtoch Wojciech. 2015. Jak badać literaturę popularną? Kolejna odpowiedź, 55-73. W: Lichański Jakub Zdzisław, Kajtoch Wojciech, Trocha Bogdan. Literatura i kultura popularna. Metody: propozycje i dyskusje. Wrocław: Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów.

Kalaga Wojciech. 1998. „Granice tekstu – mgławice tekstu”. Teksty Drugie (4): 5-32.

Kłoskowska Antonina. 1980. Kultura masowa. Krytyka i jej obrona. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Kofta Mirosław, Jasińska-Kania Aleksandra, red. 2001. Stereotyp i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe. Warszawa: Scholar.

Kofta Mirosław, red. 2004. Myślenie stereotypowe i uprzedzenia. Mechanizmy poznawcze i afektywne. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.

Kola Adam. 2008. „Nieklasyczna komparatystyka. W stronę nowego paradygmatu”. Teksty Drugie (1-2): 56-74.

Konieczna Joanna. 2001. Polska – Ukraina. Wzajemny wizerunek. Warszawa: ISP.

Kowalczyk Alina, Pacholski Jan, red. 2005. Stereotypy w postrzeganiu interkulturowym. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.

Kowalski Piotr. 1996. (Nie)bezpieczne światy masowej wyobraźni. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Kowalski Piotr. 2005. Miejsce literatury w kulturze popularnej, 272-284. W: Czermińska Małgorzata, red. Polonistyka w przebudowie. T. 2. Kraków: Universitas.

Kozłowska Mirosława, Terling Ewa, red. 1992. Mity i stereotypy w kulturze, literaturze i języku. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Krajewski Marek. 2003. Kultury kultury popularnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Kurcz Ida. 1994. Zmienność i nieuchronność stereotypów. Studium na temat roli stereotypów w reprezentacji umysłowej świata społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk.

Kuźma Erazm. 1997. Literatura popularna a literatura wysokoartystyczna, 218-220. W: Żabski Tadeusz, red. Słownik literatury popularnej. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej.

Kwiatkowska-Ratajczak Maria. 2005. „Literatura popularna w edukacji: zagrożenie, potrzeba, konieczność”. Polonistyka (2): 34-39.

Lichański Jakub Zdzisław. 2003. Opowiadania o... krawędzi epok i czasów Johna Ronalda Reuela Tolkiena, czyli Metafizyka, powieść, fantazja, Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Lichański Jakub Zdzisław. 2007. Retoryka – historia, teoria, praktyka. Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Lichański Jakub Zdzisław, Kajtoch Wojciech, Trocha Bogdan. 2015. Literatura i kultura popularna. Metody: propozycje i dyskusje. Wrocław: Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów.

Łętowski Marcin. 2009. „«Arystokratyczna» krytyka kultury masowej i popularnej”. Online: http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,6462. Data dostępu 04.12.2016.

Maison Dominika. 1997. Jak powstają stereotypy narodowe? Warszawa: Oficyna Wydawnicza WPUW.

Martuszewska Anna. 1997. „Ta trzecia”. Problemy literatury popularnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Martuszewska Anna. 1998. Co można badać w literaturze popularnej za pomocą retoryki?, 77-96. W: Lichański Jakub Zdzisław, red. Retoryka i badania literackie. Rekonesans. Uniwersytet Warszawski.

Melosik Zbyszko. 2004. „Kultura instant. Paradoksy pop-tożsamości”. Dydaktyka Literatury 24: 67-81.

Mencwel Andrzej. 1998. Wyobraźnia antropologiczna, 9-21. W: Mencwel Andrzej, red. Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Perzyńska Anna. 2013. Opowiadać dalej – fanfiki, mashupy, uniwersa – alternatywa i konwergencja, 81-92. W: Kaczmarczyk Michał, Rott Dariusz, red. Problemy konwergencji mediów. Sosnowiec–Praga: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”.

Pigoń Anna. 2015. „Czy literatura popularna jest potrzebna akademii?”. Online: http://newst.kaliter.pl/czy-literatura-popularna-jest-potrzebna-akademii/. Data dostępu 05.06.2017.

Pisarek Walery. 1983. Analiza zawartości prasy. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych.

Ricoeur Paul. 1980. „Egzegeza i hermeneutyka. Zarys wniosków”. Cichowicz Stanisław, tłum. Pamiętnik Literacki 3 (71): 313-322.

Riffaterre Michael. 2010. O wzajemnym uzupełnianiu się komparatystyki literackiej i studiów kulturowych. Sendyka Roma, tłum., 149-160. W: Bilczewski Tomasz, red. Niewspółmierność perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Ritzer George. 1999. Mcdonaldyzacja społeczeństwa. Magala Sławomir, tłum. Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.

Regiewicz Adam, Utracka Dorota. 2011. „Perspektywy komparatystyki kulturowej. Na przykładzie programu Pracowni Komparatystyki Kulturowej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”. LUD 95: 261-272.

Regiewicz Adam. 2014. Czytanie audiowizualnością. Przyczynek do refleksji nad strategiami audiowizualnymi w tekstach literackich, 121-137. W: Będkowski Leszek, Pietruszewska-Kobiela Grażyna, red. Między XX a XXI wiekiem. Z literaturoznawczych warsztatów badawczych. Częstochowa: Wydawnictwo AJD.

Regiewicz Adam. 2015a. Narracje – audiowizualność – nowe media, 63-201. W: Bodzioch-Bryła Bogusława, Pietruszewska-Kobiela Grażyna, Regiewicz Adam. Literatura – nowe media. Homo irretitus w kulturze literackiej XX i XXI wieku. Toruń Wydawnictwo Adam Marszałek.

Regiewicz Adam. 2015b. „O niemożliwości literatury lokalnej. Przypadek narracji audiowizualnych”. Rocznik Komparatystyczny 6: 291-312.

Schaff Adam. 1981. Stereotypy a działanie ludzkie. Warszawa: Książka i Wiedza.

Sławek Tadeusz. 2004-2005. „Literatura porównawcza. Między lekturą, polityką i społeczeństwem”. Post-scriptum (2-1): 57-71.

Stańczak-Wiślicz Katarzyna, red. 2012. Kultura popularna w Polsce w latach 1944-1989. Problemy i perspektywy badawcze. Warszawa: Fundacja Akademia Humanistyczna. Instytut Badań Literackich PAN.

Storey John. 2003. Studia kulturowe i badania kultury popularnej. Teorie i metody. Barański Janusz, tłum. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Tazbir Janusz, red. 1991. Mity i stereotypy w dziejach Polski. Warszawa: Interpress.

Tischner Józef. 1998. Filozofia dramatu. Wprowadzenie. Kraków: Znak.

Trocha Bogdan. 2009. Degradacja mitu w literaturze fantasy. Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Trocha Bogdan. 2015. Literatura popularna w perspektywie badawczej. Rozważania metodologiczne, 75-105. W: Lichański Jakub Zdzisław, Kajtoch Wojciech, Trocha Bogdan. Literatura i kultura popularna. Metody: propozycje i dyskusje. Wrocław: Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów.

Utracka Dorota. 2012. Komparatystyka kulturowa, czyli o kierunkach ewolucji współczesnego dyskursu literaturoznawczego, 51-77. W: Wiśniewska Lidia, red. Komparatystyka i konteksty. Komparatystyka między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym II. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Wiśniewska Lidia. 2012. Konstruktywistyczny wymiar komparatystyki, 25-50. W: Wiśniewska Lidia, red. Komparatystyka i konteksty. Komparatystyka między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym II. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Ziemkiewicz Rafał. 2005. Cierpienia starego wariata. W: Frajerzy, 94-95. Lublin: Fabryka Słów.

Żabski Tadeusz. 2005. Miejsce literatury popularnej z punktu widzenia literaturoznawstwa, 246 -255. W: Czermińska Małgorzata, red. Polonistyka w przebudowie. T. 2. Kraków: Universitas.

The Official Web Site of the Nobel Prize [The Nobel Prize in Literature 2016]. Online: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/2016/press.html. Data dostępu 05.06.2017.

Pobrania

Opublikowane

2017-10-30

Jak cytować

Regiewicz, A. (2017). Wspólne drogi literatury popularnej i komparatystyki kulturowej. Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne, (8), 27–50. Pobrano z https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/JednakKsiazki/article/view/359