Wpływ myśli socjalistycznej na ewolucję ruchu tenentismo w Brazylii

Autor

  • Oliwier Jan Jurczak Uniwersytet Gdański

DOI:

https://doi.org/10.26881/prog.2023.13.02

Słowa kluczowe:

Brazylia, tenentismo, myśl socjalistyczna, Luís Carlos Prestes, rewolucja 1930 roku

Abstrakt

Brazylia na przełomie XIX i XX wieku była państwem, o którym decydowała niewielka elita złożona z oligarchów kawowych. Walki z nimi, jeszcze za istnienia cesarstwa, podjęli się liberałowie i wojskowi będący pod wpływem myśli pozytywistycznej. To na ich wzorcach w latach 20. powstał ruch tenentismo, który zakwestionował istniejący dotąd stan rzeczy. Jego początkowy program składający się z haseł nawiązujących do wolności i postępu ewoluował w kierunku orientacji socjalistycznej. Sam ruch robotniczy rozwijał się w kraju jako element obcy, gdyż jego struktury pierwotnie budowane były przez przybywających do kraju imigrantów. Na zmianę charakteru ruchu tenentismo wpłynęły doświadczenia z powstań, które skłoniły jego członków do zwątpienia w cały system polityczny kraju. Ruch ten, zwłaszcza w latach 30., zaadaptował wiele z elementów myśli socjalistycznej do swoich postulatów. Ewolucja, która zmieniła jego oblicze, stała się jednocześnie jedną z przyczyn jego upadku, powodując polaryzację w poglądach poszczególnych tenentes. Artykuł oparty jest na analizie historycznej tekstów źródłowych w postaci manifestów politycznych oraz prac traktujących o ruchu tenentismo. Analiza wpływu myśli socjalistycznej na ewolucję ruchu tenentismo pozwala na dokładne zbadanie przyczyn jego upadku oraz ideologiczną identyfikację ruchu w chwilach jego rozłamu.

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Oliwier Jan Jurczak - Uniwersytet Gdański

Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, Instytut Politologii; jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół modernizacji oraz przemian społeczno-politycznych na świecie w I poł. XX w., zwłaszcza w Ameryce Łacińskiej. Szczególne miejsce w jego badaniach zajmują ruchy polityczne, będące rezultatem konstruowania się nowoczesnych narodów. Poza Ameryką Łacińską interesują go również kraje bałtyckie, Azja Południowo-Wschodnia, Półwysep Bałkański oraz Bliski Wschód.

Bibliografia

Alexander R.J., 1956, Brazilian „Tenentismo”, „The Hispanic American Historical Review”, Vol. 36, No. 2.

Alexander R.J., 1973, The Brazilian Tenentes after the Revolution of 1930, „Journal of Interamerican Studies and World Affairs”, Vol. 15, No. 2.

Amado J., 1951, Rycerz nadziei, Warszawa.

Amado J., 1987, O Cavaleiro da Esperança: vida de Luiz Carlos Prestes, Rio de Janeiro.

Baretta S.R.D., Markoff J., 1986, The Limits of the Brazilian Revolution of 1930, „Review (Fernand Braudel Center)”, Vol. 9, No. 3.

Conniff M.L., 1978, The Tenentes in Power: A New Perspective on the Brazilian Revolution of 1930, „Journal of Latin American Studies”, Vol. 10, No. 1.

da Fonseca H., 1922, Topicos & Noticias, „Correio da Manhã”, 30.06.

Daniel J.M., 1946, The Brazilian Revolution of 1930, Causes and Aftermath, „The Historian”, Vol. 9, No. 1.

Dowbor W., 1981, Brazylia bez egzotyki. Formowanie się kapitalizmu zależnego w Brazylii, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.

Duff E.A., 1967, Luís Carlos Prestes and the Revolution of 1924, „Luso-Brazilian Review”, Vol. 4, No. 1.

Kula M., 1987, Historia Brazylii, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.

Malinowski M., 2013, Brazylia: republika. Dzieje Brazylii w latach 1889–2010, Warszawa.

Maram S.L., 1977, Labor and the Left in Brazil, 1890–1921: A Movement Aborted, „The Hispanic American Historical Review”, Vol. 57, No. 2.

Prestes L.C., 1924, Manifesto de Santo Ângelo, Santo Ângelo, https://www.marxists.org/portugues/prestes/1924/10/29.htm [dostęp: 12.11.2022].

Prestes L.C., 1925, Manifesto da Coluna Prestes, Porto Nacional, https://www.marxists.org/portugues/prestes/1925/10/19.htm [dostęp: 12.11.2022].

Prestes L.C., 1929, Manifesto de março, Santa Fé, https://www.marxists.org/portugues/prestes/1929/03/08.htm [dostęp: 12.11.2022].

Prestes L.C., 1930a, Manifesto de Maio, Buenos Aires, https://www.marxists.org/portugues/prestes/1930/05/manifesto.htm [dostęp: 12.11.2022].

Prestes L.C., 1930b, Aos Revolucionários do Brasil, Buenos Aires, https://www.marxists.org/portugues/prestes/1930/11/06.htm [dostęp: 12.11.2022].

Santa Rosa V., 1976, O Sentido do Tenentismo, São Paulo.

Siuda-Ambroziak R., 2015, Religia w Brazylii. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, Kraków.

Zaborski S., 1973, Cukier, złoto i kawa. Dzieje Brazylii, Warszawa.

Pobrania

Opublikowane

2024-02-15

Jak cytować

Jurczak, O. J. (2024). Wpływ myśli socjalistycznej na ewolucję ruchu tenentismo w Brazylii. Progress, (13), 24–39. https://doi.org/10.26881/prog.2023.13.02