Zróżnicowana tożsamość kulturowa Hiszpanii na przykładzie wybranych tańców regionalnych

Autor

  • Agnieszka Tomala Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.26881/prog.2024.14.01

Słowa kluczowe:

tożsamość kulturowa, tańce regionalne Hiszpanii

Abstrakt

Poniższy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu tańce regionalne ukazują złożoną tożsamość kulturową mieszkańców wybranych regionów Hiszpanii. Aby rozwinąć to zagadnienie, na początku zostaną przybliżone terminy „kultura” i „tożsamość kulturowa”. Choć niektórzy badacze ograniczają to drugie pojęcie tylko do jednostek, autorka stoi na stanowisku, że człowiek, istniejąc z kontekście społecznym, kulturowym i wspólnotowym, może w sposób bardziej świadomy przeżywać i manifestować swoją tożsamość kulturową. Ponadto podejmowanie różnych działań w jej obrębie, jak chociażby tych związanych z kultywowaniem tańców regionalnych, może wynikać z silnego poczucia wielopłaszczyznowej identyfikacji z określoną grupą społeczną.
Dlatego też kolejnym krokiem będzie przedstawienie definicji tańca jako elementu kultury oraz sposobu, poprzez który można wyrażać swoją tożsamość.
Po tym wstępie, uwzględniając myśl przewodnią artykułu, zostaną omówione niektóre formy taneczne wybranych regionów Hiszpanii: muiñeira, jota, ezpata dantza, sardana oraz te występujące we flamenco. W następnej kolejności zostaną scharakteryzowane podstawowe komponenty tworzące wybrany taniec, takie jak: pochodzenie, czyli kontekst historyczny, społeczny, religijny, oraz
uwarunkowania geograficzne, charakter, występowanie, instrumentarium i stroje. Bardzo ważnym elementem w procesie kształtowania się form tańca było wzajemne przenikanie się różnych kultur. W związku z tym hiszpańskie tańce tworzą szeroki wachlarz, składający się z wielu różnorodnych form. Jednocześnie tworzą one swoistą całość, ukazując tożsamość kulturową Hiszpanii jako „wspólnoty wspólnot autonomicznych”.

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Agnieszka Tomala - Uniwersytet Warszawski

Zainteresowania badawcze: kultura muzyczna Hiszpanii, literatura latynoamerykańska, teoria muzyki, teoria literatury, relacja między muzyką a tekstem literackim, Biblia.

Bibliografia

Agüera A., 2021, ¿Estado aconfesional o laico?: Así es España en cuanto a la religión, Ultima Hora, https://www.ultimahora.es/noticias/nacional/2021/09/01/1297055/estado-aconfesional-laico-asi-espana-cuanto-religion.html [dostęp: 30.10.2023].

Encyklopedia PWN, hasło anapest, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/anapest;3869136.html [dostęp: 24.02.2024].

Altuna C., 2021, Concha Buika: “Para cantar, más que una voz bonita, hay que contar la verdad”, Diario de Navarra, https://www.diariodenavarra.es/noticias/cultura-ocio/cultura/2021/08/29/concha-buika-cantar-voz-bonita-hay-contar-verdad-498806-1034.html [dostęp: 31.10.2023].

Antuña Souto C.A., 2000, El nacionalismo gallego (1916–1936). Una madurez inconclusa, „Espacio, Tiempo y Forma”, Serie V, H.ª Contemporánea, t. 13.

Barandiarán Balanzategui G., 1982, Iztueta en la encrucijada de la tradición guipuzcoana, „Cuadernos de etnología y etnografía de Navarra”, Nº 40.

Barañano Letamendia de K.M., 1985–1986, Ensayos sobre danza, Kobie, Serie „Bellas Artes”, № 3.

Barreiro J., 2000, La jota aragonesa, Zaragoza.

Bartina S., 1970, Posible origen anatólico de la sardana, „Boletín de la Asociación Española de Orientalistas”, Año 6.

Bayo E., 2021, Rito congoleño: un ejemplo de inculturación africana, Mundo Negro, 29.01.2021, https://mundonegro.es/rito-congoleno-un-ejemplo-de-inculturacion-africana/ [dostęp: 23.02.2024].

Berger P.L., Luckmann T., 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Bokszański Z., 1998, Tożsamość narodowa: pojęcie i problematyka badawcza, w: Dopierała R., Waniek K. (red.), Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych, Łódź. Boletín Oficial del Estado, 2023, № 85, sec. III. Borjas F., 2024, No todo es caminar, el Camino de Santiago también ofrece actividades de ocio, https://vivecamino.com/no-todo-es-caminar-el-camino-de-santiago-tambien-ofrece-actividades-de-ocio-no-503/ [dostęp: 18.02.2024].

Brandes S., 1990, La Sardana como Símbolo Nacional Catalán, „Revista de Folklore”, № 59.

Budyta-Budzyńska M., 2010, Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, Warszawa.

Canalsur, 2017, Semana Santa de Andalucía: la película, YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=RK39oUCtVCI [dostęp: 15.10.2023].

Castro B., 2022, La muiñeira: todo sobre la danza más famosa de Galicia, El Español, 5.03.2022, https://www.elespanol.com/quincemil/articulos/cultura/la-muineira-todo-sobre-la-danza-mas-

-famosa-de-galicia [dostęp: 5.11.2023].

Castro Buendía G., 2020, Músicas ‘negras’ y flamenco: relaciones musicales y traspasos entre músicas africanas, indígenas y españolas, „Sinfonía Virtual”, Edición 39.

Cester Zapata A., 1986, La Jota, Zaragoza.

Coppel C., 2001, Flamenco, nacionalismo, identidad y flamencología (y 6). La polémica y el debate. Mundoclasico.com, 10.10.2001, https://www.mundoclasico.com/articulo/1687/Flamenco-nacionalismo-identidad-y-flamencolog%C3%ADa-y-6-La-pol%C3%A9mica-y-el-debate#:~:text=Tanto%20la%20cultura%20andaluza%20como%20el%20flamenco%20se,cimento%20b%C3%A1sico%20sobre%20el%20que%20emerger%C3%ADa%20el%20flamenco [dostęp: 10.11.2023].

Deito S., 2022, La jota, seña de identidad aragonesa, 9.10.2022, Diario Del Alto Aragón, https://www.diariodelaltoaragon.es/noticias/comarcas/2022/10/09/la-jota-sena-de-identidad-aragonesa-1604578-daa.html [dostęp: 7.11.2023].

Drożdż T., 2012, Człowiek i taniec. Systemy choreograficzne jako profile badania kultury, Katowice.

El Economista, La Generalitat de Cataluña declara la sardana de interés nacional, 5.10.2010, https://ecodiario.eleconomista.es/cultura/noticias/2500767/10/10/La-Generalitat-de-Cataluna-declara-la-sardana-de-interes-nacional.html [dostęp: 3.11.2023].

Encyclopaedia Britannica, hasło dance, https://www.britannica.com/search?query=dance [dostęp: 24.02.2024].

Encyclopaedia Judaica, Second Edition, 2005, Vol. 5, Thomson Gale, Keter Publishing House Ltd.

Encyklopedia PWN, hasło kultura, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3928887 [dostęp: 29.10.2023].

Encyklopedia PWN, hasło Moryskowie, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/moryskowie;3943644.html [dostęp: 19.02.2024].

Fabregas Barri E., 1979, La Sardana, Dansa Catalana, „Missatge de Pau i de Germanor”, Lloret de Mar (Girona).

Fernández Álvarez Ó., 1996, Sobre los bailes y danzas del folklore musical en España, „Revista de Folklore”, № 184.

Follana Ferrández N., 2019, El uso de “lo morisco” como distintivo social en el siglo XVI, „eHumanista/IVITRA 15”.

Garrido Rodríguez P., 2011, Inmigración y diversidad cultural en España. Un análisis histórico desde la perspectiva de los derechos humanos, Universidad de Salamanca, https://www.corteidh.or.cr/tablas/r38208.pdf [dostęp: 29.10.2023].

Giner S., 1980, The Social Structure of Catalonia, Sheffield, England.

Història de la barretina, 2024, Shambalah, https://www.shambalah.com/barretines.html [dostęp: 24.02.2024].

Jagielska M., Łucznik K., 2012, Taniec jako medium przekazu memetycznego, „Teksty z Ulicy”, nr 14, Zeszyt Memetyczny, Katowice.

Kłoskowska A., 2005, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa.

Lange R., 1988, O istocie tańca i jego przejawach w kulturze, Kraków.

La sardana, la danza tradicional catalana, 2019, Ir Oui Come, https://www.irouicome.com/blog/es/pais-catalan/tradiciones-catalanas/la-sardana-la-danza-tradicional-catalana/ [dostęp: 24.02.2024].

Lukian z Samosate,1951, Dialog o tańcu, Warszawa.

Marcos Segura M.B., 2022, La Jota, aragonesa y cosmopolita: una nueva perspectiva de la música exótica entre Europa y América durante el siglo XIX, „Revista Humanidades”, Vol. 12, № 2, Universidad de Costa Rica, Costa Rica.

Mendizabal L., Ahedo I., Itzaina X., Jimeno R., Baxok E., Etxegoin P., Ekunberri T., Martínez de Luna I., 2006, Identidad y cultura vascas al principio del siglo XXI, Eusko Ikaskuntza, Donostia-San Sebastián.

Mancho de la Iglesia A.N., 2022, La jota, la identidad de un pueblo, YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=0vQF7mJkw84 [dostęp: 5.11.2023].

Moreda Rodríguez E., 2020, What Did Franco’s Spain Do to Spanish Music?, JSTOR Daily, 15.01.2020, https://daily.jstor.org/what-did-francos-spain-do-to-spanish-music/ [dostęp: 2.11.2023].

Murguía M., 1865, Historia de Galicia, Vol. 1, Lugo, Imprenta de Soto Freire.

Museu Virtual del Poble Gitano a Catalunya, https://www.museuvirtualgitano.cat/es/arte/el-flamenco/ [dostęp: 10.11.2023].

Núñez F., b. d., Flamencopolis, https://www.flamenco.plus/flamencopolis/ [dostęp: 30.10.2023].

Ösp Ögmundsdóttir E., 2020, Flamenco: una introducción desde su origen hasta nuestros días. El grito del pueblo, Háskóli Íslands Hugvísindasvið.

Pawlus K., 2014, Taniec dla Boga, Kraków.

Pawlus K., 2015, Taniec w dziele Nowej Ewangelizacji, „Polonia Sacra”, nr 2 (39).

Pazos Pérez L.J., 2021, Arqueología industrial: Los molinos de marea en Galicia, „Revista de Ocio y Turismo (ROTUR)”, Vol. 16, No. 1.

Pena Graña A., 2007, Galicia, cuna de los celtas de la Europa Atlántica, „Anuario Brigantino”, № 30.

Piferrer P., 1967, Encuesta, „Revista de Girona”, № 39, https://raco.cat/index.php/RevistaGirona/article/view/80634 [dostęp: 18.02.2024].

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, 2018, Biblia Tysiąclecia, Poznań.

Rodríguez Palop M.I., 2020, Flamenco para Dummies, Centro Libros PAPF, SLU, Grupo Planeta, Barcelona.

Roszak P., Mróz F., Rozynkowski W. (red.), 2019, Camino Polaco. Teologia – Sztuka – Historia – Teraźniejszość, Tom 4, Toruń.

Sachs C., 1937, World History of the Dance, New York.

Samper Ospina J., 2022, 10 años del proceso independentista catalán: ¿qué ha pasado en esta década? El Tiempo, https://www.eltiempo.com/mundo/europa/espana-que-ha-pasado-a-10-anos-del-proceso-independentista-catalan-705248 [dostęp: 19.02.2024].

Samsonowicz H., 2002, Członek rodziny czy niechciane dziecko? Wartości wnoszone do dziedzictwa europejskiego przez kraje Europy Środkowej, w: J. Purchla (red.), Europa Środkowa – nowy wymiar dziedzictwa, Kraków.

Savage M., 2019, Rosalía, la joven cantante que ha revolucionado el flamenco y es uno de los sonidos de 2019 según la BBC, BBC News, https://www.bbc.com/mundo/noticias-46780724 [dostęp: 29.10.2023].

Schneider M., 2016, La danza de espadas y la tarantela, Zaragoza.

Sobecki M., 2018, Wielowymiarowe poczucie tożsamości społeczno-kulturowej. Idea i badanie. Perspektywa pedagogiczna, „Kultura i Edukacja”, nr 3 (121).

Sobolewska-Drabecka M., 1960, Niektóre zagadnienia z najdawniejszych dziejów tańca, „Światowid”, nr 23.

Steingress G., 2002, El flamenco como patrimonio cultural o una construcción artificial más de la identidad andaluza, „Anduli”, Revista Andaluza de Ciencias Sociales, № 1, Sevilla.

Taylor Ch., 2001, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, Warszawa.

Turska I., 2000, Spotkanie ze sztuką tańca, Warszawa.

Varcárcel D., 2022, La leyenda que sitúa el verdadero origen de la jota en Valencia y no en Aragón ni Cataluña, ABC C. Valenciana, 12.06.2022, https://www.abc.es/espana/comunidad-valenciana/abci-leyenda-situa-verdadero-origen-jota-valencia-y-no-aragon-cataluna-202206121739_noticia.html [dostęp: 12.11.2023].

Pobrania

Opublikowane

2024-12-30

Jak cytować

Tomala, A. (2024). Zróżnicowana tożsamość kulturowa Hiszpanii na przykładzie wybranych tańców regionalnych. Progress, (14), 11–29. https://doi.org/10.26881/prog.2024.14.01