Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweEklektyczny charakter twórczości Rosalíi w kontekście zarzutów o przywłaszczenie kulturowe
DOI:
https://doi.org/10.26881/prog.2024.14.02Słowa kluczowe:
flamenco, Rosalia, przywłaszczenie kulturowe, Romowie południowohiszpańscy, grupy mniejszościowe, muzyka hiszpańskaAbstrakt
Celem artykułu jest analiza twórczości muzycznej Rosalíi, ze szczególnym zwróceniem uwagi na jej eklektyczny charakter. Katalońska artystka w swoich piosenkach wykorzystuje wiele stylów muzycznych, łącząc je najczęściej w niespodziewany i eksperymentalny sposób. Jej twórczość budzi kontrowersje, największe emocje w debacie publicznej wywołał jej drugi album El mal querer, który jest głównym przedmiotem niniejszego artykułu. Wzbudził kontrowersje przede wszystkim z uwagi na fakt wykorzystania w nim elementów flamenco, uważany przez niektórych za gatunek zarezerwowany dla południowohiszpańskich Romów. Z tego powodu w tekście zostanie poruszona kwestia przywłaszczenia kulturowego, o które artystka jest oskarżana przez część społeczności
andaluzyjskiej.
Downloads
Bibliografia
Allaire C., 2023, Rosalía rinde homenaje a la estética japonesa en su videoclip ‘Tuya’, Vogue, https://www.vogue.es/articulos/rosalia-tuya-videoclip-japon [dostęp: 10.11.2023].
Anipa K., 2012, Centripetal and centrifugal forces in the sociolinguistic configuration of the Iberian Peninsula. A Standard Languages and Multilingualism in European History, John Benjamins B.V., Ámsterdam.
Aranzubia Cob A., Limón Serrano N., 2020, El toro por los cuernos. Símbolos de lo español en un videoclip de Rosalía, Universidad Carlos III de Madrid.
Arya R., 2021, Cultural appropriation: What it is and why it matters?, „Sociology Compass”, Vol. 15, No. 10.
Benzal Alía M.G., 2019, Análisis intercultural del álbum musical de Rosalía Vila, El Mal Querer y el consecuente rechazo de la comunidad gitana española, Comillas Universidad Pontificia, Madrid.
Bojarska P., 2019, Vidalitas y guajiras, Cantes de ida y vuelta. Dos estilos de cantes flamencos nacidos del folclore latinoamericano, Repozytorium UW, https://depotuw.ceon.pl/handle/item/3152 [dostęp: 10.11.2023].
Bravo-Araujo A., Serrano-Puche J., Codina-Blasco M., 2021, Mediatización de las dinámicas culturales de las celebridades: el caso de Rosalía en Instagram, www.scielo.org.pe/pdf/rcudep/v20n2/2227-1465-rcudep-20-02-49.pdf [dostęp: 10.11.2023].
Corazón Rural A., 2018, CANADA: «Rosalía ha desacralizado los símbolos, que es lo contrario de apropiárselos», Jot Down, https://www.jotdown.es/2018/08/canada-rosalia-ha-desacralizado-los-simbolos-que-es-lo-contrario-de-apropiarselos/#:~:text=•%209%20comentarios-,CANADA%3A%20«Rosalía%20ha%20desacralizado%20los%20símbolos%2C%20que,es%20lo%20contrario%20de%20apropiárselos»&text=Para%20todo%20el%20que%20haya,con%20clavos%20en%20la%20lija [dostęp: 10.11.2023].
Diezminutos.es, 2023, Los famosos más famosos: estos son los que acumulan más seguidores en Instagram, Diezminutos.es, https://www.diezminutos.es/famosos-corazon/famosos-espanoles/g39221884/famosos-espanoles-mas-seguidores-instagram/ [dostęp: 10.11.2023].
Doménech P., 2019, Rosalía ofrece su defensa más vigorosa a las críticas de apropiación cultural. Vanity Fair, https://www.revistavanityfair.es/sociedad/celebrities/articulos/rosalia-defensa-vigorosa-criticas-apropiacion-cultural/41081 [dostęp: 10.11.2023].
Dowgiało E., 2018, O flamenco polskim piórem... Kulturowe realia i słowne bariery, Wrocław.
Dunand E., 2023, Rosalía, protagonista absoluta del desfile masculino de Louis Vuitton otoño invierno 2023–2024, Vogue Spain, https://www.vogue.es/ moda/articulos/rosalia-actuacion-desfile-louis-vuitton-otono-invierno-2023- 204-masculino [dostęp: 10.11.2023].
El País, 2018, Lo que piensan los gitanos de ROSALÍA: Ofensa, burla o renovación, YouTube, https://www.youtube.com/watch?=pnamovzq1UE [dostęp: 10.11.2023].
Fernández L., 2022, Del Sur a Barcelona, Caminos de Flamenco.
Gallego P., 2021, Gramsci a ritmo de rumbitas: El Madrileño. Contracultura, https://contracultura.cc/2021/01/08/gramsci-a-ritmo-de-rumbitas-el-madrileno/ [dostęp: 10.11.2023].
Hidalgo M.A., 2016, El flamenco, territorio común de España y Japón, Japón y «Occidente»: El Patrimonio Cultural Como Punto de Encuentro, https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=5519294 [dostęp: 10.11.2023].
Hutchinson K., 2018, Rosalía: flamenco para una nueva generación, The New York Times, https://www.nytimes.com/es/2018/11/14/espanol/cultura/rosalia-mal-querer-flamenco.html [dostęp: 10.11.2023].
Lienhard M., 2019, Rosalía y el origen literario de ‘El mal querer’ en la novela medieval ‘Flamenca’. WMagazin, https://wmagazin.com/relatos/rosalia-y-el-origen-literario-de-el-mal-querer-en-la-novela-medieval-flamenca/ [dostęp: 10.11.2023].
Lizarribar A.O., 2021, Pedro G. Romero: „Criticar a Rosalía por apropiación cultural es de una ignorancia increíble”, Noticias de Navarra, https://www.noticiasdenavarra.com/cultura/2021/03/17/pedro-g-romero-criticar-rosalia-2156766.html [dostęp: 10.11.2023].
Machcewicz P., Miłkowski T., 2009, Historia Hiszpanii, Wrocław.
Maldonado L.G., 2018, Los gitanos atacan a Rosalía: „Usa nuestros símbolos como pestanas postizas”, El Espanol, https://www.elespanol.com/cultura/musica/20180531/gitanos-atacan-rosalia-usa-simbolos-pestanas-postizas/311468865_0.html [dostęp: 10.11.2023].
Marcos C., 2023, Así ha sido la actuación de Rosalía en los Grammy Latinos: una versión flamenca y herida de ‘Se nos rompió el amor’, El Pais, https://elpais.com/cultura/2023-11-16/asi-ha-sido-la-actuacion-de-rosalia-en-los-grammy-latinos-una-version-flamenca-y-herida-de-se-nos-rompio-el-amor.html [dostęp: 10.11.2023].
Mauricio Sanchez R., 2023, La apropiación cultural no es inherente al desarrollo de una cultura, sino un fenómeno que dana el desarrollo de las comunidades robadas. Mente y ciencia, https://www.menteyciencia.com/apropiacion-cultural-definicion-y-ejemplos/ [dostęp: 10.11.2023].
Millan Vazquez de la Torre G., Millan Lara S., Arjona Fuentes J.M., 2016, Análisis del flamenco como recurso turístico en Andalucía, Murcia.
Pedraz M., 2023, Morente, cantaor protesta. La vanguardia, https://www.lavanguardia.com/cultura/culturas/20230715/9095057/morente-cantaor-protesta.html [dostęp: 10.11.2023].
Piotrowska A., 2013, O „cygańskim flamenco” po polsku – charakterystyka literatury w języku rodzimym, „Studia Romologica”, Krakow.
Rodrigo I.M., 2018, „Flamenca”: la novela del siglo XIII que inspiró el nuevo disco de Rosalía, ABC, https://www.abc.es/cultura/libros/abci-flamenca-enamoro-rosalia-201812080125_noticia.html [dostęp: 10.11.2023].
Roiz J., 2023, Rosalia Encourages Future Female Hitmakers at 2023 Billboard Women in Music. „Billboard”, https://www.billboard.com/music/awards/rosalia-billboard-women-in-music-speech-2023-1235277648/ [dostęp: 10.11.2023].
Romanowska J., 2019, Kształtowanie się relacji widz – artysta we flamenco na przykładzie praktyki fin de fiesta, Magazyn Antropologiczno-Społeczno-Kulturowy „Maska”, nr 3.
Romanowska J., 2021, Obcokrajowcy w kulturze flamenco: problem negocjacji tożsamości, „The Polish Journal of the Arts and Culture”, Krakow.
Sanchez K., 2022, Rosalía: El increíble nivel de estudios de la ‘Motomami’ que pocos conocen, Chic Magazine, https://www.chicmagazine.com.mx/personajes/rosalia-que-estudios-tiene-y-donde-estudio-canto [dostęp: 10.11.2023].
Sanz Diaz C., Morales Tamaral J.M., 2018, National Flamencoism. Flamenco as an Instrument of Spanish Public Diplomacy in Franco’s Regime, Bielefeld.
Scarpellini P., 2023, Rosalía gana por segunda vez el Grammy a mejor álbum latino alternativo gracias a Motomami, „El Mundo”, https://www.elmundo.es/cultura/2023/02/05/63e033abfdddff8e018b456e.html [dostęp: 10.11.2023].
Słownik języka polskiego PWN, 2021, Warszawa.
Steingress G., 1998, Sobre flamenco y flamencología, SIGNATURA, Sevilla.
Terrasa R., 2018, La polémica de la apropiación cultural: ¿Es el éxito de Rosalía un robo a los gitanos?, El Mundo, https://www.elmundo.es/papel/cultura/2018/09/17/5b9e799be2704ea8af8b465b.html [dostęp: 10.11.2023].
Terrén E., 2001, La asimilación cultural como destino: el análisis de las relaciones étnicas de R. Park, „Sociológica. Revista de pensamiento social”, A Coruña.
Trujillo Castro L.M., Aguilera Martino Z., Castro Mosquera K.L., 2014, El proceso de endoculturación de la etnia ticuna: estrategia de transmisión vía generacional acerca de la noción de “ambiente naturalista”, „Bio-grafía: Escritos sobre la Biología y su enseñanza”, Vol. 7, № 12.
UNESCO, 2010, Nomination file no. 00363 for inscription on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage in 2010, https://ich.unesco.org/doc/src/07533-EN.pdf [dostęp: 10.11.2023].
Vázquez J., 2018, Así es Rosalía, el nuevo ‘boom’ de la música española, Las provincias, https://www.lasprovincias.es/culturas/musica/rosalia-cantante-flamenco-20181107164911-nt.html [dostęp: 10.11.2023].
Vega-Toscano A., 1997, Los cantes de ida y vuelta en el flamenco: la guajira, „Revista de Musicología”, Vol. 20, № 2.
Young J., 2010, Cultural Appropriation and the Arts, Oxford.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Jakub Cupisz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
