Doktorat – źródło niepewności czy strategia jej niwelowania?
Słowa kluczowe:
studia doktoranckie, prekaryzacja, niepewność pracy, praca na rzecz pracy, narracyjne wywiady biograficzneAbstrakt
Trend ograniczania zatrudnienia na uczelniach z równoległym wzrostem liczby doktorantów znacząco ograniczył ich perspektywy zatrudnienia. Jednocześnie pozaakademicki rynek pracy, na którym wielu z nich próbuje się zakotwiczyć, nie sprzyja stabilizacji.
W artykule przybliżam doświadczenia doktorantów związane z godzeniem życia naukowego, zawodowego i osobistego w kontekście niepewności akademickiego i pozaakademickiego rynku pracy. Podejmuję próbę analizy wzajemnych uwarunkowań między tymi doświadczeniami a motywacjami oraz strategiami działania badanych.
Doświadczenia doktorantów traktuję jako przykład problemów i napięć związanych z pracą w nowym kapitalizmie, odnosząc się m.in. do pojęć proponowanych przez Guya Standinga (niepewność pracy, praca na rzecz pracy) oraz Luca Boltańskiego i Eve Chiapello (aktywność jako cecha wzorcowego człowieka nowego kapitalizmu).
Podstawą empiryczną artykułu są biograficzne wywiady narracyjne przeprowadzone z doktorantami kierunków humanistycznych i społecznych oraz kierunków technicznych na uniwersytecie.
Downloads
Bibliografia
Bień D., 2016, Studia trzeciego stopnia w polskich uczelniach – funkcjonowanie, diagnoza, Rekomendacje, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 1(47).
Bień D., Czy doktoranci są prekariuszami, artykuł udostępniony autorce przed publikacją.
Boltanski L., Chiapello E., 2005, The New Spirit of Capitalism, London: Verso.
Dąbrowa-Szegler M., Sztabiński P.B., 2008. Model kształcenia doktorantów. Wnioski z badań, Warszawa: Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego UW.
Dokowicz M. i in., 2014, Diagnoza stanu studiów doktoranckich 1.0. Najważniejsze Problemy, Warszawa: Krajowa Reprezentacja Doktorantów.
Domaradzka A., Walczak D., 2013. Wartość autotelicza czy instrumentalna? Rola studiów doktoranckich w opinii kierowników studiów i doktorantów, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 2(42).
GUS, 2007, 2011, 2015, Szkoły wyższe i ich finanse, Warszawa: GUS.
GUS, 2017, Rocznik Statystyczny RP, Warszawa: GUS.
Eurostat, http://ec.europa.eu/eurostat/web/lfs/data/database.
Kaźmierska K., 1996, Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne [w:] M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Łódź: Katedra Socjologii Kultury.
Kowzan P. i in., 2016, Nie zostaje mi czasu na pracę naukową; Warunki pracy osób ze stopniem doktora, zatrudnionych na polskich uczelniach, Gdańsk/Bydgoszcz/Warszawa.
Kraśniewski A., 2009, Kształcenie [w:] R.Z. Morawski (red.), Polskie szkolnictwo wyższe. Stan, uwarunkowania i perspektywy, Warszawa: WUW.
Malanowska K., 2013, Po co nam doktorat?, Dziennik Opinii, 2 stycznia.
Michalak D., 2013, Studia doktoranckie w Polsce – łatwo zacząć, trudniej skończyć. Komentarz po debacie „Proletariat wiedzy – doktoranci i doktorantki w polskim szkolnictwie wyższym”, https://noweotwarcie.org/2013/03/11/studia-doktoranckie-w-polsce-latwo-zaczac-trudniej-skonczyc/.
Narodowe Centrum Nauki, Wyjaśnienia dotyczące wynagrodzeń dla doktorantów, https://ncn.gov.pl/aktualnosci/2015-06-17-wyjasnienia-wynagrodzenia-preludium.
Naczelna Izba Kontroli, 2015, Kształcenie na studiach doktoranckich. Informacja o wynikach kontroli, Warszawa: NIK.
Rosenthal G., 1993, Rekonstrukcja historii życia. Wybrane zasady generowania opowieści w wywiadach biograficzno-narracyjnych [w:] J. Włodarek, M. Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Warszawa-Poznań: PWN.
Schütze F., 1983, Biographieforschung und Narratives Interview, „Neue Praxis”, No. 3.
Sobkowiak A. (red.), 2015, Studia doktoranckie i mobilność młodych naukowców, Warszawa: Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Standing G., 2014, Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2183 z późn. zm.).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Progress
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.