Academic Scientific JournalsFunctions of colours and coloured objects in Slavic culture: Magic, folklore and language
DOI:
https://doi.org/10.26881/bp.2023.3.01Keywords:
Slavic culture, colour, colour terms, plant names, names of illnesses, Polish, RussianAbstract
Colours have always played an important role in Slavic culture. In the Slavic world of magic, each basic colour was meaningful and symbolized certain behaviours and their results. In order to understand the perception of colours in the modern times as well as the fixed expressions in which colour terms occur, we should take a look at this phenomenon from the cultural perspective. Adopting the cultural perspective allows researchers to trace the continuity of the Slavic perception of colours and their reflection in language.
The aim of this paper is to present the functions of colours and coloured objects in Slavic culture, with relation to their alleged healing, protective and wizardry properties. Besides, the paper presents the Polish and Russian names of plants which were believed to have healing properties as well as the names of illnesses containing colour terms.
Downloads
References
Ampel-Rudolf, Mirosława (1994). Kolory: Z badań leksykalnych i semantyczno-składniowych języka polskiego. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Annenkov, Nikolaj Ivanovič (1876–1878). Botaničeskij slovarʹ. Sanktpeterburg: Tipografiâ Imperatorskoj Akademii Naukʺ / Анненков, Николай Иванович (1876–1878). Ботанический словарь. Санктпетербург: Типографiя Императорской Академiи Наукъ.
Badyda, Ewa (2008). Świat barw – świat znaczeń w języku poezji Zbigniewa Herberta. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Bartmiński, Jerzy (ed.) (1996). Słownik stereotypów i symboli ludowych. Volume 1. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii CurieSklodowskiej.
Bjelajeva, Inna (2005). Niepodstawowe nazwy barw w języku polskim, czeskim, rosyjskim i ukraińskim. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Chodurska, Halina (1993). “Przegląd nazw i motywów magicznych w świecie roślin na przykładzie Słowiańszczyzny Wschodniej”. In: Ludwika Jochym-Kuszlik (eds.). Historia i teraźniejszość Rosji w świetle faktów językowych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, 59–70.
Chodurska, Halina (2003). Ze studiów nad fitonimami rękopiśmiennych zielników wschodniosłowiańskich XVII–XVIII wieku. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Chodurska, Halina (2010). “Odcienie czerni w nazwach roślin na wschodzie Słowiańszczyzny”. In Ewa Komorowska (ed.). W kręgu koloru, przestrzeni i czasu. Szczecin: Volumina.pl Daniel Krzanowski, 43–52.
Czernik, Stanisław (1968). Trzy zorze dziewicze: Wśród zamawiań i zaklęć. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Frumkina, Revekka Markovna (1984). Cvet, smysl, shodstvo: Aspekty psiholingvističeskogo analiza. Moskva: “Nauka” / Фрумкина, Ревекка Марковна (1984). Цвет, смысл, сходство: Аспекты психолингвистического анализа. Москва: Наука.
Gonigroszek, Dorota (2015). “‘Kolorowe choroby’ – kognitywna motywacja procesu nominacji schorzeń”. In: Ewa Komorowska, Danuta Stanulewicz (eds.). Barwa w języku, literaturze i kulturze VI. Szczecin: Volumina.pl Daniel Krzanowski, 97–107.
Gross, Rudolf (1990). Dlaczego czerwień jest barwą miłości. Trans. Anna Porębska. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Gustawicz, Bronisław (1882). Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody. Volumes I–VI. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Holubý, Jozef L’udovit (1958). Narodopisnè prace. Bratyslava: Vydavatel’stvo SAV.
Jabłońska, Krystyna (1965). Czarodziejski zielnik. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Komorowska, Ewa (2004). “Językowa paleta barw stanów psychofizycznych człowieka”. Annales Neophilologiarum 2: 125–134.
Komorowska, Ewa (2005). “O uczuciach w kolorach języka”. In: Harry Valʹter, Mihail Alekseenko (eds.). Grani slova: Sbornik naučnyh statej k 65-letiû prof. V.M. Mokienko. Moskva: Izdatelʹstvo «Èlpis» / Харры Вальтер, Михаил Алексеенко (eds.). Грани слова: Сборник научных статей к 65-летию проф. В.М. Мокиенко. Москва: Издательство «Элпис», 524–531.
Komorowska, Ewa (2010). Barwa w języku polskim i rosyjskim: Rozważania semantyczne. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Komorowska, Ewa (2017). Colour in Polish and Russian: A Semanticcognitive Study. Szczecin: Volumina.pl Daniel Krzanowski.
Komorowska, Ewa (2019). “Magia miłosna roślin w Słowiańszczyźnie: Wybrane zagadnienia”. In: Tatiana Kananowicz, Aleksandra Klimkiewicz (eds.). Porządek słów. Gramatyka. Tekst. Styl. Dyskurs: Księga Jubileuszowa dedykowana Pani Profesor Zoi Nowożenowej z okazji 45. lecia pracy naukowej. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego, 235–250.
Komorowska, Ewa (2022). “Obrzędy magiczne dawnych Słowian: Wybrane zagadnienia”. In: Dariusz Majkowski, Grzegorz Schramke (eds.). W kręgach znaczeń i treści: Od Młodej Polski do Kaszub: Profesorowi Tadeuszowi Linknerowi. Wejherowo: Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, 194–202.
Komorowska, Ewa, Danuta Stanulewicz (2018). Polskie i rosyjskie słownictwo barw: Asocjacje i znaczenia. Szczecin: Volumina.pl Daniel Krzanowski.
Kopaliński, Władysław (2007 [1990]). Słownik symboli. Warszawa: HPS, Rzeczpospolita.
Kulʹpina, Valentina Grigorevna (2001). Lingvistika cveta: Terminy cveta v polʹskom i russkom âzykah. Moskva: Moskovskiĭ Litseĭ / Кульпина, Валентина Григоревна (2001). Лингвистика цвета: Термины цвета в польском и русском языках. Москва: «Московский Лицей».
Leciejewicz, Lech (ed.) (1972). Mały słownik kultury dawnych Słowian. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Maciejewska, Barbara, Zofia Maciejewska-Szaniec (2012). “Barwna medycyna i sztuka patrzenia”. In: Ewa Komorowska, Danuta Stanulewicz (eds.). Barwa w języku, literaturze i kulturze III. Szczecin: Volumina.pl Daniel Krzanowski, 227–240.
Narloch, Andrzej (2013). Цветообозначения в русском и польском языках: Структурно-семантический, терминологический и когнитивный аспекты. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Paramei, Galina (2005). “Singing the Russian blues: An argument for culturally basic color terms”. Cross-Cultural Research: The Journal of Comparative Social Studies 39/1: 10–38.
Rostafiński, Józef (1900). Symbola ad historiam naturalem medii aevi. Parts I, II. Kraków: Typis et Sumptibus Universitatis Jagellonicae.
Sikora, Ireneusz (1992). Przyroda i wyobraźnia: O symbolice roślinnej w poezji Młodej Polski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Stanulewicz, Danuta (2009). Colour, Culture and Language: Blue in Polish. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Stanulewicz, Danuta (2016). “Nazwy barwy czerwonej a emocje w polskiej prozie – badanie korpusowe”. In: Ewa Komorowska, Agnieszka Szlachta (eds.). Emocje w językach i kulturach świata. Szczecin: Volumina.pl Daniel Krzanowski, 359–380.
Stanulewicz, Danuta (2022a). “Czerń i biel w kaszubskim świecie nadprzyrodzonym”. Acta Cassubiana 24: 72–84.
Stanulewicz, Danuta (2022b). “Czerwień w kaszubskim świecie nadprzyrodzonym”. In: Dariusz Majkowski, Grzegorz Schramke (eds.). W kręgach znaczeń i treści: Od Młodej Polski do Kaszub: Profesorowi Tadeuszowi Linknerowi. Wejherowo: Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, 264–276.
Stanulewicz, Danuta, Ewa Komorowska, Adam Pawłowski (2014). “Axiological aspects of Polish colour vocabulary: A study of associations”. In: Wendy Anderson, Carole P. Biggam, Carole Hough, Christian Kay (eds.). Colour Studies: A Broad Spectrum. Amsterdam – Philadelphia: John Benjamins, 258–272.
Tokarski, Ryszard (2004 [1995]). Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie. Wydanie drugie rozszerzone. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Uberman, Agnieszka (2011). “Yellow in Polish and English – contrastive metaphorics”. In: Grzegorz A. Kleparski, Robert Kiełtyka (eds.). II Podkarpackie Forum Filologiczne: Peryferia języka, literatury i kultury. Jarosław: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej im. ks. B. Markiewicza w Jarosławiu, 423–434.
Walencowa, Maryna M. (1997). “Dach domu w słowiańskich obrzędach magicznych”. In: Grażyna Sawicka (ed.). Dom w języku i kulturze. Szczecin: JotA, 193–200.
Ziółkowska, Maria (1989). Szczodry wieczór, szczodry dzień. Volume 1. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
