Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweBezwarunkowy dochód podstawowy jako narzędzie polityki społecznej w obliczu doświadczeń z wybranych programów pilotażowych
Słowa kluczowe:
bezwarunkowy dochód podstawowy, państwo opiekuńcze, polityka społecznaAbstrakt
Na tle rozważań teoretycznych w artykule scharakteryzowano programy pilotażowe dotyczące Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego (BDP) wprowadzone w wybranych państwach. Celem artykułu jest analiza założeń i wyników przeprowadzonych eksperymentów, szczególnie w kontekście pytań o realia wprowadzenia w życie rozwiązania, jakim jest BDP i ewentualnego zastąpienia nim zestawu instrumentów polityki społecznej stosowanych przez współczesne państwa. Rozważania dotyczą między innymi wpływu, jaki mogłoby to mieć na finanse publiczne, rynek pracy czy poziom dobrobytu. Syntetycznie zaprezentowano również argumenty zwolenników oraz przeciwników BDP, a także wyzwania związane z potencjalnym jego wdrożeniem.
Downloads
Bibliografia
About Basic Income, https://basicincome.org/about-basic-income/.
Akee R. et al., How Does Household Income Affect Child Personality Traits and Behaviors, “American Economic Review” 2018, Vol. 108, No. 3, https://www.aeaweb. org/articles/pdf/doi/10.1257/aer.20160133.
Biskupski Z., Pora na nowy zasiłek z ZUS dla każdego, 1700 zł co miesiąc to już za mało, trzeba zwaloryzować o inflację czyli podwyższyć?, https://www.infor.pl/twoje-pieniadze/swiadczenia/6738595,przyszla-pora-na-nowy-zasilek-z-zus-dlakazdego-1700-zl-co-miesiac-to.html.
Carnoy M., Utrwalanie nowej gospodarki: praca, rodzina i społeczność w wieku informacji, Toruń 2002.
Ceglarz J., Bezwarunkowy dochód podstawowy. Czy Polska powinna pójść w ślady Finlandii?, https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/bezwarunkowy-dochod-podstawowy-finlandia,239,0,2043631.html.
Ciura G., Kłos B. (eds.), Polityka społeczna w Polsce, Warszawa 2017.
Class action lawsuit filed over cancelled basic income project, https://www.cbc.ca/ news/canada/hamilton/class-action-lawsuit-filed-over-cancelled-basic-incomeproject-1.5075897.
Davala S. et al., Basic Income: A Transformative Policy for India, London 2015. Early findings from the world’s largest UBI study, https://www.givedirectly.org/2023- -ubi-results/.
Ferdosi M. et al., Southern Ontario’s Basic Income Experience, Hamilton 2020, https:// macsphere.mcmaster.ca/bitstream/11375/28173/1/southern-ontarios-basic-income-experience.pdf.
Flassbeck H. et al., Irrweg Grundeinkommen. Die große Umverteilung von unten nach oben muss beendet werden, Frankfurt am Main 2012.
Forget E.L., The Town with No Poverty: The Health Effects of a Canadian Guaranteed Annual Income Field Experiment, “Canadian Public Policy” 2011, Vol. 37, No. 3, https://utppublishing.com/doi/pdf/10.3138/cpp.37.3.283.
Gadzała Ł. et al., Finlandia publikuje ostateczne wyniki eksperymentu z dochodem podstawowym, https://www.euractiv.pl/section/praca-i-polityka-spoleczna/news/ dochod-podstawowy-finlandia-guy-standing-helsinki-zus/.
Gołębiowski G., Powszechny dochód podstawowy – argumenty za i przeciw, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2017, No. 334.
Górka K., Łuszczyk M., Thier M., Ujemny podatek dochodowy jako neoliberalne rozwiązanie dla polityki społecznej, „Barometr Regionalny” 2016, Vol. 14, No. 4.
Gruszczyńska A., Referendum w Szwajcarii: odrzucono pomysł dochodu gwarantowanego, https://wyborcza.biz/biznes/7,179195,20190586,referendum-w-szwajcarii- -odrzucono-pomysl-dochodu-gwarantowanego.html?disableRedirects=true.
Haagh L., The Case for Universal Basic Income, Cambridge–Medford 2019.
Hiilamo H., The basic income experiment in Finland yields surprising results, https:// www.helsinki.fi/en/news/fair-society/basic-income-experiment-finland-yieldssurprising-results.
Hotz J., What happens when people win this basic income raffle? They have time to find meaning in their life, https://www.fastcompany.com/90436425/what-happenswhen-people-win-this-basic-income-raffle-they-have-time-to-find-meaningin-their-lives. https://www.givedirectly.org/ubi/.
Jones D., Marinescu I., The Labor Market Impacts of Universal and Permanent Cash Transfers: Evidence from the Alaska Permanent Fund, “American Economic Journal: Economic Policy” 2022, Vol. 14, No. 2.
Kępa-Brożyna K., Bezwarunkowy dochód podstawowy. Kto otrzyma 1300 zł od państwa?, https://wiadomosci.wp.pl/bezwarunkowy-dochod-podstawowy-kto-otrzyma-1300-zl-od-panstwa-6811864754543232a.
Kośka M., Ontario niespodziewanie rezygnuje z dochodu gwarantowanego. Ludzie czują się oszukani, https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/ontario-niespodziewanie-rezygnuje-z-dochodu,122,0,2412666.html, 5.08.2018.
Krawiel M., „Komunizm, demoralizowanie ludzi”. Polski eksperyment jeszcze się nie zaczął a już oburza [opinia], https://www.money.pl/pieniadze/komunizm-demoralizowanie-ludzi-polski-eksperyment-jeszcze-sie-nie-zaczal-a-juz-oburza-opinia6772282260503520a.html.
Kukołowicz P., Szarfenberg R., Trzeciakowski R., Bezwarunkowy Dochód Podstawowy. Nowy pomysł na państwo opiekuńcze?, Warszawa 2020.
Machelski T., Bezwarunkowy dochód podstawowy – refleksja prakseologiczna, „Studia BAS” 2017, No. 2.
Matthews D., A charity dropped a massive stimulus package on rural Kenya — and transformed the economy, https://www.vox.com/future-perfect/2019/11/25/209 73151/givedirectly-basic-income-kenya-study-stimulus.
Matthews D., The amazing true socialist miracle of Alaska Permanent Fund, https:// www.vox.com/policy-and-politics/2018/2/13/16997188/alaska-basic-incomepermanent-fund-oil-revenue-study.
Mitchell D., Resolution in $200M Ontario basic income class action take “years”: lawyer, https://globalnews.ca/news/10443912/ontario-basic-income-class-action/.
Nelson P., Universal Basic Income and the Threat to Democracy as We Know It, Business Expert Press 2019.
Niewiadomska A., Dochód gwarantowany utopia czy warunek realizacji koncepcji rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, „Społeczeństwo i Ekonomia” 2018, No. 2.
Parijis van P., A basic Income for All, „Boston Review” 2000, No. 5, http://bostonreview.net/BR25.5/contents.html>, translated by R. Szarfenberg, http://rszarf.ips. uw.edu.pl/pdf/BI_forall.pdf.
Parijs van P., Basic income: A simple and Powerful Idea for the Twenty-First Century, “Politics & Society” 2004, No. 32 (1), https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/ 0032329203261095.
Parijs van P., Vanderborght Y., Basic Income: A Radical Proposal for a Free Society and a Sane Economy, Cambridge–London 2017.
Pawłowski Ł., Chodorowski J., Dochód dla wszystkich? Stać nas na to! „Kultura Liberalna” 2017, No. 3, https://kulturaliberalna.pl/2017/01/24/guy-standing-dochod- -gwarantowany-wywiad/.
Paz-Báñez de M.A. et al., Is There Empirical Evidence on how the implementation of a Universal Basic Income (UBI) Affects Labour Supply? A Systematic Review, “Sustainability” 2020, Vol. 12, No. 22, (9459), https://www.mdpi.com/2071-1050/ 12/22/9459.
„Praktyka Teoretyczna” 2014, Vol. 12, No. 2, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/ prt/issue/view/72/86.
Rogers B. et al., Work, Inequality, Basic Income, Boston 2017.
Samuel S., A California city gave some residents $500 a month, no strings attached. Here’s how they spent it, https://www.vox.com/future-perfect/2019/10/8/209028 39/universal-basic-income-stockton-trial.
Santens S., Did Sam Altman’s Basic Income Experiment Succeed or Fail?, https://www. scottsantens.com/did-sam-altman-basic-income-experiment-succeed-or-failubi/?ref=scott-santens-newsletter.
Sieroń A., Czy możemy wprowadzić bezwarunkowy dochód podstawowy?, https://mises.pl/storage/files/articles/2022/06/sieron-czy-mozemy-wprowadzic-bezwarunkowy-dochod-podstawowy.pdf.
Smith J.R., Basic Income Policy and National Debts: The Basic Blueprint for a Global Planned Economy Paperback, CreateSpace Independent Publishing Platform 2017.
Solidarny dochód podstawowy. Projekt okazał się fiaskiem, https://www.money.pl/gospodarka/solidarny-dochod-podstawowy-projekt-okazal-sie-fiaskiem-646443 1051806337a.html.
Standing G., Dochód podstawowy. Jak możemy sprawić, żeby to się udało?, Warszawa 2021.
Sundlee R., Alaska’s universal basic income problem, https://www.vox.com/future- -perfect/2019/9/5/20849020/alaska-permanent-fund-universal-basic-income.
Susskind D., Świat bez pracy. Jak technologia i automatyzacja zmienią nasze życie i jak powinniśmy na to zareagować, Warszawa 2022.
Szarfenberg R., Bezwarunkowy Dochód Podstawowy oczami zwolennika, in: P. Kukołowicz, R. Szarfenberg, R. Trzeciakowski, Bezwarunkowy Dochód Podstawowy. Nowy pomysł na państwo opiekuńcze?, Warszawa 2020.
Szarfenberg R., Minimalny dochód gwarantowany (MDG), bezwarunkowy dochód gwarantowany (BDP), płaca minimalna (PM) – krótkie wprowadzenie, http:// rszarf.ips.uw.edu.pl/pdf/mdg_bdp_pm.pdf.
Szlinder M., Bezwarunkowy dochód podstawowy. Rewolucyjna reforma społeczeństwa XXI wieku, Warszawa 2018.
Szumlicz T., Minimalny dochód gwarantowany w polityce społecznej, Warszawa 1993.
Szwajcarzy przeciwko dochodowi gwarantowanemu, https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/szwajcarzy-przeciwko-dochodowi-gwarantowanemu,94,0,2098526.html.
Turek A., Założyciel Facebooka za gwarantowanym dochodem podstawowym. „Obecnie praca oznacza niepewne zajęcie”, https://businessinsider.com.pl/finanse/ gwarantowany-dochod-podstawowy-w-usa-zdanie-chrisa-hughesa/qnqqp70.
Walker M., Free Money for All: A Basic Income Guarantee Solution for the Twenty- -First Century, New York 2016.
Widerquist K. et al. (eds.), Basic Income: An Anthology of Contemporary Research, Oxford 2013.
Wright R.E., Przegalińska A., Debating Universal Basic Income. Pros, Cons, and Alternatives, London 2022.
Zygiel A., 1300 zł „za nic”. W Polsce ruszą testy bezwarunkowego dochodu podstawowego, https://www.rmf24.pl/ekonomia/news-1300-zl-za-nic-w-polsce-rusza-testybezwarunkowego-dochodu-p,nId,6033059#crp_state=1.
Zygiel A., Dochód gwarantowany w Finlandii. Pierwsze wyniki pilotażu, https://www. rmf24.pl/fakty/polska/news-dochod-gwarantowany-w-finlandii-pierwszewyniki-pilotazu,nId,2825722#crp_state=1.
