Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweProblematyka i wyzwania współczesnych studiów nad genezą islamu
Słowa kluczowe:
Geneza islamu, prehistoria islamu, studia syryjskie, studia judeochrześcijańskie, apokaliptycznyAbstrakt
Artykuł pokrótce podejmuje niektóre z głównych wyzwań stojących przed współczesną nauką islamską z perspektywy historycznej. Po krótkim przeglądzie metodologii stosowanych w tej dziedzinie przez ostatnie dwa stulecia do badania genezy i wczesnej ewolucji islamu, autor wskazuje na rolę pokrewnych studiów syryjskich, studiów judeochrześcijańskich oraz kilku innych dziedzin (jako apokaliptycznych, eschatologia) pomagając w prowadzeniu krytycznych badań nad możliwymi historycznymi i dogmatycznymi korzeniami religii islamskiej. Niekonwencjonalne podejścia i metodologie, interdyscyplinarność.
Bibliografia
Beuchot A.J.Q., (red.), OEuvres de Voltaire, t. 15, Chez Lefèvre, Paris 1829, s. 337–338.
Bonnet-Eymard, B., Le Coran. Traduction et commentaire systématique, t. I–III, Saint-Parres-lès-Vaudes.
Bashear, S., Muqaddima fī ǎt-Tā’rīẖ ǎl-’Āẖar. Naḥ̣wa qirāʾa ǧadīda li-ǎr-riwāya ǎl-islāmiyya, Al-Quds 1984 (pl. Wprowadzenie do innej historii. Ku nowemu odczytaniu muzułmańskiej wersji dziejów), (wyd. ang.: Suliman Bashear, Arabs and Others in Early Islam, Darwin Press, Princeton 1997).
Cook, D., Studies in Muslim Apocalyptic, The Darwin Press, Princeton 2003.
Crollius, A.A.R., The Prayer in the Qurʾān, “Studia Missionalia” 1975, No 24, s. 223-252.
Crone, P., Cook, M., Hagarism. The Making Of The Islamic World, Cambridge University Press, Cambridge 1977.
Crone, P., Slaves on Horses. The Evolution of the Islamic Polity, Cambridge University Press, Cambridge 1980.
Ettinghausen, R., Antiheidnische Polemik im Koran, F.W. Kalbfleisch, Gelnhausen 1934.
Gallez, É.M., Le Messie et son prophète. Aux origines de l’Islam, t. 1 i 2, Éditions de Paris, Versailles 2005.
Grodzki, M., Badania nad historyczno-doktrynalną genezą islamu – Bruno Bonnet-Eymard i francuska szkoła sceptycyzmu naukowego, „Studia Religiologica” 2015, No 3/48, s. 245–257.
Grodzki, M., Günter Lüling i „starochrześcijańskie” hymny Koranu, [w:] W kręgu zagadnień świata arabskiego, red. A. Abbas, A. Maśko, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań 2015, s. 443–459.
Grodzki, M., John Wansbrough (1928–2002) – Przykład metodologii badań nad wczesnymi dziejami islamu, “Przegląd Orientalistyczny” 2015, No 1–2/253– 254, s. 23–28.
Grodzki, M., Nowy przyczynek do badań nad zakresem języka syryjskiego w Koranie, “Przegląd Orientalistyczny” 2012, No 3–4 (243–244), s. 16–21.
Grodzki, M., Panteon sceptyków. Przegląd współczesnych teorii naukowych poświęconych genezie islamu, Katedra Arabistyki i Islamistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017.
Grodzki, M., Patricia Crone a nowe kierunki badań wczesnych wieków islamu, [w:] Islam w Europie. Nowe kierunki badań, red. M. Wida-Behiesse, K. Zasztowt, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2015, s. 117–128.
Hitti, P.K., History of the Arabs. From the Earliest Times to the Present, Macmillan and Co., London 1937.
Hourani, A., A History of the Arab Peoples, Harvard University Press, Cambridge MA 1991.
Kennedy, H., Muḥammad and the Age of the Caliphates. The Islamic Near East from the Sixth to the Eleventh Century, Longman, London 1986.
Kennedy, H., Wielkie arabskie podboje. Jak ekspansja islamu zmieniła świat, przeł. M. Wilk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Lüling, G., Über den Ur-Qur’‚n: Ansätze zur Rekonstruktion vorislamischer christlicher Strophenlieder im Qur’‚n, Verlag Hannelore Lüling, Erlangen 1974.
Luxenberg, Ch., Die syro-aramäische Lesart des Koran. Ein Beitrag zur Entschlüsselung der Koransprache, Das Arabische Buch, Berlin 2000.
Motzki, H., Die Anfänge der islamischen Jurisprudenz: Ihre Entwicklung in Mekka biszur Mitte des 2./8. Jahrhunderts, Franz Steiner Verlag, Stuttgart 1991.
Newby, G.D., The Making of the Last Prophet. A Reconstruction of the Earliest Biography of Muhammad, University of South Carolina Press, Columbia SC 1989.
Nevo, Y.D., Koren, J., The Crossroads to Islam. The Origins of the Arab Religion and the Arab State, Prometheus Books, New York 2003.
Neuwirth, A., Einige Bemerkungen zum besonderen sprachlichen und literarischen Charakter des Koran, [w:] Deutscher Orientalistentag, t. 1, red. W. Voigt, F. Steiner Verlag, Wiesbaden 1977, s. 736–739.
Neuwirth, A., Some Notes on the Distinctive Linguistics and Literary Character of the Qurʾān, [w:] The Qurʾān: Style and Contents, Routledge, red. Rippin, London/New York 2016, s. 253–258.
Prémare, A.L., Aux origines du Coran, Téraèdre, Paris 2004.
Sadowski, M., Teologia arabskich chrześcijan. Novum czy déjà vu?, „Teologia i Człowiek. Kwartalnik Wydziału Teologicznego UMK” 2014, No 26, s. 217–219.
Samji, K., The Qurʾān. A Form-Critical Study, De Gruyter, Berlin/Boston 2018.
Sezgin, F., Geschichte des arabischen Schrifttums. Band I: Qur’ānwissenschaften, hạ dīt, Geschichte, Fiqh, Dogmatik, Mystik. Bis ca. 430 H, Brill, Leyden 1967, s. 53–84.
Sellheim, R., Muhammeds erstes Offenbarungserlebnis, “Jerusalem Studies in Arabic and Islam” 1987, No 10, s. 1–16.
Sharon, M., The Birth of Islam in the Holy Land, [w:] Pillars of Smoke and Fire. The Holy Land in History and Thought, red. M. Sharon, Southern Book Publishers, Johannesburg 1988, s. 225–235.
Wansbrough, J., Quranic Studies. Sources and Methods of Scriptural Interpretation, Oxford University Press, Oxford 1977.
Wansbrough, J., The Sectarian Milieu. Content and Composition of Islamic Salvation History, Oxford University Press, Oxford 1978.
Witakowski, W., Geneza chrześcijańskiej kultury syryjskiej, [w:] Polska syrologia, red. J. Woźniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2010, s. 61–90.
