"Nie ma powrotu Johnny". Zapomniany polski film o wojnie w Wietnamie
Abstrakt
Nie ma powrotu Johnny is a Polish production about the Vietnam War, made in the 1960s. The film serves as an interesting testimony to the era in which it was created. It provides insight into the political and social realities of the time and shows how the communist regime influenced the images that appeared on screen. A comparison between the final version of the movie and the script stored in the archives of the National Film Archive - Audiovisual Institute allows us to trace the changes that were made. The story of the American soldier and the Vietnamese prisoner was simplified. This article compares these two versions. The characters become embodiments of strongly emphasized theses, aligned with the ideology of the time. Religious and social themes are reduced and the protagonists are stripped of psychological depth. It can be assumed that if the film had been made according to the original script, it would have had, at least in part, a different ideological message.
Downloads
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum FINA, 795/248, Sprawozdanie ekonomiczne z realizacji filmu Nie ma powrotu Johnny.
Archiwum FINA, S-1 5196, K.P. Rahnama, Nie ma powrotu Johnny [scenariusz filmowy], Warszawa 1968.
Literatura
Benken P., Ofensywa Tet 1968. Studium militarno-polityczne, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Oddział, Szczecin 2016.
Czyńska I., W nadbałtyckim Wietnamie, „Ekran”, 3.05.1970. „Dziennik Ludowy”, 11–12.04.1970.
Gazda J., Dwaj w dżungli, „Głos Pracy”, 29.04.1970.
Idzik J., Klepka R., Medialne relacje wojenne. Od wojny w Wietnamie do czasów współczesnych, Wydawnictwo Libron – Filip Lohner, Kraków 2020.
Jachymek K., Film, ciało, historia: kino polskie lat sześćdziesiątych, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2016.
Jackiewicz A., Johnny, „Życie Literackie”, 24.05.1970.
Kaveh Pur Rahnama, https://fi lmpolski.pl/fp/index.php?osoba=117808 (dostęp: 20.03.2025).
Kaweh Pur Rahnama, https://lubimyczytac.pl/autor/22795/kaweh-pur-rahnama (dostęp: 20.03.2025).
Kaweh Pur R ahnama, https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaweh_Pur_Rahnama (dostęp: 20.03.2025).
Klaczyński Z., Wietnamska przypowieść, „Trybuna Ludu”, 3.05.1970.
Kornacki K., Kino polskie wobec katolicyzmu (1945–1970), słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004.
Krysiak J., Romans z władzą, „Kino” 1990, nr 8.
Madej A., Historia filmu dzisiaj: wątpliwości nadzieje [w:] Filmoznawstwo, film, telewizja, red. J. Trzynadlowski, seria Studia Filmoznawcze, t. 12, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992, za: K. Kornacki, Z szacunkiem do przeszłości, „Kwartalnik Filmowy” 2015, nr 89–90.
Michalski Cz., Recenzja filmowa Nie ma powrotu Johnny, „Sztandar Ludu”, 19.05.1970. Nie ma powrotu Johnny – polski fi lm o Wietnamie, „Kurier Polski”, 10.04.1970.
Szypulska R., Droga donikąd, „Żołnierz Wolności”, 12.05.1970. Węgierski B., Na planie filmu „Nie ma powrotu, Johnny”, „Gazeta Poznańska. Magazyn Miejski” 21.09.1969, nr 20.
Wiącek T., „Nie ma powrotu Johnny”, „Słowo Ludu”, 11.05.1970.
Wróblewska A., Zespół Filmowy „Start”, https://akademiapolskiegofi lmu.pl/pl/historia-polskiego-fi lmu/studia-fi lmowe/zespol-fi lmowy-start/9 (dostęp: 20.03.2025).
Materiały filmowe
Nie ma powrotu Johnny, reż. K.P. Rahnama, 1969, https://www.youtube.com/watch?v=hLtvZkK_ aNo&t=578s (dostęp: 20.03.2025).
Uniwersyteckie Czasopisma Naukowe

