Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweRosyjska dezinformacja i wykorzystanie obrazów generowanych przez sztuczną inteligencję (deepfake) w pierwszym roku inwazji na Ukrainę
Słowa kluczowe:
dezinformacja, dezinformacja rosyjska, rosyjska inwazja, sztuczna inteligencja, deepfakeAbstrakt
W artykule poruszono kwestię wykorzystania obrazów generowanych przy użyciu sztucznej inteligencji w ramach dezinformacji w pierwszym roku rosyjskiej inwazji na Ukrainę (24.02.2022–24.02.2023). Na podstawie przeglądu literatury, raportów oraz przekazów medialnych w językach polskim, angielskim, ukraińskim i rosyjskim wyróżniono przykłady użycia deepfake w rosyjskiej dezinformacji i oceniono, w jaki sposób użyto takiej technologii, a także jakie było jej znaczenie w teoretycznym kontekście.
Downloads
Bibliografia
Ajao E., AI and disinformation in the Russia-Ukraine war, https://www.techtarget.com/searchenterpriseai/feature/AI-and-disinformation-in-the-Russia-Ukraine-war (dostęp: 5.04.2023).
Akademia NASK, Dezinformacja – czym jest i jak ją weryfikować, https://akademia.nask.pl/blog/dezinformacja—-czym-jest-i-jak-ja-zweryfikowac_i23.html (dostęp: 5.04.2023).
Anyoha R., The History of Artificial Intelligence, https://sitn.hms.harvard.edu/flash/2017/history-artificial-intelligence/ (dostęp: 5.04.2023).
Barney N., Deepfake AI (deep fake), https://www.techtarget.com/whatis/definition/deepfake (dostęp: 5.04.2023).
Borecki J., Dezinformacja jako zagrożenie dla prywatnych i publicznych przedsiębiorstw, https://warsawinstitute.org/pl/dezinformacja-jako-zagrozenie-dla-prywatnych-publicznych-przedsiebiorstw/ (dostęp: 5.04.2023).
Braithwaite S., Zelensky refuses US offer to evacuate, saying ‘I need ammunition, not a ride’, https://edition.cnn.com/2022/02/26/europe/ukraine-zelensky-evacuation-intl/index.html (dostęp: 12.04.2023).
Cholewa M., „Papież pełen dripu”. Zdjęcia tworzone przez AI trendują w sieci, https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/papiez-pelen-dripu-zdjecia-tworzone-przez-ai-trenduja-w-sieci/(dostęp: 10.05.2023).
Collins B., Kent J.L., Facebook, Twitter remove disinformation accounts targeting Ukrainians, https://www.nbcnews.com/tech/internet/facebook-twitter-remove-disinformation-accounts-targeting-ukrainians-rcna17880 (dostęp: 13.04.2023).
Global Engagement Center, GEC Special Report: August 2020 Pillars of Russia’s Disinformation and Propaganda Ecosystem, https://www.state.gov/wp-content/uploads/2020/08/Pillars-of-Russia%E2%80%99s-Disinformation-and-Propaganda-Ecosystem_08-04-20.pdf (dostęp: 10.04.2023).
Global Egnagement Center, Gendered Disinformation: Tactics, Themes, and Trends by Foreign Malign Actors, https://www.state.gov/gendered-disinformation-tactics-themes-and-trends-by-foreign-malign-actors/ (dostęp: 5.04.2023).
Goodfellow I.J., Pouget-Abadie J., Mirza M. et al., Generative Adversarial Networks, https://arxiv.org/abs/1406.2661 (dostęp: 12.04.2023).
Hsu J., Deepfake detector spots fake videos of Ukraine’s president Zelenskyy, https://www.newscientist.com/article/2350644-deepfake-detector-spots-fake-videos-of-ukraines-president-zelenskyy/ (dostęp: 12.04.2023).
Jasina Ł, On Russian disinformation: one year on – a commentary from MFA Spokesperson, https://www.gov.pl/web/diplomacy/on-russian-disinformation-one-year-on—a-commentary-from-mfa-spokesperson (dostęp: 10.04.2023).
Jasina Ł., O rosyjskiej dezinformacji: rok od pełnoskalowej inwazji na Ukrainę – komentarz Rzecznika Prasowego MSZ, https://www.gov.pl/web/dyplomacja/o-rosyjskiej-dezinformacji-rok-od-pelnoskalowej-inwazji-na-ukraine—komentarz-rzecznika-prasowego-msz (dostęp: 5.04.2023).
Jaworowycz T., Росія готує відеофейк із Зеленським про начебто капітуляцію України — розвідка, https://suspilne.media/213171-rosia-gotue-videofejk-iz-zelenskim-pro-nacebto-kapitulaciu-ukraini-rozvidka/ (dostęp: 12.03.2023).
Kaźmierska A., Brzeziński W., Deepfake na wojnie: sfałszowane nagrania z Zełenskim i Putinem, https://www.tygodnikpowszechny.pl/deepfake-na-wojnie-sfalszowane-nagrania-z-zelenskim-i-putinem-172209 (dostęp: 12.04.2023).
Kupiecki R., Bryjka F., Chłoń T., Dezinformacja międzynarodowa. Pojęcie rozpoznanie, przeciwdziałanie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2022.
Kozłowski P., Telefon do Bayraktara i deepfake Szmyhala. HUR udaremnił prowokację rosyjskich służb, https://technologia.dziennik.pl/aktualnosci/artykuly/8564298,hur-prowokacja-rosyjskie-sluzby-telefon-bayraktar-deepfake-wojna-ukraina-rosja.html (dostęp: 13.04.2023).
Maternik A., Dezinformacja po rosyjsku: osłabić Ukrainę i ośmieszyć Zachód, https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/dezinformacja-po-rosyjsku-oslabic-ukraine-i-osmieszyc-zachod/ (dostęp: 5.04.2023).
NATO, NATO’s approach to countering disinformation: a focus on COVID-19, https://www.nato.int/cps/en/natohq/177273.htm (dostęp: 5.04.2023).
Noguera J., DALL-E 2 and Midjourney can be a boon for industrial designers, https://theconversation.com/dall-e-2-and-midjourney-can-be-a-boon-for-industrial-designers-199267 (dostęp: 5.04.2023).
OECD, Disinformation and Russia’s war of aggression against Ukraine. Threats and governance responses, https://www.oecd.org/ukraine-hub/policy-responses/disinformation-and-russia-s-war-of-aggression-against-ukraine-37186bde/ (dostęp: 5.04.2023).
OpenAI, Introducing ChatGPT, https://openai.com/blog/chatgpt (dostęp: 5.04.2023).
Orłowa V., Росіяни готуються запустити новий діпфейк із Зеленським: що цього разу вигадали у Кремлі, https://www.unian.ua/war/dipfeyk-zelenskogo-kreml-gotuye-noviy-dipfeyk-iz-zelenskim-novini-vtorgnennya-rosiji-v-ukrajinu-11789001.html (dostęp: 12.04.2023).
Parlament Europejski, Sztuczna inteligencja: co to jest i jakie ma zastosowania?, https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20200827STO85804/sztuczna-inteligencja-co-to-jest-i-jakie-ma-zastosowania (dostęp: 5.04.2023).
Peele J., Obama Deep Fake, https://ars.electronica.art/center/en/obama-deep-fake/ (dostęp: 12.04.2023).
Polska Agencja Prasowa, Władze Ukrainy: udaremniliśmy rosyjską prowokację z telefonem do Bayraktara i techniką deep fake, https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1447515%2Cwladze-ukrainy-udaremnilismy-rosyjska-prowokacje-z-telefonem-do-bayraktara (dostęp: 13.04.2023).
Polski Instytut Spraw Międzynarodowych – PISM, Dezinformacja czasu wojny – zagrożenia i przeciwdziałanie, https://www.pism.pl/konferencje/dezinformacja-czasu-wojny-zagrozenia-i-przeciwdzialanie (dostęp: 10.04.2023).
Радіо Свобода Україна, Росія може створити діпфейк з Зеленським про капітуляцію України –Центр стратегічних комунікацій, https://www.radiosvoboda.org/a/news-rosia-dipfeik-pro-zelenskoho/31732835.html (dostęp: 12.04.2023).
Reid J., ‘They started the war’: Russia’s Putin blames West and Ukraine for provoking conflict, https://www.cnbc.com/2023/02/21/russias-putin-blames-west-and-ukraine-for-provoking-conflict.html (dostęp: 10.04.2023).
Rokicka J., Twarze dezinformacji. Tak wyglądały fałszywe konta na Facebooku i Twitterze skierowane do Ukraińców, https://cyberdefence24.pl/social-media/twarze-dezinformacji-tak-wygladaly-falszywe-konta-na-facebooku-i-twitterze-skierowane-do-ukraincow (dostęp: 13.04.2023).
Routley N., What is generative AI? An AI explains, https://www.weforum.org/agenda/2023/02/generative-ai-explain-algorithms-work/ (dostęp: 5.04.2023).
Scholtens M., Russian Disinformation Profits from Changing Social Media Landscape, https://www.cartercenter.org/news/features/blogs/2022/russian-disinformation-profits-from-changing-social-media-landscape.html (dostęp: 5.04.2023).
Somers M., Deepfakes, explained, https://mitsloan.mit.edu/ideas-made-to-matter/deepfakes-explained (dostęp: 12.04.2023).
Sorokinie N., Росіяни зателефонували до Туреччини, видаючи себе за Дениса Шмигаля: навіщо і що з цього вийшло (ВІДЕО), https://donbas24.news/news/rosiyani-zatelefonuvali-do-tureccini-vidayuci-sebe-za-denisa-smigalya-navishho-i-shho-z-cyogo-viislo-video (dostęp: 13.04.2023).
Stowarzyszenie Demagog, Lwów przyłączany do Polski? Uwaga na sfabrykowany dokument!, https://demagog.org.pl/fake_news/lwow-przylaczany-do-polski-uwaga-na-sfabrykowany-dokument/ (dostęp: 10.04.2023).
Stowarzyszenie Demagog, Ostrzał szpitala w Mariupolu był ustawką? Fake news!, https://demagog.org.pl/fake_news/ostrzal-szpitala-w-mariupolu-byl-ustawka-fake-news/ (dostęp: 10.04.2023).
Stowarzyszenie Demagog, Rosja uratowała Europę przed skażeniem? Propagandowy fake news!, https://demagog.org.pl/fake_news/rosja-uratowala-europe-przed-skazeniem-propagandowy-fake-news/ (dostęp: 10.04.2023).
Stowarzyszenie Demagog, W Ukrainie trwa wojna. To nie „denazyfikacja”!, https://demagog.org.pl/fake_news/w-ukrainie-trwa-wojna-to-nie-denazyfikacja/ (dostęp: 5.04.2023).
Stowarzyszenie Demagog, Zbrodnie w Buczy inscenizacją? Rosyjska dezinformacja!, https://demagog.org.pl/fake_news/zbrodnie-w-buczy-inscenizacja-rosyjska-dezinformacja/ (dostęp: 10.04.2023).
Tomaszewska I., Jak manipuluje się językiem na temat uchodźców i wojny w Ukrainie, https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/jak-manipuluje-sie-jezykiem-na-temat-uchodzcow-i-wojny-w-ukrainie/ (dostęp: 10.04.2023).
Wakefield J., Deepfake presidents used in Russia-Ukraine war, https://www.bbc.com/news/technology-60780142 (dostęp: 12.03.2023).
Wong J.C., Russian agency created fake leftwing news outlet with fictional editors, Facebook says, https://www.theguardian.com/technology/2020/sep/01/facebook-russia-internet-research-agency-fake-news (dostęp: 13.04.2023).
Wong Q., Reichert C., Facebook removes bogus accounts that used AI to create fake profile pictures, https://www.cnet.com/news/privacy/facebook-removed-fake-accounts-that-used-ai-to-create-fake-profile-pictures/ (dostęp: 13.04.2023).
Yablokov I., Russian disinformation finds fertile ground in the West, https://www.nature.com/articles/s41562-022-01399-3 (dostęp: 5.04.2023).
Żochowski P., Ukraina: pierwsza doba rosyjskiej inwazji, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-02-25/ukraina-pierwsza-doba-rosyjskiej-inwazji (dostęp: 5.04.2023).
