Wspomagane samobójstwo w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
DOI:
https://doi.org/10.26881/prog.2024.15.11Słowa kluczowe:
wspomagane samobójstwo, eutanazja, ETPCz, godnośćAbstrakt
Współczesne społeczeństwo to społeczeństwo przyzwyczajone do życia w dobrobycie i rozwoju. Powoduje to, że ludzie na samą myśl o nieustannym bólu (zarówno psychicznym, jak i fizycznym) szukają rozwiązania, które może ten ból zakończyć. Na ten stan rzeczy ma wpływ utylitaryzm (głoszący, iż nie ma
żadnego sensu w cierpieniu), który jest popularny w wysoko rozwiniętych społeczeństwach. Według Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności każdy człowiek jest wolny, a zatem sam decyduje o swoim życiu (w tym o sposobie jego zakończenia), ale zgodnie z tym samym dokumentem życie jest dobrem prawnym chronionym przez prawo. Zwolennicy eutanazji oraz wspomaganego samobójstwa podkreślają, że osoba chora dzięki zabiegowi eutanatycznemu może umrzeć z godnością. Podkreślają, iż godność człowieka jest nadrzędną wartością chronioną przez prawo. Przeciwnicy eutanazji natomiast twierdzą, że życie ludzkie nie powinno być wartościowane. Nikt nie może decydować o tym, które życie może trwać dalej, a które należy zakończyć. Instytucją, która próbuje rozstrzygnąć spór między zwolennikami eutanazji a jej przeciwnikami, jest Europejski Trybunał Praw Człowieka. Zgodnie ze zdaniem Trybunału swoboda w kwestii dopuszczalności legalnej eutanazji musi mieć granicę. Granicę tę stanowi art. 2 Konwencji i kontrola sprawowana przez ETPCz. Przypadek każdego człowieka jest inny i podlega indywidualnemu badaniu.
Downloads
Bibliografia
Dom G., Stoop H., Haekens A., Sterckx S., 2020, Eutanazja i wspomagane samobójstwo w kontekście zaburzeń psychicznych w krajach niderlandzkich: doświadczenie poparte praktyką, „Psychiatria Polska”, t. 54, nr 4.
Europejska Konwencja Praw Człowieka, 1950, Rada Europy, Rzym.
Eutanazja i wspomagane samobójstwo zestawienie, https://prawo.uni.wroc.pl/sites/default/files/students-resources/eutanazja-i-wspomagane-samobojstwo.pdf [dostęp: 13.06.2024].
Grzymkowska M., 2003, Prawo do śmierci w świetle orzeczenia europejskiego trybunału praw człowieka w sprawie Diane Pretty v. Wielka Brytania, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego”, Vol. 1.
Karolczuk M. (red.), 2009, Encyklopedia Powszechna, Kraków.
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2
(Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.), https://sip.lex.pl/#/act/16795332?unitId=art(2)&cm=DOCUMENT [dostęp: 14.06.2024].
Łysiak M., Szulim I., 2022, Najszczęśliwsze kraje świata 2024. Lider bez zmian, Polska z awansem, National Geographic Polska, 21.03.2024, https://www.national-geographic.pl/traveler/artykul/znamy-wyniki-world-happiness-report-2022-do-najszczesliwszego-kraju-dolecimy-z-polski-w-niecale-2-godziny-22031812162 [dostęp: 6.06.2024].
Nowicki M.A., 2022, Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (październik–grudzień 2022 r.) wraz z obszernym omówieniem wyroku Juszczyszyn v. Polska – wyrok z 5.10.2022 r.,
Izba (sekcja i), skarga nr 35599/20, „Palestra Pismo Adwokatury Polskiej”, https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/1-2-2023/artykul/europejski-trybunal-praw-czlowieka-przeglad-orzecznictwa-pazdziernik-grudzien-2022-r.-wraz-z-obszernym-omowieniem-wyroku-juszczyszyn-v.-polska--wyrok-z-5.10.2022-r.-izba-sekcja-i-skarga-nr-35599-20 [dostęp: 14.10.2023].
Nowicki M.A., 2012, Haas przeciwko Szwajcarii – wyrok ETPC z dnia 20 stycznia 2011 r., skarga nr 31322/07, w: M.A. Nowicki, Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń 2011, LEX/el., https://sip.lex.pl/#/publication/402824844 [dostęp: 11.06.2024].
Nowicki M.A., 2022, Gard i inni przeciwko Wielkiej Brytanii – decyzja ETPC z dnia 27 czerwca 2017 r., Izba (Sekcja I), skarga nr 39793/17, w: M.A. Nowicki, Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń 2016, LEX/el., https://sip.lex.pl/#/publication/402987019/nowicki-marek-antoni-gard-i-inni-przeciwko-wielkiej-brytanii-decyzja-etpc-z-dnia-27-czerwca-2017...?keyword=gard%20i%20inni&cm=STOP [dostęp: 11.06.2024].
Nowicki M.A., 2005, Pretty przeciwko Wielkiej Brytanii – wyrok ETPC z dnia 29 kwietnia 2002 r., skarga nr 2346/02, w: M.A. Nowicki, Nowy Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń 1999-2004,
06.2024].
Sierżantowicz R., Łagoda K., Doroszkiewicz H., Jurkowska H., 2011, Opinie lekarzy, pielęgniarek, pacjentów i studentów na temat eutanazji, „Gerontologia Polska”, t. 19, nr 2.
Warecka K., 2014, Strasburg: warunki szwajcarskiego „wspomaganego samobójstwa” niewystarczająco precyzyjne. Gross przeciwko Szwajcarii – wyrok ETPC z dnia 14 maja 2013 r., skarga nr 67810/10, LEX/el., https://sip.lex.pl/#/publication/151189563/warecka-katarzyna-strasburg-warunki-szwajcarskiego-wspomaganego-samobojstwa-niewystarczajaco...?keyword=gross%20przeciwko%20szwajcarii%20&cm=SFIRST [dostęp: 11.06.2024].
Warecka K., 2015, Strasburg: odstąpienie od leczenia podtrzymującego życie nie naruszy Konwencji. Lambert i inni przeciwko Francji – wyrok ETPC z dnia 5 czerwca 2015 r., skarga nr 46043/14, LEX/el., https://sip.lex.pl/#/publication/151256447/warecka-katarzyna-strasburg-odstapienie-od-leczenia-podtrzymujacego-zycie-nie-naruszy-konwencji...?keyword=lambert&cm=SFIRST [dostęp:
06.2024].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Author(s)

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.