Wspomnienia Jana Schwarza (Szwarca) – pedagoga, psychologa, organizatora Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku – jako źródła do biografii zawodowej

Autor

  • Anna Siekierska Uniwersytet Gdański

DOI:

https://doi.org/10.26881/prog.2021.10.11

Słowa kluczowe:

oświata, edukacja, szkolnictwa, pedagogika, biografia, wspomnienia, źródła archiwalne

Abstrakt

Niniejszy tekst prezentuje wspomnienia pozostawione przez Jana Schwarza (1901– 1988) oraz ich wartość jako źródła dotyczące przebiegu kariery tytułowego bohatera. Prezentowane wspomnienia pochodzą ze zbiorów oddziału muzeum Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Gdańsku. We wspomnieniach Schwarz opisuje głównie swoją działalność związaną z pracą pedagoga oraz psychologa, począwszy od roku 1920, kiedy zatrudniony został w szkole powszechnej w swojej rodzinnej miejscowości, a na latach 60. XX wieku kończąc. W trakcie swojej kariery Schwarz uczestniczył m.in. w organizacji Instytutu Psychotechnicznego w Poznaniu. Ponadto był założycielem i kierownikiem Państwowego Pedagogium w Toruniu (działającego od 1937 roku), mającego kształcić wysoko kwalifikowanych nauczycieli szkół powszechnych. W czasie wojny prowadził tajne nauczanie, a po jej zakończeniu został oddelegowany przez ministra oświaty do odbudowy szkolnictwa w Gdańsku, w którym podjął się organizacji Państwowego Pedagogium – przekształconego następnie w Państwową Wyższą Szkołę Pedagogiczną.

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Anna Siekierska - Uniwersytet Gdański

Anna Siekierska – doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego oraz pracowniczka Archiwum Uniwersytetu Gdańskiego. Zainteresowania badawcze: historia oświaty, historia Polski po 1945 roku, historia społeczna, archiwistyka.

Bibliografia

Źródła

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Gdańsku:

Schwarz 1976, Z walk o oświatę w wyzwolonym Gdańsku. Wspomnienia Delegata Ministra Oświaty na miasto Gdańsk o pierwszych początkach szkolnictwa na Wybrzeżu, sygn. R 221,

Schwarz 1976b, W służbie upowszechniania oświaty na ziemi pomorskiej: 1920/1975, sygn. R 222, R 222/2,

Schwarz 1985, Wspomnienia biograficzne dr Jana Szwarca / dr Jana Schwarza/ spisane 28 X 1985 r., sygn. R 216.

Archiwum Uniwersytetu Gdańskiego:

Archiwum Uniwersytetu Gdańskiego, Teczka osobowa Jana Schwarza, sygn. 8001/35.

Źródła drukowane

Dekret z dnia 28 października 1947 roku o organizacji nauki i szkolnictwa wyższego (Dz. U. z 1947 r. Nr 66, poz. 415).

Publikacje

Andrzejewski M., 2006, Z dziejów Wyższej Szkoły Pedagogicznej (1946–1970) [w:] M. Andrzejewski, L. Mokrzycki, J.A. Włodarski (red.), Zarys dziejów Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.

Bień D., 2017, Kronika Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej za czas od chwili jej powstania do końca 1952 roku autorstwa Adama Dobrowolskiego, „Progess. Journal of Young Researchers”, nr 1.

Grzybowski R., 2002, Geneza wyższych szkół pedagogicznych i ich rozwój organizacyjny w latach 1946–1949, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 1/2,

Mazurek J., 2018, Kształcenie nauczycieli szkół powszechnych w II RP na przykładzie Państwowego Seminarium Nauczycielskiego im. T. Kościuszki w Ostrowcu Świętokrzyskim i losów jego absolwentów, „Rocznik Historyczny Muzeum Polskiego Ruchu Ludowego”, R. 34,

Lamiell J., 2010, William Stern (1871–1938): A Brief Introduction to His Life and Works, Lengerich.

Łaszczyk J., 2012, Dziewięćdziesięciolecie Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, „Szkoła specjalna”.

Okoń W., 1993, Wizerunki sławnych pedagogów polskich, Warszawa.

Sanojca K., 2014, Szkoła jako instytucja pracy. Pozycja prawna oraz problemy zawodowe nauczycieli szkół państwowych w Drugiej Rzeczypospolitej [w:] W. Mędrzecki, C. Leszczyńska (red.), Metamorfozy społeczne. Praca i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa,

Nowak Z. (red.), 2002, Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement II, Gdańsk.

Widernik M., 1980, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Gdańsku w latach 1946-1970, [w:] M. Widernik i in., Uniwersytet Gdański i jego poprzedniczki, Gdańsk.

Wycech C., 1947, Praca oświatowa w kraju w czasie wojnie, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 1.

Żabczyńska E., 1995, Maria Grzegorzewska. Pedagog w służbie dzieci niepełnosprawnych, Warszawa.

Źródła internetowe

Encyklopedia PWN, hasło: Eduard Spranger – https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Spranger-Eduard;3978489.html [dostęp: 18.04.2021].

Gedanopedia, hasło: Szwarc Jan, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=SZWARC_JAN [dostęp: 18.04.2021].

Historia szkoły w Łasinie, http://zsp-lasin.pl/?page_id=2189 [dostęp: 11.07.2021].

Jednodniówka wydana z okazji XXV-lecia V Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Gdańsku-Oliwie, http://www.dawnaoliwa.pl/bibloteczka/1970_jednodniowka.html#S17, [dostęp: 2021.04.18].

Złota Księga Politechniki Gdańskiej, hasło: Schwarz Jan, https://pg.edu.pl/zlota-ksiega/schwarz-jan [dostęp:18.04.2021].

Pobrania

Opublikowane

2021-12-22

Jak cytować

Siekierska, A. . (2021). Wspomnienia Jana Schwarza (Szwarca) – pedagoga, psychologa, organizatora Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku – jako źródła do biografii zawodowej. Progress, (9-10), 273–283. https://doi.org/10.26881/prog.2021.10.11

Numer

Dział

Historia Uniwersytetu Gdańskiego