Gwarancje procesowych praw jednostki w postępowaniu represyjnym w świetle projektu nowelizacji ustawy z 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
DOI:
https://doi.org/10.26881/prog.2022.11.15Słowa kluczowe:
wykroczenie, projekt nowelizacji, mandat, grzywna, sąd, gwarancje procesoweAbstrakt
Przedstawione propozycje zmian w projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia zdają się stawiać pod znakiem zapytania standardy konstytucyjne i międzynarodowe, jakie powinny być zapewnione w postępowaniu represyjnym, w którym rozstrzygana jest kwestia odpowiedzialności karnej jednostki. Założenia, jakie mają przemawiać za wprowadzeniem tych zmian, w postaci usprawnienia postępowania w sprawach o wykroczenia i odciążenia sądów (dodać wypada, że po przeanalizowaniu postanowień projektu nie do końca skuteczne), wydają się nieadekwatne w stosunku do obciążeń, z jakimi wiąże się postępowanie represyjne w proponowanym kształcie. Projekt zakłada pozbawienie jednostki pociągniętej do odpowiedzialności za wykroczenie jej podstawowych gwarancji procesowych, tj. prawa do sądu, domniemania niewinności, prawa do obrony, proponuje się wreszcie wprowadzenie zakazu pogarszania sytuacji procesowej. Ponadto powstaje pytanie, czy projekt ma rzeczywiście realizować cele, na które powołuje się projektodawca w jego treści?
Downloads
Bibliografia
Opracowania:
Agacka-Indecka J., 1997, Charakter prawny nakazu karnego, „Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica”, nr 65.
Garlicki L., 2014, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa.
Garlicki L., 2016, Niekonstytucyjność: formy, skutki, procedury, „Państwo i Prawo”, nr 9, https://sip-1lex-1pl-15d274sq504e1.han.bg.us.edu.pl/get/publication/pdf/pip/pdf/2016/09/pip_2016_09_003.pdf (dostęp: 29.04.2021).
Goliński D., Matusiak-Frączak M., Pachnik K., 2021, Opinia Naczelnej Rady Adwokackiej do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia z dnia 8 stycznia 2021 r., https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/26DC15410F99FC75C125866900403488/%-24File/866-005.pdf (dostęp: 9.04.2021).
Grabowski A., Naleziński B., 2020, Konstytucyjne prawo do niezawisłego i bezstronnego sądu w państwie pozornie praworządnym, „Państwo i Prawo”, nr 10, https://sip-1lex-1pl-15d274sq504db.han.bg.us.edu.pl/get/publication/pdf/pip/pdf/2020/10/pip_2020_10_025.pdf (dostęp: 20.04.2021).
Koper R., 2019, Kodeksowe postępowania szczególne, w: Proces karny, red. J. Zagrodnik, Warszawa.
Kwiatkowski Z., 2003, Zakaz reformationis in peius w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, w: Współczesne problemy procesu karnego i wymiaru sprawiedliwości. Księga ku czci Profesora Kazimierza Marszała, red. P. Hofmański, K. Zgryzek K., Katowice.
Latos B., 2016, Niezależność sądów i niezawisłość sędziowska z perspektywy radcy prawnego, „Krajowa Rada Sądownictwa”, nr 4, https://sip-1lex-1pl-15d274sry0075.han.bg.us.edu.pl/get/publication/pdf/krs/pdf/2016/04/krs_2016_04_023.pdf (dostęp: 12.04.2021).
Liżyńska K., 2017, Konsensualne sposoby zakończenia procesu w sprawach o wykroczenia, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego”, t. 46, Wrocław, https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/118448/PDF/10_Lizynska_K_Konsensualne_sposoby_zakonczenia_procesu_w_sprawach_o_wykroczenia.pdf (dostęp: 11.04.2021).
Łętowska E., 2020, Legal harassement, contempt of court, chilling effect – jakby kto nie wiedział, w: O wygaszaniu państwa prawa, red. E. Łętowska, J. Zajadło, Sopot.
Łysko M., 2019, Postępowanie nakazowe w sprawach o wykroczenia w Polsce Ludowej. Charakterystyka modelu orzecznictwa karno-administracyjnego Polski Ludowej, „Z Dziejów Prawa” 2019, t. 12, https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8876/6868 (dostęp: 12.04.2021).
Morawiec B., 2012, Kompetencje referendarzy w postępowaniu wykroczeniowym – postulat czy realna możliwość, „Krajowa Rada Sądownictwa”, nr 4, https://sip-1lex-1pl-15d274svw019f.han.bg.us.edu.pl/#/publication/151153702/morawiec-beata-kompetencje-referendarzy-w-postepowaniu-wykroczeniowym-postulat-czy-realna-mozliwosc?keyword=status%20referendarzy%20s%C4%85dowych&cm=SREST (dostęp: 11.04.2021).
Piotrowski R., 2016, Ochrona konstytucyjnych praw i wolności jednostki w praktyce funkcjonowania sądownictwa powszechnego i Sądu Najwyższego, w: Gwarancje ochrony konstytucyjnych praw i wolności jednostki, red. H. Izdebski, M. Komorowski, M. Pisz, Warszawa.
Radecki W., 2017, Odpowiedzialność za przestępstwa, wykroczenia i delikty administracyjne w prawie polskim, czeskim i słowackim, „Prokuratura i Prawo”, nr 10, https://sip-1lex-1pl-15d274sry002e.han.bg.us.edu.pl/get/publication/pdf/prok.ipr/pdf/2017/10/prok.ipr._2017_10_018.pdf (dostęp: 12.04.2021).
Sakowicz A., 2020 Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz., Warszawa 2020, https://sip-1legalis-1pl-1lp6sva1j0057.han.bg.us.edu.pl/document-view.seamdocumentId=mjxw62zogi3damrvhe2tenroobqxalrvgqydgnjqgaza#tabs-metrical-info (dostęp: 9.04.2021).
Sobczak J., 2015, Niezawisłość sędziowska i niezależność sądów. Problem ważny i ciągle aktualny, „Gdańskie Studia Prawnicze”, nr 4, https://sip-1lex-1pl-15d274sq504e1.han.bg.us.edu.pl/get/publication/pdf/gsp-prz.orz/pdf/2015/04/gsp-prz.orz._2015_04_079.pdf (dostęp: 29.04.2021).
Śladkowski M., 2018, Rzecz ugodzona (res transacta) w kontekście konstytucyjnych zasad prawa do sądu oraz dwuinstancyjności postępowania sądowego, „Przegląd Prawa Publicznego”, nr 7-8, https://sip-1lex-1pl-15d274sq504e1.han.bg.us.edu.pl/get/publication/pdf/ppp/pdf/2018/07/ppp_2018_07_172.pdf (dostęp: 20.04.2021).
Tuleja P., red., 2019, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa, https://sip-1lex-1pl-15d274sjb0026.han.bg.us.edu.pl/#/commentary/587806639/604079?keyword=Komentarz%20konstytucja&tocHit=1&cm=SFIRST (dostęp: 11.04.2021).
Waltoś S., 2003, Główne nurty nowelizacji procedury karnej, „Państwo i Prawo”, nr 4.
Witkowski Z. (red.), 2002, Prawo konstytucyjne, Toruń.
Zagrodnik J., Marszał K., 2019, Postępowanie odwoławcze, w: Proces karny, red. J. Zagrodnik, Warszawa.
Zagrodnik J., 2021, Opinia Ośrodka Badań Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia z dnia 8 stycznia 2021 r., https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/148F75CC0C1D3FF6C125866A-003A47F8/%24File/866-007.pdf (dostęp: 11.04.2021).
Akty normatywne:
Ustawa z dnia 15 grudnia 1951 r. o orzecznictwie karno-administracyjnym, Dz. U. z 1951 r. Nr 66, poz. 454.
Ustawa z dnia 8 czerwca 1990 r. o zmianie ustaw: Kodeks postępowania karnego, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń i Kodeks pracy, Dz. U. z 1990 r. Nr 43, poz. 251.
Ustawa z dnia 28 sierpnia 1998 r. o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń, ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, ustawy o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń, ustawy – Kodeks pracy i niektórych innych ustaw, Dz. U. z 1998 r. Nr 113, poz. 717.
Ustawa z dnia z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, t.j.: Dz. U. z 2022 r., poz. 1124 z późn. zm.
Orzecznictwo:
Orzeczenie TK z 26.04.1995 r., K 11/94, OTK 1995.
Wyrok TK z 8.07.2003 r., P 10/02, OTK-A 2003, nr 6, poz. 62.
Wyrok TK z 28.04.2009 r., P 22/07, OTK-A 2009.
Inne źródła:
Opinia Sądu Najwyższego do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia z dnia 8 stycznia 2021 r., https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?documentId=C6E54EB2C9884C44C1258680004456A8 (dostęp: 9.04.2021).
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia z dnia 8 stycznia 2021 r., druk nr 866, https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/99776233708F7C2AC-12586570055871C/%24File/866.pdf (dostęp: 9.04.2021).
Stanowisko Komisji Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie projektu nowelizacji ustawy kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (druk sejmowy nr 866), https://kirp.pl/stanowisko-komisji-praw-czlowieka-krrp-w-sprawie-projektu-nowelizacji-ustawy-kodeks-postepowania-w-sprawach-o-wykroczenia/ (dostęp: 11.04.2021).
Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/99776233708F7C2AC12586570055871C/%24File/866.pdf (dostęp: 12.04.2021).