Academic Scientific JournalsOn the role of literature in the formation of virtues among judges
DOI:
https://doi.org/10.26881/prog.2024.15.07Keywords:
law, literature, virtue ethics, virtue jurisprudenceAbstract
The article focuses on the relationship between law and literature by analyzing the influence of literature on applying the law by judges. The main goal is to show the positive impact that literary fiction can have on the application of law by courts, especially through the prism of moral education of judges. The starting point of the considerations is the problem of the hard cases.
Through their prism the requirement for knowledge beyond that directly related to law is shown. In this respect, the concept of “life experience” was also referred to, in order to show that the need for non-legal knowledge among judges also applies to typical situations. Then, reference was made to the virtue jurisprudence. By referring to the theoretical instruments of virtue ethics, the metavirtue of practical wisdom was indicated as a disposition necessary to perform the function of a judge well. Particular emphasis was placed on epistemic modesty, understood as awareness of the limitations of one’s expertise and the desire to expand it. This remark is followed by description how literature is a useful tool for promoting the acquisition of this meta-virtue. On the above basis, conclusions were drawn regarding the positive impact of literature on the moral development of judges and, therefore, on their application of the law. The main method used in this article is the analytical, dogmatic method and the application of the theory of virtue ethics.
Downloads
References
Amaya A., 2013, Exemplarism an Judicial Virtue, „Law & Literature”, Vol. 25, No. 3.
Amaya A., 2018, The virtue of judicial humility, „Jurisprudence”, Vol. 9, No. 1.
Amaya A., 2023, Precedent, Exemplarity, And Imitation, w: T. Endicott, H. Kristjánsson, S. Lewis (eds.), Philosophical Foundations of Precedent, Oxford.
Anscombe G. E M., 1958, Modern Moral Philosophy, „Philosophy”, Vol. 33, No. 124.
Arystoteles,, 2007, Etyka Nikomachejska, tłum. D. Gromska, Warszawa.
Badhwar N.K., 1996, The Limited Unity of Virtue, „Noûs”, Vol. 30, No. 3.
Bix, B. H., 2004, A Dictionary of Legal Theory, Oxford .
Calvino I., 2020, Po co czytać klasyków, Warszawa.
Choduń A., 2016, Koncepcja wykładni prawa Macieja Zielińskiego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 4.
Crisp R., 2010, From virtue ethics to virtue epistemology, „Metaphilosophy”, Vol. 41, No. 1/2.
De Caro M., Marraffa M., Vaccarezza M.S., 2021, The Priority of Phronesis, w: M. De Caro, M.S. Vaccarezza (eds.), Practical Wisdom: Philosophical and Psychological Perspectives, New York–London.
Dworkin R., 1978, Taking Rights Seriously, Harvard.
Fowers B., Kristjánsson K., 2024, Phronesis as moral decathlon: contesting the redundancy thesis about phronesis, „Philosophical Psychology”, Vol. 37, No. 2.
Galeza D., 2013, Hard Cases, „Manchester Student Law Review”, Vol. 2.
Hart H.L.A., 2020, Pojęcie prawa, tłum. J. Woleński, Warszawa.
Jaśtal J., 2009, Natura cnoty: problematyka emocji w neoarystotelesowskiej etyce cnót, Kraków.
Kanty T., 2018, Doświadczenie życiowe a ocena dowodów w procesie karnym, „Państwo i Prawo”, nr 7.
Korzeniewska-Lastoa A., Sarnowska A., 2014, Psychologiczne i neuropsychologiczne aspekty podejmowania decyzji przez sędziów, w: M. Król, A. Bartczak, M. Zalewska (red.), Jurysprudencja 3. Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych. Cz. 2, Łódź.
MacIntyre A., 2020, Ethics in the Conflicts of Modernity: An Essay on Desire, Practical Reasoning, and Narrative, Cambridge.
Markowski P., 2013, Polityka wrażliwości: wprowadzenie do humanistyki, Kraków.
Marody M., 1987, Technologie intelektu: językowe determinanty wiedzy potocznej i ludzkiego działania, Warszawa.
Matczak M., 2023, Nowe podejście do trudnych przypadków w prawie, Online, Katedra Teorii i Filozofii Państwa i Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, 19.10.2023, niepublikowane.
Miller C.B., 2021, Flirting With Skepticism About Practical Wisdom, w: M. De Caro, M.S. Vaccarezza (eds.), Practical Wisdom: Philosophical and Psychological Perspectives, New York–Londyn.
Nowacki J., 2003, Luki w prawie. Ideologia, w: J. Nowacki, Studia z teorii prawa, Kraków.
Nowacki J., 2003, O przepisach zawierających klauzule generalne, w: J. Nowacki, Studia z teorii prawa, Kraków.
Nussbaum M., 1992, Love’s Knowledge: Essays on Philosophy and Literature, New York.
Ohlhorst J., 2022, Dual processes, dual virtues, „Philosophical Studies”, Vol. 179.
Pietrzykowski T., 2023, Ideał naukowości prawoznawstwa. Józef Nowacki przeciw ideologizacji twierdzeń prawniczych, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej”, nr 3.
Pinker S., 2015, Zmierzch przemocy. Lepsza strona naszej natury, tłum. T. Bieroń, Poznań.
Przybylski-Lewandowski F., 2008, Wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego w sądowym stosowaniu prawa, Uniwersytet Gdański, niepublikowana praca doktorska.
Rashid M.M., 2020, King, Fuller and Dworkin on Natural Law and Hard Cases, „Journal of Economic and Social Thought”, Vol. 7, No. 2.
Rorty R., 2009, Contingency, Irony, and Solidarity, Cambridge.
Russell B., 1992, Knowledge by Acquaintance and Knowledge by Description, w: The Collected Papers of Bertrand Russell, London.
Solum L. B., 2003, Virtue jurisprudence: A Virtue-Centered Theory of Judging, „Metaphilosophy”, Vol. 34, No. 1/2.
Stelmach, J., 2003, Kodeks argumentacyjny dla prawników, Kraków .
Sykuna S., 2007, Trudne przypadki, w: J. Zajadło (red.), Leksykon współczesnej teorii i filozofii prawa, Warszawa.
Szutta N., 2004, Status współczesnej etyki cnót, „Diametros”, nr 1.
Szutta N., 2008, Współczesna etyka cnót, Gdańsk.
Szutta N., 2015, Wychowanie moralne z perspektywy etyki cnót, „Diametros”, nr 46.
Szutta N., 2017, Czy istnieje coś co zwiemy moralnym charakterem i cnotą?, Lublin.
Szutta N., 2022, Czy możliwe jest ufundowanie teorii etycznej na emocji podziwu?, „Roczniki Filozoficzne”, t. 70, nr 3.
Świda-Łagiewska Z., 1978, Zasada swobodnej oceny dowodów na tle systemu zasad procesu karnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny”, t. 40, nr 2.
Turri J., Alfano M., Greco J., 2021, Virtue Epistemology, w: E.N. Zalta (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Stanford.
Waltoś S, 1996, Od dyplomu uniwersyteckiego do zawodu prawniczego, „Palestra”, t. 40, nr 3–4.
White J.B., 1973, The legal imagination: studies in the nature of legal thought and expression, Boston.
Widłak T., 2019a, Egzemplaryzm sędziowski w literaturze prawniczej na przykładzie „Sprawy grotołazów” Lona L. Fullera, w: J. Kamień, J. Zajadło, K. Zeidler (red.), Prawo i literatura, Gdańsk.
Widłak T., 2019b, Judges’ Virtues and Vices: Outline of a Research Agenda for Legal Theory, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej”, t. 20, nr 2.
Wróblewski J., 1989, Teoretyczne zagadnienia standardów w prawodawstwie w stosowaniu prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 3.
Wyrok SN z 5 sierpnia 1999 r., sygn. II UKN 76/99, OSNP z 2000 r., nr 19, poz. 732.
Zagzebski L., 2019, Exemplarist moral theory, New York.
Zajadło J., 2012, Co to są hard cases? w: J. Zajadło, Fascynujące ścieżki filozofii prawa, Warszawa.
eidler K., 2019, Prawo i literatura. Garść uwag spóźnionych, w: J. Kamień, J. Zajadło, K. Zeidler (red.), Prawo i literatura, Gdańsk.
Zeidler K., 2021, Prawo w filmie jako przejaw estetyki prawa i szczególny przypadek kierunku prawo i literatura, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej”, t. 26, nr 1.
Zieliński M., 1979, Poznanie sądowe a poznanie naukowe, Poznań.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Author(s)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
