Academic Scientific JournalsDirections of diplomacy of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the years 1569–1589 – an attempt at analysis
DOI:
https://doi.org/10.26881/prog.2019.5.10Keywords:
Sigismund II Augustus, Henry de Valois, Stephen Bathory, diplomacy, mission, legation, Polish-Lithuanian CommonwealthAbstract
Polish-Lithuanian Commonwealth as result of union of two different countries, was phenomenon in European history. Cooperation and compromises in foreign policy were fundamental for activity of new state. Common diplomacy was duty of political elites of second half of XVI century.
Real difficulties began with death of last king of Jagiellonian dynasty in 1572. Policy and intentions of election kings had to coexist with reason of state of Commonwealth. It was not easy. Henry’s de Valois times showed that king was more interested in situation in France than Poland. It caused extinction of Polish diplomacy for 3 years. In Batory’s times almost all power was concerted in east policy. Good relations with Ottoman Empire was also very important for this king. 1587–1589 was time of fighting over Polish crown. It was also time of efforts of gain of stabilisation in state.
The directions and activity of Polish diplomacy were depended by all these events. The purpose of this article is presentation of diplomatic directions and intensification of diplomatic missions in various areas. It is an attempt to present some principles appropriate for the dynamic period of the first two decades after the Union of Lublin, I hope that it is successful.
Downloads
References
Abrahamowicz Z., 1959, Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1544–1672, Warszawa.
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Metryka Koronna, Księgi Wpisów (Libri Inscriptionum) nr 106–135.
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Metryka Koronna, Księgi Poselstw (Libri Legationum), nr 19, 20, 21, 25, 26, 27, 28, 41.
Barycz H., 1939, L. Górecki, Kronika z czasów króla Stefana Batorego 1575–1582, Kraków.
Biblioteka Jagiellońska, rękopis nr 44 – Historya Dyplomatyczna polsko-angielska wraz z Annexami ab Anno 1280 ad Annum 1731.
Janicki I., 1872, Akta poselski i korespondencje Franciszka Krasińskiego 1558–1576, Kraków.
Kalinowska J.A., 1992, Z dworu Stanisława Hozjusza. Listy Stanisława Reszki do Marcina Kromera 1568–1582, Olsztyn.
Krawczuk W. (red.), 2004, Sumariusz Metryki Koronnej. Seria Nowa. Tom III, Księga wpisów podkanclerzego Wojciecha Baranowskiego MK 134 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie lata 1587–V 1588, Kraków.
Kutrzeba S., Semkowicz W., 1932, Akta unji Polski z Litwą 1385–1791, Kraków.
Pawiński A., 1882, Akta metryki koronnej co ważniejsze z czasów Stefana Batorego 1576–1586 [w:] Źródła dziejowe, t. XI, Warszawa.
Sobieski W., 1904, Archiwum Jana Zamoyskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, t. I: 1553–1579, Warszawa.
Sokół G., Kot A., Spyrka G., Krawczuk W. (red.), 2001, Sumariusz Metryki Koronnej. Seria nowa. Tom II, Księga wpisów kanclerza Jana Zamoyskiego MK 133 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.
Dokumenty z czasów panowania Zygmunt III Wazy 1587–1595, Kraków.
Turowski J., 1858, Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584, Kraków.
Wierzbowski T. (ed.), 1919, Matricularum Regni Poloniae Sumaria, Pars 5. Sigismundi Augusti regis tempora complectens (1548–1572) , Volumen 1. Acta cancellariorum (1548–1572), Volumen 2. Acta vicecancellariorum (1548–1572), Varsoviae.
Woźniakowa M., 1999, Matricularum, Pars. 6. Henrici Valesii regis tempora complectens (1573–1574), Varsoviae.
Opracowania:
Banaszak M., 1975, Z dziejów dyplomacji watykańskiej. Część druga, dzieje poselstw polskich, Warszawa.
Baranowski B., 1948, Dzierżek Krzysztof [w:] Polski słownik biograficzny, t. VI, Kraków.
Barycz H., 1970, Kromer Marcin [w:] Polski słownik biograficzny, t. XV, Wrocław.
Biskup M., 1980, Historia dyplomacji polskiej, t. 1, Połowa X w. – 1572, Warszawa.
Bodniak S., 1929, Kongres Szczeciński na tle bałtyckiej polityki polskiej, Kraków.
Bodniak S., 1948, Działyński Michał [w:] Polski słownik biograficzny, t. VI, Kraków.
Boratyński L., 1908, Stefan Batory, Hanza i powstanie Niderlandów, „Przegląd Historyczny”, t. 6.
Boratyński L., 1903, Stefan Batory i plan ligi przeciw Turkom (1576–1584), Kraków.
Chłapowski K., Ciara S., Kądziela Ł. i inni, 1992, Urzędnicy centralni i nadworni polski XIV–XVIII wieku.
Spisy. Gąsiorowski A. (red.) Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, Kórnik.
Chłapowski K., Falniowska-Gradowska A., 1993, Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI–XVIII w.
Spisy, Gąsiorowski A. (red.) Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, Kórnik.
Chodynicki K., 1936, Broniewski Prokop [w:] Polski słownik biograficzny, t. II, Kraków.
Cynarski S., 2004, Zygmunt II August, Wrocław.
Dembiński P., 1999, Sobocki Stanisław [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXIX, Warszawa–Kraków.
Dopierała K., 1986, Stosunki dyplomatyczne Polski z Turcją za Stefana Batorego, Warszawa.
Duczmal M., 1996, Jagiellonowie. Leksykon biograficzny, Kraków–Poznań.
Dziubiński A., 2005, Stosunki dyplomatyczne polsko-tureckie w latach 1500–1572 w kontekście międzynarodowym, Wrocław.
Fłoria B.N., 1971, Rosyjska kandydatura na tron polski u schyłku XVI wieku, „Odrodzenie i Reformacja”, t. XVI, Warszawa.
Gmiterek H., 2000, Sobieski Marek [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXIX, Warszawa–Kraków.
Gmiterek H., Szczygieł R., 1992, Urzędnicy województwa bełskiego i ziemi chełmskiej XIV–XVIII wieku.
Spisy, Gąsiorowski A. (red.) Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, Kórnik.
Henning H.H., 1987, Dyplomacja bez listów uwierzytelniających. Polityka zagraniczna Adama Jerzego Czartoryskiego 1830–1840, Warszawa.
Horn I., 2010, Andrzej Batory, Warszawa.
Kadzik D., 2016, Spis dworzan zmarłego króla polskiego Stefana Batorego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” nr 143, z. 1.
Kalinowska A.J., 1988, Reszka Stanisław [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXI, Wrocław.
Kaniewska I., 1996, Sienieński Jan [w:] Polski słownik biograficzny t. XXXVII, Warszawa–Kraków.
Kłaczewski W., Urban W., 1991, Urzędnicy województwa lubelskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, Gąsiorowski A. (red.) Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, Kórnik.
Kot S., 1928, Z dziejów propagandy polskiej w wieku XVI. Dyplomaci polscy w Neapolu, Kraków.
Kotarski E., Kumor B., 2000–2001, Solikowski Jan Dymitr [w:] Polski słownik biograficzny, t. XL, Warszawa–Kraków.
Kowalska H., 1972, Leśniowolski Marcin, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVII, Wrocław.
Kowalska H., 1975, Mielecki Mikołaj [w:] Polski słownik biograficzny, t. XX, Wrocław.
Kowalska H., 1996, Sienieński Jan [w:] Polski słownik biograficzny t. XXXVII, Warszawa–Kraków.
Leitgeber S., 1984–1985, Potulicki Piotr [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVIII, Wrocław.
Lepszy K., 1938, Stanisław Sędziwój Czarnkowski [w:] Polski słownik biograficzny, t. VI, Kraków.
Lepszy K., 1939–1946, Drohojowski Jan Tomasz [w:] Polski słownik biograficzny, t. V, Kraków.
Lepszy K., 1946, Dominium Maris Baltici Zygmunta Augusta, „Nauka i Sztuka”, t. 4, nr 9.
Lepszy K., 1948–1958, Firlej Mikołaj [w:] Polski słownik biograficzny, t. VII, Kraków.
Lepszy K., 1960–1961, Haraburda Michał [w:] Polski słownik biograficzny, t. IX, Wrocław.
Lulewicz H., 1981, Pietkiewicz Jerzy [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVI, Warszawa.
Lulewicz H., 1987, Radziwiłł Mikołaj Krzysztof zw. Sierotką [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXX, Wrocław.
Łąka J.S., 2006–2007, Strasz Joachim h. Odrowąż [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLIV, Kraków.
Maniewska D., 1960, Goślicki Wawrzyniec [w:] Polski słownik biograficzny, t. IX, Wrocław.
Mikulski K., Rachuba A., 1994, Urzędnicy inflanccy XVI–XVIII wieku. Spisy, Gąsiorowski A. (red.) Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, Kórnik.
Mikulski K., Staniek W., 1990, Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XVI–XVIII w. Spisy, Gąsiorowski A. (red.) Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, Kórnik.
Nowak-Kiełbikowa M., Bułhak H., Wójcik Z. (red.), 1993, Studia z dziejów Europy, Polski i Śląska. Prace ofiarowane Józefowi Andrzejowi Gierowskiemu pod red. K. Matwijowskiego, Wrocław 1992, Z dziejów polityki i dyplomacji polskiej. Studia poświęcone pamięci Edwarda hr. Raczyńskiego, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie, Warszawa.
Nowek Z.H. (red.), 1992, Balticum. Studia z dziejów polityki, gospodarki i kultury XII–XVII wieku . Ofiarowane Marianowi Biskupowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Toruń.
Odyniec W. (1982) Polskie dominium maris Baltici. Zagadnienia geograficzne, ekonomiczne i społeczne X–XVIII wieku, Warszawa.
Opaliński E., Żerek-Kleszcz H., 1993 Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku.
Spisy, Gąsiorowski A. (red.) Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, Kórnik.
Pajewski J., 1932, Węgierka polityka Polski w połowie XVI wieku (1540–1571), Kraków.
Pajewski J., 1936, Legacja Piotra Zborowskiego do Turcji w 1568 r. Materiały do historii stosunków polsko-tureckich za panowania Zygmunta Augusta, „Rocznik Orientalistyczny”, t. 12.
Piwnicki G, Klein A., 2012, Polska polityka morska za panowania ostatnich dwóch Jagiellonów i jej pokłosie „Studia Gdańskie”, t. 31.
Przyboś A., 1970, Kryski Stanisław [w:] Polski słownik biograficzny, t. XV, Wrocław.
Przyboś A., Żelewski R., 1959, Dyplomaci w dawnych czasach. Relacje staropolskie z XVI–XVIII stulecia, Kraków.
Przyboś K. (1987) Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII w., Wrocław.
Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, 1938, Warszawa.
Samsonowicz H., 1982, Gdańsk a poczynania morskie Zygmunta Augusta [w:] Historia Gdańska, t. II (1454–1655), Gdańsk.
Sułkowska-Kurasiowa I., Wejcherowa J., 1968, Księgi poselskie (Libri Legationum) Metryki Koronnej, „Archeion” XLVIII.
Szczotka S., 1949, Filipowski Hieronim [w:] Polski słownik biograficzny, t. VI, Kraków.
Topolski J., 2015, Rzeczpospolita Obojga Narodów 1501–1795, Poznań.
Wachowiak B., Kamieński A. (red.), 2001, Historia Prus, narodziny-mocarstwo-obumieranie. Tom I Dzieje Brandenburgii – Prus na progu czasów nowożytnych (1500–1701), Poznań.
Wdowiszewski Z., 2005, Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce. Kraków.
Wijaczka J. (1998) Stosunki dyplomatyczne Polski z Rzeszą Niemiecką w czasach panowania cesarza Karola V (1519–1556), Kielce.
Wojtyska H., 1977, Papiestwo – Polska. Dyplomacja, Lublin.
Wójcik Z., 1982, Historia dyplomacji polskiej, t. II, 1572–1795, Warszawa.
Ziemlewska A., 2008, Ryga w Rzeczypospolitej polsko-litewskiej w latach 1581–1621, Toruń.
Żelewski R., 1960, Herburt Jan [w:] Polski słownik biograficzny, t. IX, Wrocław.
Żelewski R., 1967, Kłoczowski (Kłoczewski) Piotr [w:] Polski słownik biograficzny, t. XIII, Wrocław.
Żelewski R., 1967–1968, Konarski Adam [w:] Polski słownik biograficzny, Wrocław.
Żelewski R., 1970, Krotoski Jan [w:] Polski słownik biograficzny, t. XV, Wrocław.
Żelewski R., 1973, Łaski Olbracht [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVIII, Wrocław.
Żelewski R., 1983, Podoski Łukasz [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII, Wrocław.
Żelewski R., 1985, Proński (Pruński) Aleksander [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVIII, Wrocław.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Progress
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
