Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweWpływ rekreacyjnej aktywności fizycznej na społeczno-gospodarcze aspekty bezpieczeństwa narodowego w świetle literatury przedmiotu
DOI:
https://doi.org/10.26881/prog.2019.6.10Słowa kluczowe:
bezpieczeństwo narodowe, bezpieczeństwo społeczne, rekreacyjna aktywność fizyczna, zdrowieAbstrakt
Artykuł związany jest bezpośrednio z tematyką bezpieczeństwa narodowego w aspektach gospodarczych i społecznych i łączy wspomniane kwestie z aktywnością fizyczną. Autor korzysta głównie z metody analizy literatury, zarówno naukowej, jak i autobiografii osób uprawiających sport, a także analizy tekstów źródłowych. Korzystając z wymienionych metod, scharakteryzowane zostały pojęcia podstawowe dla tekstu, tj. bezpieczeństwo narodowe oraz społeczne i gospodarcze, a także tematyka aktywności fizycznej. Pokrótce zobrazowany został wpływ, jaki wywiera aktywność fizyczna na życie współczesnego człowieka, poczynając od spojrzenia z punktu widzenia socjologii, przez psychologię, aż po wpływ na fizjologię organizmu, zarówno w aspektach pozytywnych, jak i negatywnych. Dokonano także analizy, w jaki sposób ujmowane są kwestie zdrowia w najistotniejszych (zdaniem Biura Bezpieczeństwa Narodowego) dokumentach dotyczących bezpieczeństwa narodowego. Następnie wykazano, jak istotny jest wpływ aktywności fizycznej, która pozostaje często powiązana z kwestiami zdrowia człowieka, z bezpieczeństwem gospodarczym i społecznym, m.in. przez niepośledni wpływ wywierany na wydatki na opiekę zdrowotną, a także wydajność pracy. Jednak wspomniano także o możliwym odwrotnym, tj. negatywnym wpływie, który sugerują niektórzy badacze.
Downloads
Bibliografia
Ainsworth B. i in., 2011, Compendium of physical activities: a second update of codes and MET values, „Medicine & Science in Sports &Exercise”, No. 43(8).
Ambroży T., Mucha D., Nowak M., Ambroży D., Mucha T., 2015, Fizjologia treningu siłowego jako forma profilaktyki zdrowotnej i przeciwdziałania zagrożeniom cywilizacyjnym, „Kultura. Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje”, nr 17.
Andersen L.B. i in., 2008, EU Physical Activity Guidelines. Recommended policy actions in suport of health-enhancing physical activity.
Antonovsky A., 1995, Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, Warszawa.
Baran J., Lis M., Magda I., 2016, Ocena korzyści społecznych inwestycji w sport w odniesieniu do ponoszonych kosztów, Warszawa.
Baraskausas D.A., 2013, Council Recommendation on promoting health-enhancing physical activity across sectors, Bruksela.
Bąk-Romaniszyn L. (red.), 2013, Choroby społeczne i cywilizacyjne – wybrane zagadnienia, Łódź.
Biernat E., 2014, Aktywność fizyczna w życiu współczesnego człowieka, „e-wydawnictwo NCBKF”, Warszawa.
Brzeziński M., Mitkow S., 2014, Metody oceny systemu bezpieczeństwa narodowego, „Logistyka”, nr 6.
Caspersen C.J., Powell K.E., Christenson G.M., 1985, Physical activity, exercise and physical fitness: definitions and distinctions for health-related research, „Public Health Report”, No. 100.
Celichowski J., 2014, Budowa i czynność tkanki mięśniowej [w:] J. Górski (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Warszawa.
Celichowski J., Krutki P., 2014, Czynność układu nerwowego w procesie treningu, [w:] J. Górski (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Warszawa.
Chojnowski L., 2016, Bezpieczeństwo narodowe. Studium teoretyczne, Słupsk.
Ciekanowski Z., 2010, Rodzaje i źródła zagrożeń bezpieczeństwa, „Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza”, nr 17 (1).
Ciekanowski Z., Nowicka J., Wyrębek H., 2016, Bezpieczeństwo państwa w obliczu współczesnych zagrożeń, Siedlce.
Ciszek M., 2014, Determinanty ekonomiczne kształtujące bezpieczeństwo wewnętrzne I trwałość państwa.
Systemowa filozofia postrzegania gospodarczych podstaw bezpieczeństwa RP, „Edukacja dla Bezpieczeństwa”, t. VII, nr 3 (24).
Czachór Z., 2014, Bezpieczeństwo państwa w Unii Europejskiej na przykładzie Polski. Analiza realistyczna i państwowo-centryczna, „Przegląd Strategiczny”, nr 7.
Czechowski J., 2014, Sport szansą społecznego rozwoju człowieka, „Społeczeństwo i Ekonomia”, nr 1(1).
Czuryk M., Dunaj K., Karpiuk M., Prokop K., 2016, Bezpieczeństwo państwa zagadnienia prawne i administracyjne, Olsztyn.
Dahlgren G., Whitehead M., 2007, Policies and strategies to promote social equity in health, Sztokholm.
Domaradzki J., 2013, O definicjach zdrowia i choroby, „Folia Medica Lodziensia”, nr 40/1.
Domaradzki J., 2013, O skrytości zdrowia. O problemach z konceptualizacją pojęcia zdrowie, „Hygeia Public Health”, No. 48 (4);
Drabik J., Pańczyk W., Resiak M., Łysak A., Walentukiewicz A., Wilk B., Włodarczyk P., Zaleska A., Ziółkowski
A., 2010, Promocja zdrowia i zachowań zdrowotnych [w:] J. Drabik, M. Resiak (red.), Styl życia w promocji zdrowia, Gdańsk.
Duda K., 2001, Równowaga kwasowo-zasadowa [w:] J. Górski (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Warszawa.
Gierczyński J., 2012, Wpływ kosztów chorób cywilizacyjnych na politykę zdrowotną w krajach Unii Europejskiej i w Polsce, „Polityka Zdrowotna”, t. X, marzec.
Gierszewski J., 2013, Model bezpieczeństwa społecznego na tle teorii systemów, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW kwartalnik”, nr 2.
Haskell W.L., Min Lee I., Pate R.R., Powell K.E., Blair S.N., Franklin B.A., Macera C.A., Heath G.W., Thompson P.D., Bauman A., 2007, Physical Activity and public health. Updated recommendation for adults from The American College of Sports Medicine and The American Heart Association, „Circulation – Journal of The American Heart Association”, August 28.
Hermanowski T., Drozdowska A., 2013, Ocena wartości życia i zdrowia, pomiar korzyści związanych z technologiami medycznymi, rodzaje kosztów w opiece zdrowotnej [w:] T. Hermanowski (red.), Szacowanie kosztów społecznych choroby i wpływu stanu zdrowia na aktywność zawodową i wydajność pracy, Warszawa.
Heszen I., Sęk H., 2007, Psychologia zdrowia, Warszawa.
Hildt-Ciupińska K., Równowaga praca – życie. Materiały informacyjne, https://m.ciop.pl/CIOPPortal-WAR/file/79758/Rownowaga-praca-zycie-materialu-informacyjne-IP15.pdf [dostęp: 05.03.2019].
https://popgym.pl/crossfit-definicja/ [dostęp: 02.03.2019].
https://sportowefakty.wp.pl/maraton/713440/nie-boj-sie-smierci-w-maratonie-ale-tez-nie-kus-losu-eksperci-radza-badaj-sie-i- [dostęp: 10.03.2019].
Jagas J., 1989, Czynnik ludzki w systemie czynników wydajności pracy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, t. LI, z. 3.
Jastrzębski Z., 2007, Testy i próby wysiłkowe stosowane do oceny wydolności i sprawności fizycznej zawodników zespołowych gier sportowych [w:] Z. Jastrzębski (red.), Diagnostyka wytrenowania zawodników różnych dyscyplin sportowych, Olecko.
Jurek S., 2012, Jedz i biegaj. Niezwykła podróż do świata ultramaratonów i zdrowego odżywiania, Łódź.
Jurek S., 2018, Północ. Jak odnalazłem siebie na Szlaku Appalachów, Łódź.
Kaczmarek J., Łepkowski W., Zdrodowski B. (red.), 2008, Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, s. 15, http://mkuliczkowski.pl/static/pdf/slownik.pdf, [dostęp: 27.12.2018],.
Kapler A., Dodziuk L., 2007, Uzależniony człowiek, Warszawa.
Knapik A., Saulicz E., Plinta R., Kuszewski M., 2011, Aktywność fizyczna a zdrowie kobiet w starszym wieku, „Orthopaedic and Trauma Surgery”, No. 6 (26);
Knapik A., Saulicz E., Plinta R., Miętkiewicz-Ciepły E. ”, 2005, Wpływ systematycznej aktywności ruchowej na sprawność funkcjonalną kręgosłupa na podstawie trójpłaszczyznowego pomiaru zakresu gibkości, „Annnales Academiae Medicae Silesiensis, No. 59 (6).
Kochański B., Kałużna A., Kałużny K., Wołowiec Ł., Zukow W., Hagner W., 2015, Zespół przetrenowania w sporcie – mechanizm, objawy, przyczyny, „Journal of Education, Health and Sport”, Vol. 5, No 10.
Kołodziej A., 2015, O potencjale i kierunkach rozwoju socjologii sportu, „Opuscula Sociologica”, Szczecin, nr 2 (12).
Kompała D., 2015, Pojmowanie bezpieczeństwa narodowego , „Obronność. Zeszyty Naukowe”, nr 3(15).
Kopczewski M., 2013, Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa – wybrane elementy, „Doctrina Studia Społeczno-Polityczne”, nr 10.
Korzeniowska E., 1997, Zachowania i świadomość zdrowotna w sferze pracy, Łódź.
Koziej S., 2011, Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja, „Bezpieczeństwo Narodowe”, nr 18.
Kozłowska E., Marzec A., Kalinowski P., Bojakowska U., 2016, Koncepcja zdrowia i jego ochrony w świetle literatury przedmiotu, „Journal of Education, Health and Sport”, nr 6(9).
Krawczyk D., 2015 , Bezpieczeństwo wewnętrzne Państwa Polskiego. Rodzaje i źródła zagrożeń, „Horyzonty Bezpieczeństwa”, nr 1 (1).
Lelonek-Kuleta B., 2015, Uzależnienia behawioralne na tle współczesnej wiedzy o uzależnieniach, „Studia Społeczne”, nr 12 (1);
Leszczyński M., 2011, Bezpieczeństwo społeczne a współczesne państwo, „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, t. LII, nr 2 (185).
Lewandowska A., Ratuszek-Sadowska D., Hoffman J., Hoffman A., Kuczma M., Landowski L., Hagner W., 2017, Czynniki ryzyka i najczęstsze urazy narządu ruchu u osób uprawiających biegi długodystansowe, „Journal of Education, Health and Sport”, nr 7(8).
Lipowski M., 2006 , Rekreacja ruchowa kobiet jako zachowanie prozdrowotne – uwarunkowania a motywy uczestnictwa, Gdańsk.
Loranty K., 2007, Bezpieczeństwo społeczne państwa demokratycznego, „Zeszyty Naukowe AON”, nr 1;
Machelski Z., 2005, Wprowadzenie do polityki społecznej, Opole.
Majer P., W poszukiwaniu uniwersalnej definicji bezpieczeństwa wewnętrznego, www.abw.gov.pl/download/1/1756/Majer.pdf [dostęp 27.12.2018].
Makowiec-Dąbrowska T. ,2012 , Wpływ aktywności fizycznej w pracy i życiu codziennym na układ krążenia, „Forum Medycyny Rodzinnej”, t. 6, nr 3.
Malińska M., 2017, Skuteczność programów interwencyjnych promujących aktywność fizyczną w miejscu pracy, „Medycyna Pracy”, nr 68 (2).
Marchewka A., Jungiewicz M., 2008, Aktywność fizyczna w młodości a jakość życia w starszym wieku, „Gerontologia Polska”, t. 16, nr 2.
Maslow A., 2009, Motywacja i osobowość, Warszawa.
McAuley P.A. , Artero E.G., Sui X., Lavie C.J., Almeida M.J., Blair S.N., 2014, Fitness, fatness and survival in adults with prediabetes, „Diabetes Care”, No. 37 (2);
Mickiewicz P., 2018, System bezpieczeństwa narodowego w rozwiązaniach systemowych wybranych państw, Warszawa.
Mynarski W., Rozpara M., Królikowska B., Puciato D., Graczykowska B., 2012, Jakościowe i ilościowe aspekty aktywności fizycznej, Opole.
National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, 2019, https://www.cdc.gov/physicalactivity/about-physical-activity/why-it-matters.html [dostęp: 03.09.2019].
Nazar K., 2001, Czynność układu krążenia podczas wysiłku [w:] J. Górski (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Warszawa.
Nazar K., 2001, Czynność układu oddechowego podczas wysiłku [w:] J. Górski (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Warszawa.
Nazar K., Kaciuba-Uściłko H., 2001, Znaczenie aktywności ruchowej w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym [w:] J. Górski (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Warszawa.
Nowak P. F., 2010, Aktywność fizyczna oraz inne zachowania zdrowotne w stylu życia menedżerów, Opole.
Ostrowska A., 1999, Styl życia a zdrowie. Z zagadnień promocji zdrowia, Warszawa.
Ostrowska-Dołęgowska M., 2017, https://mojekoniki.wordpress.com/2017/07/01/czesc-bulimio/#more-3269 [dostęp: 06.03.2019].
Pilaczyńska-Szczęśniak Ł, Celichowski J., 2001, Wpływ wysiłku fizycznego na mięśnie szkieletowe [w:] J. Górski (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Warszawa.
Posłuszny M., Lapina S., 2011, Rekreacja jako sposób wzmacniania układu krążenia człowieka, „Studia Peregietica”, nr 6.
Powell K.E., Paluch A.E., Blair S.N., 2011, Physical activity for health: What kind? How much? How intense? On top of what?, „Annual Review of Public Health”, Vol. 32.
President’s Council on Sports, Fitness & Nutrition, 2017, https://www.hhs.gov/fitness/be-active/importance-of-physical-activity/index.html [dostęp: 03.09.2019].
Rudawska I., 2013, Obciążenie gospodarki chorobami przewlekłymi – problem nie tylko ochrony zdrowia, „Ekonomia/ Uniwersytet Warszawski”, nr 32.
Sankowski T., 2001, Wybrane psychologiczne aspekty aktywności sportowej, http://www.wbc.poznan.pl/Content/1553/index.html#IDAOIC3E, 2001 [dostęp: 28.02.2019].
Sheridan C.L., Radmacher S.A., 1998, Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia, Warszawa.
Skarżyński J., 2015, Biegiem przez życie, Szczecin.
Spustek H., Paluch A., 2017, Struktura systemu bezpieczeństwa narodowego Polski, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej” Seria: Organizacja i Zarządzanie, z. 100.
Starzyńska-Kościuszko E. , 2010, Holistyczna (całościowa) koncepcja zdrowia: zdrowie jako wartość, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, nr 16.
Stempień J.R., 2016, Wartość poznawcza kulturowej kliszy „samotnego długodystansowca” [w:] B. Wiśniewska-Paź, P. Wróblewski (red.), Społeczeństwo – Sport – Edukacja, Katowice.
Toczek M.J., Bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo narodowe., http://www.klubinteligencjipolskiej.pl/2015/05/bezpieczenstwo-panstwa-bezpieczenstwo-narodowe
Walczak M., Tomczak M., 2011, Poczucie jakości życia jako efekt zaspokojenia potrzeb psychologicznych i zróżnicowania motywacji do aktywności fizycznej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” nr 689 „Ekonomiczne problemy usług”, nr 78.
Wojtasik W., Szulc A., Kołodziejczyk M., Szulc A., 2015, Wybrane zagadnienia dotyczące wpływu wysiłku fizycznego na organizm człowieka, „Journal of Education, Health and Sport”, No. 5(10);
Woynarowska B., 2007, Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, Warszawa.
Woźniak M., Brukwicka I., Kopański Z., Kollár R., Kollárová M., Bajger B., 2015, Zdrowie jednostki i zbiorowości, „Journal of Clinical Healthcare”, No. 4.
Zięba R., Zając J., 2010, Budowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego Polski – Ekspertyza, http://www.pl.ism.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2013/02/zieba-zajac-budowa_zintegrowanego_systemu_bezpieczenstwa_narodowego_polski_ekspertyza_2010.pdf [dostęp: 04.03.2019].
Żukowska Z., 2008, Aktywność fizyczna w prozdrowotnym stylu życia współczesnego człowieka [w:] A. Kaźmierczak, A. Maszorek-Szymali, A. Dębowska (red.), Kultura fizyczna i zdrowotna współczesnego człowieka. Teoretyczne podstawy i praktyczne implikacje, Łódź.
AKTY PRAWNE I DOKUMENTY
Hierarchia zasadniczych narodowych dokumentów dotyczących obronności, https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/01/hierarchia_dokumentow_dotyczacych_obronnosci_pazdziernik_2013.pdf [dostęp: 25.02.2019].
Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa strategia rozwoju kraju, 2013.
Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, 2007.
Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, 2014.
Strategia rozwoju kraju 2020.
