Kontrola interpretacji i interpelacja podmiotów. Możliwości zastosowania Krytycznej Analizy Dyskursu w badaniu podręczników szkolnych

(na przykładach wyników badań dyskursu wybranych podręczników Wiedzy o społeczeństwie dla gimnazjum)

Abstrakt

Pierwszym celem tego artykułu jest przedstawienie możliwości wynikających z zastosowania krytycznego paradygmatu (w szczególności Krytyczna analiza dyskursu, CDA) w badaniach podręcznika. Drugim celem jest przedstawienie przykładu badań wykorzystujących metodę i teorię CDA Normana Fairclougha do analizy podręczników do wiedzy o społeczeństwie w gimnazjum. Główne pojęcia stosowane w badaniu to kontrola interpretacji i interpelacja Fairclougha w dyskursie. Wyniki pokazują, że dyskurs i mechanizmy językowe wykorzystywane w badanym materiale są wykorzystywane do legitymizacji i uzasadniania przedstawionych w podręcznikach reprezentacji rzeczywistości społecznej oraz do zmniejszenia możliwości ambiwalentnej interpretacji przedstawionej wiedzy. Perspektywa CDA pozwala na odkrycie środków, za pomocą których wytwarzane są wyżej wymienione efekty.

Tłumaczenie na język angielski: Anna Moroz-Darska

Modernizacja działania Czasopisma oraz tłumaczenia na język angielski artykułów Ars Educandi na lata 2012-2017 zostały sfinansowane ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego z zadania Działalności Upowszechniającej Naukę (DUN).

Zadanie: Wdrożenie modułu redakcyjnego na platformie Uniwersyteckich Czasopism Naukowych - systemu wspomagającego redagowanie i zarządzanie czasopismem naukowym Ars Educandi sfinansowano w ramach umowy 661/P-DUN/2018 z dnia 12.06.2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.

Zadanie: Stworzenie nowoczesnej wersji on-line czasopisma Ars Educandi przez wdrożenie modułu publikacyjnego na platformie Uniwersyteckich Czasopism Naukowych oraz obsługę międzynarodowych baz indeksacyjnych sfinansowano w ramach umowy 661/P-DUN/2018 z dnia 12.06.2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.

Zadanie: Przygotowanie anglojęzycznej wersji ostatnich 6 roczników (2012-2017) czasopisma naukowego Ars Educandi i ich wydanie w wersji online sfinansowano w ramach umowy 661/P-DUN/2018 z dnia 12.06.2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.