Jean Chappe d’Autroche i jego Podróż na Syberię (1768). Demistyfikacja Rosji pod rządami Katarzyny Wielkiej

Abstrakt

Jean Chappe d’Autroche, francuski naukowiec i prominentny członek Académie des Sciences, został wysłany w 1761 roku na naukową misję na Syberię, by dokonać obserwacji rzadkiego zjawiska astronomicznego, a mianowicie przejścia Wenus nad tarczą słońca. W 1768 opublikował on w Amsterdamie książkę zatytułowaną Voyage en Sibérie (Podróż na Syberię), w której nie tylko omówił owe zjawisko, lecz także przeanalizował różne aspekty rosyjskiej społeczno-politycznej rzeczywistości. Jego relacja, wyjątkowo krytyczna wobec współczesnej Rosji, rozwścieczyła Katarzynę Wielką do tego stopnia, że postanowiła ona napisać po francusku i opublikować w 1770 roku Antidote (Antidotum), zadziwiającą broszurę, w której usiłowała zdyskredytować dzieło Autroche’a i podważyć niekorzystny wizerunek swego imperium przedstawiony przez francuskiego pisarza.