Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePolityczne aspekty tworzenia administracji polskiej na Ziemiach Zachodnich i Północnych w 1945 roku
Słowa kluczowe:
Ziemie Zachodnie i Północne, administracja, druga wojna światowa, rząd polskiAbstrakt
Kwestia przyłączenia Ziem Zachodnich i Północnych do Polski, była w okresie II wojny światowej ważnym elementem polityki rządu polskiego w Londynie i komunistów polskich w otoczeniu Stalina w ZSRR. Przygotowania do przejęcia przez polską administrację, inspirowaną przez Stalina, ZZ i Płn. obejmowały, oprócz stworzenia podstaw prawnych i uregulowania stosunków z wojskową administracją wojenną, także opracowanie ogólnej koncepcji działania oraz zgromadzenie niezbędnych środków do realizacji tego zamierzenia. Trudności z tworzeniem administracji na Ziemiach Zachodnich wynikały nie tylko z ogólnego chaosu powojennego, z braku jednolitych i jasno sformułowanych podstaw prawnych, ale również z niedostatku precyzyjnie określonych zadań i kompetencji.
Downloads
Bibliografia
Akty prawne
Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, Dz.U. 1933, nr 35, poz. 294.
Ustawa z dnia 11 września 1944 roku o organizacji i zakresie działania rad narodowych, Dz.U. 1944, nr 5 poz. 22.
Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o zmianie ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych, Dz.U. 1946, nr 3, poz. 19.
Ustawa z dnia 11 stycznia 1949 roku o scaleniu zarządu Ziem Odzyskanych z ogólną administracją państwową, Dz.U. 1949, nr 4, poz. 22.
Rozporządzenie Ministra b. Dzielnicy Pruskiej z dnia 12 sierpnia 1921 r. o zmianie ordynacji miejskiej dla sześciu wschodnich prowincji monarchji pruskiej z dnia 30 maja 1853 r. i o przeprowadzeniu wyborów komunalnych w miastach b. dzielnicy pruskiej, Dz.U. 1921, nr 71, poz. 490.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, Dz.U. 1946, nr 28, poz.177;
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego, Dz.U. 1944, nr 14 poz. 74.
Dekret z 13 listopada 1945 r. o zarządzie Ziem Odzyskanych, Dz.U., nr 51, poz. 295; „Biuletyn UPG dla Ziem Odzyskanych” nr 1 z 25.05.1945 r., poz. 16/45.
Pismo okólne nr 38 Ministerstwa Ziem Odzyskanych z dnia 14 kwietnia 1946 roku, Dziennik Urzędowy MZO, 1946, nr 4, poz. 44.
Dokumenty publikowane
Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, t. 8, Warszawa 1974.
Źródła do początków władzy ludowej na Ziemi Lubuskiej 1945–1947, wyb. i oprac. H. Szczegóła, Poznań–Zielona Góra 1971.
Opracowania
Chmielewski Zdzisław, Kancelaria miejska na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach 1945–1950, Szczecin 1982.
Czubiński Antoni, Polska i Pomorze w latach 1945–1995, [w:] Regiony w dziejach Polski, zeszyt 4, Pomorze Zachodnie. 50 lat w granicach Polski, red. K. Kozłowski, Szczecin 1996.
Degen Robert, Kancelaria wojewódzkich urzędów administracji ogólnej na Ziemiach Odzyskanych w latach 1945–1950, Warszawa 2005.
Fic Maciej, Termin, terytorium i ludność, [w:] Powrót do Macierzy? Ziemie Zachodnie i Północne w Polsce Ludowej, red. M. Fic, Katowice 2020.
Hejger Maciej, Przekształcenia narodowościowe na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach 1945–1956 – próba bilansu, [w:] Ziemie Odzyskane/ Ziemie Zachodnie i Północne 1945–2005, red. A. Sakson, Poznań 2006.
Jankowiak Stanisław, Trudny „powrót do macierzy”, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2005, nr 9–10 (56–57).
Magierska Anna, Ziemie Zachodnie i Północne w 1945 roku, Warszawa 1978.
Mazur Zbigniew, O legitymizowaniu przynależności Ziem Zachodnich i Północnych do Polski, [w:] Ziemie Odzyskane/ Ziemie Zachodnie i Północne 1945–2005, red. A. Sakson, Poznań 2006.
Mordawski Hubert, Ziemie Odzyskane 1945–1956, Brzezia Łąka 2015.
Polski Dziki Zachód, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2005, nr 9–10 (56–57).
Skarżyński Roman, Struktura organizacyjna Kościoła i życie religijne wiernych okręgu drezdeneckiego w latach 1945–1992, praca doktorska, Wrocław 2005.
Szczurowski Maciej, Okupacja wojskowa w Polsce w czasie drugiej wojny światowej, poglądy aliantów zachodnich na jej sprawowanie, „Zeszyty Naukowe Akademii Obrony Narodowej” 1993, nr 3.
Szczurowski Maciej, 5 Brygada Artylerii. Historia, tradycje, współczesność, Warszawa 1996.
Szczurowski Maciej, Polska i Polskie Siły Zbrojne wobec okupacji wojskowej w okresie II wojny światowej, „Teki Historyczne”, Londyn 1994–1995, t. XXI.
Zaremba Piotr, Pierwszy szczeciński rok, Poznań 1970.
„Ziemie Odzyskane” po drugiej wojnie światowej, red. C. Osękowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015.
Prasa
„Dziennik Polski”
„Głos Ludu”
„Głos Wielkopolski”
„Rzeczpospolita”
„Trybuna Wolności”
„Życie Warszawy”
