Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePiękny Syn. Zarys estetyki teologicznej Tomasza z Akwinu
DOI:
https://doi.org/10.26881/kg.2022.2.02Słowa kluczowe:
Tomasz z Akwinu, estetyka teologiczna, trynitologia, pięknoAbstrakt
Artykuł dotyczy zagadnienia estetyki teologicznej św. Tomasza z Akwinu. Autor przedstawia z perspektywy trynitologicznej i chrystologicznej dwie definicje piękna sformułowane przez Akwinatę: pierwsza tzw. subiektywna, w której kluczowe są role obserwatora, percepcji oraz doświadczenia; druga tzw. obiektywna, w której omówione zostały trzy kategorie: integritas (pełnia), proportio (harmonia, współbrzmienie), claritas (blask).
Downloads
Bibliografia
Źródła
Aleksander z Hales, Summa theologica seu sic ab origine dicta Summa fratris Alexandri, Grottaferrata 1948, 1980 (Editiones Colegii Bonaventurae ad Claras Aquas).
Augustyn, O Trójcy Świętej, tłum. M. Stokowska, ZNAK, Kraków 1996.
Hilary z Poitiers, O Trójcy Świętej, tłum. E. Stanula, Warszawa 2005 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, t. 64).
Tomasz z Akwinu, Scriptum super Sententiis magistri Petri Lombardi (Lib. I–II), t. 1–2. ed. P. Mandonnet, Parisiis 1929.
Scriptum super Sententiis magistri Petri Lombardi (Lib. III–IV, d. 1–22), t. 3–4. ed. M. F. Moos, Paris 1933, 1947.
Super librum Dionysii De divinis nominibus, w: Opuscula omnia, t. 2, opr. P. Mandonnet, Paris 1927, s. 220–654.
Sententia libri De anima, Editio Leonina, t. 45, Romae 1984 [Komentarz do „O duszy” Arystotelesa, tłum. M. Beściak, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2018].
Quaestiones disputatae De veritate, Editio Leonina, t. 22/1–3, Romae 1972– 1976 [Kwestie dyskutowane O prawdzie, tłum. A. Aduszkiewicz, L. Kuczyński, J. Ruszczyński, t. 1–2, ANTYK, Kęty 1998].
Sententia libri Ethicorum, Editio Leonina, t. 47/1–2, Romae 1969.
Expositio super Isaiam ad litteram, Editio Leonina, t. 26, Romae 1965.
Summa contra Gentiles, Editio Leonina t. 13-15, Romae 1918–1926–1930 [Prawdy wiary chrześcijańskiej w dyskusji z poganami, innowiercami i błądzącymi, tłum. Z. Włodek, W. Zega, t. 1–3, „W drodze”, Poznań 2003–2011].
Summae theologiae, Pars prima, Editio Leonina t. 4-5, Romae 1888–1889 [Suma teologiczna, tłum. P. Bełch, t. 1–8, Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, Londyn 1975–1981; Traktat o Bogu, tłum. G. Kurylewicz, Z. Nerczuk, M. Olszewski, ZNAK, Kraków 1999; Traktat o człowieku, tłum. i opr. S. Swieżawski, ANTYK, Kęty 1998].
Summae theologiae, Pars prima secundae, Editio Leonina t. 6–7, Romae 1891– 1892 [Suma teologiczna, tłum. F. Bednarski, R, Kostecki, t. 9–14, Londyn 1963–1973].
Summae theologiae, Pars secunda secundae, Editio Leonina t. 8‒10, Romae 1895–1897–1899 [Suma teologiczna, tłum. P. Bełch, F. Bednarski, A. Głażewski, t. 15–23, Londyn 1966–1982].
Summae theologiae, Pars tertia, Editio Leonina t. 11–12, Romae 1903-1906 [Suma teologiczna, tłum. S. Piotrowicz, R. Kostecki, t. 24–29, Londyn 1966–1982].
Compendium theologiae seu Brevis compilatio theologiae ad fratrem Raynaldum, Editio Leonina t. 42, Roma 1979, s. 5–191 [Streszczenie teologii, tłum. J. Salij, w: Dzieła wybrane, tłum. i opr. J. Salij, „W drodze”, Poznań 1984, s. 11131].
In psalmos Davidis expositio, [Opera Omnia, t. 14] Parmae 1863, p. 148–312.
Expositio super Iob ad litteram, Editio Leonina, t. 28, Romae 1974.
Super Evangelium S. Ioannis lectura, Typografia Pontificia Petri Marietti, Taurini-Romae 1952 [Komentarz do Ewangelii wg św. Jana, tłum. T. Bartoś, ANTYK, Kęty 2002].
Super Epistolam ad Romanos lectura, Typografia Pontificia Petri Marietti, t. 1, Taurini-Romae 1953, s. 1–230 [Wykład Listu do Rzymian, tłum. J. Salij, „W drodze”, Poznan 1987].
Super primam Epistolam ad Corinthios lectura, Typografia Pontificia Petri Marietti, t. 1, Taurini–Romae 1953, s. 231–435.
Super primam Epistolam ad Corinthios lectura, ed. R. Busa, Opera Omnia, t. 6, Stuttgart–Bad Cannstadt 1980, s. 365–374.
Super secundam Epistolam ad Corinthios lectura, Typografia Pontificia Petri Marietti, t. 1, Taurini–Romae 1953, s. 437–561.
Opracowania
Aduszkiewicz A., Piękno i miłość w myśli filozoficznej św. Tomasza z Akwinu, „Studia Philosophiae Christianae” 1985, nr 21, z. 1, s. 9–22.
Bartoś T., O tym, co Tomasz z Akwinu powiedział na temat piękna w komentarzu do księgi „De divinis nominibus” Pseudo-Dionizego Areopagity, „The Peculiarity of Man” 2002, nr 7, s. 153–170.
Berger D., Thomas Aquinas and the Liturgy, Sapientia Press of Ave Maria University, Ann Arbor 2004.
Bonino S.-T., Dieu, „Celui qui est”, Parole et Silence, Paris 2016.
Bonino S.-T., Saint Thomas d’Aquin lecteur du Cantique des Cantiques, Les Éditions du Cerf, Paris 2019.
Bramorski J., Muzyka w kontekście myśli teologicznej św. Tomasza z Akwinu, „Studia Gdańskie” 2010, nr 27, s. 91–110.
Callahan L., A Theory of Esthetic according to the Principles of St. Thomas Aquinas, The Catholic University of America Press, Washington 1927.
Czapiewski W., Das Schöne bei Thomas Aquinas, Fribourg-en-Brisgau 1964.
Eco U., The Aesthetics of Thomas Aquinas, tłum. H. Bredin, Harvard University Press, Cambridge 1988.
Elders L. J., La métaphysique et la théologie de la beauté de saint Thomas d’Aquin, „Sedes Sapientiæ” 2006, nr 4, s. 3–26.
Elzenberg H., Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, opr. M. Woroniecki, Wydawnictwo Znak, Kraków 1994.
Emery G., Teologia trynitarna Świętego Tomasza z Akwinu, tłum. M. Romanek, Fundacja „Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii”: Kolegium Filozoficzno-Teologiczne Polskiej Prowincji Dominikanów, Kraków 2014.
Gałuszka T., Piękny Bóg, Piękny człowiek. Zło z perspektywy teologii piękna Tomasz z Akwinu, „W drodze”, Poznań 2021.
James J., Muzyka sfer, tłum. M. Godyń, ZNAK, Kraków 1996.
Jaroszyński P., Paradoks brzydoty, „Studia Philosophiae Christianae” 1991, nr 27, z. 1, s. 25–45.
Kovach F. J., Die Aesthetik des Thomas von Aquin, Berlin 1961.
Kowalski K., Teorie o pięknie i sztuce w tomizmie i neotomizmie, Naczelny Instytut Akcji Katolickiej, Poznań 1936.
Krąpiec M., Byt i piękno, „Zeszyty Naukowe KUL” 1963, nr 6, z. 1, s. 20–34.
Maritain J., Art and Scholasticism, Louis Rouart et Fils, London 1934.
Maurer A., About Beauty: A Thomistic Interpretation, Houston 1983.
Monachese A., Tommaso D’Aquino e la bellezza, Armando Editore, Roma 2016.
Mróz M., Tajemnica ludzkiej nieprawości. Aktualność nauki św. Tomasza z Akwinu o złu moralnym i wadach głównych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2010.
Narcisse G., Le Christ en sa beauté, t. 1: Christologie: Hans Urs von Balthasar et saint Thomas d’Aquin, Magny-les-Hameaux 2005.
O’Reilly K., Aesthetic Perception: A Thomistic Perspective, Four Courts Press, Dublin 2007.
Sevier Ch. S., Aquinas on Beauty, Lexington Books, London 2015.
Stróżewski W., Próba systematyzacji określeń piękna w tekstach św. Tomasza, „Roczniki Filozoficzne” 1958, nr 6, z. 1, s. 19–51.
Tatarkiewicz W., Estetyka, t. 2, „Arkady”, Warszawa 2015.
Venard O.-T., Y a-t-il un probléme esthètique chez saint Thomas d’Aquin?, w: La beau et la beauté au Moyen Âge, red. O. Boulnois, I. Moulin, Librairie Philosophique J. Vrin, Paris 2018, s. 177–200.
Villar J. R., Chrystus jako obraz Boga niewidzialnego. Komentarz św. Tomasza do Kol 1, 15, w: Tomasz z Akwinu, Wykład Listu do Kolosan, red. P. Roszak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2012, s. 239–268.
White T. J., Beauty, Transcendence and the Inclusive Hierarchy of Creation, [wersja rozszerzona]: „Doctor Communis: acta et commentationes Academiae romanae S. Thomae Aquinatis” 2017 [bez numeru], s. 171–199; [wersja krótsza]: „Nova et Vetera. English Edition” 2018, nr 16, z. 4, s. 1215–1226.
Zambruno P., Via pulchritudinis. Ensayo de estética tomista, Instituto Lumen Sapientiae, Sãn Paulo 2012.
