Polskie kino współczesne - Panoptikum nr 28/2022

Polskie kino w ostatnich latach przeżywa rozkwit. Z roku na rok rośnie liczba produkowanych tytułów, wskaźniki frekwencji na rodzimych filmach zwyżkują, pojawiają się młodzi, niezwykle interesujący twórcy, polskie kino jest obecne na najważniejszych festiwalach, a dominantą całej kinematografii zdaje się być różnorodność. Doczekaliśmy się własnego kina gatunkowego, popularnych artystów, ściągających do kin rzesze fanów, rozrasta się także przestrzeń artystycznych eksperymentów.

Ambicją projektowanego numeru „Panoptikum” nie jest jednak wyliczanie osiągnięć rodzimej kinematografii ostatnich lat, lecz próba rzeczowego opisu dominujących zjawisk, uporządkowania najnowszych trendów i uchwycenie in status nascendi fenomenów określających rodzimą kinematografie ostatnich lat. Badanie zjawisk w czasie ich trwania nie jest zadaniem łatwym, wymaga ono bowiem fragmentaryczności i nie pozwala na całościowe, kompletne spojrzenie z dystansu. Każda analiza musi być w pewnym sensie niekompletna. Niemniej jest to zadanie konieczne, by móc uchwycić te zjawiska, które staną się nieczytelne w dłuższej perspektywie czasu.

Z tego więc względu chcielibyśmy ująć problem możliwie szeroko, a jako jedyne ograniczenie będziemy traktować i tak efemeryczne określenie „współczesności” odnoszące się do polskiego kina. Proponowana refleksja odnosić się będzie zarówno do pełnometrażowego filmu fabularnego, jak i pozostałych rodzajów filmowych, nie pomijając krótkich form. Chcielibyśmy, by wielość perspektyw, metod, tematów i obszarów uwidaczniających się w artykułach projektowanego numeru „Panoptikum” odzwierciedlała różnorodność badanego zjawiska.

Zależy nam na spojrzeniu w duchu badań kultury produkcji, które pomoże naszkicować ekonomiczne, prawne, instytucjonalne i organizacyjne aspekty funkcjonowania polskiego kina ostatnich lat. Rozwinięciem tego typu analiz mogą być rozważania umieszczające współczesne kino polskie w kontekście transnarodowym. Jednocześnie pragnęlibyśmy przedstawić artykuły poświęcone analizie tekstów filmowych, zarówno w odniesieniu do nowego kina gatunkowego – popularnego – jak i artystycznego. W rezultacie chcielibyśmy dokonać opisu dominujących narracji, określających ideologiczne i kulturowe wymiary najnowszych polskich produkcji. Interesuje nas także zagadnienie ewolucji stylu filmowego – nowe trendy wizualne, eksperymenty narracyjne i formalne uwidaczniające się w filmach ostatnich lat. Dopełnieniem całościowego spojrzenia na fenomen współczesnego polskiego kina chcielibyśmy uczynić refleksję nad recepcją najnowszych filmów – zarówno poprzez badanie box office’u, głosów krytyków, jak i funkcjonowania rodzimych produkcji w obiegu społecznym i politycznym.

Redaktor numeru: dr Michał Piepiórka

Termin nadsyłania artykułów: 30 września 2022. Przez platformę https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/panoptikum i kontakt mailowy: info@panoptikum.pl.

 

Proponowane obszary tematyczne:  

• Badania kultury produkcji polskiego kina współczesnego:

- ekonomiczne, prawne, instytucjonalne i organizacyjne aspekty polskiego kina współczesnego

- nowe wyzwania rynku dystrybucji polskiego filmu: platformy streamingowe, VOD, rola obiegu festiwalowego

- rola i znaczenie marketingu i promocji dla współczesnego polskiego kina

- analiza procesów produkcji współczesnego polskiego kina

- kino debiutów – źródła fenomenu, analiza instytucjonalnego wsparcia młodych twórców

• Współczesne kino polskie jako kino transnarodowe:

- fenomen koprodukcji – konsekwencje ekonomiczne, produkcyjne, kulturowe i artystyczne

- polska kinematografia w rzeczywistości globalnego Hollywood

- polskie kino w światowym obiegu festiwalowym

- polska kinematografia wobec europejskiego runku filmowego

- polscy filmowcy na świecie, zagraniczni twórcy w Polsce

• Nowe polskie kino gatunkowe:

- lokalne trawestacje gatunkowych konwencji: horror, thriller, kryminał, komedia romantyczna, melodramat, science-fiction, musical, western, kino gangsterskie i sensacyjne

- fenomen popularności kina historycznego i biograficznego

- historia najnowsza na ekranie – próba kina politycznego?

- nowe formy kina religijnego

- kino dla dzieci i młodzieży jako forma artystyczna i priorytet polskiej kinematografii

• Obszary nowego kina artystycznego:

- starzy mistrzowie w nowym kinie polskim

- polska wersja arthouse’u: lokalna recepcja globalnych trendów kina artystycznego

- na pograniczu sztuk: kino-sztuka, film w white cube’ie, rola artystów wizualnych w kinematografii

- nowe kino autorskie

- Fenomen fali debiutantów

- wpływ literatury na współczesne polskie kino

- kino niezależne, niskobudżetowe, pozasystemowe

• Styl współczesnego polskiego kina:

- stylistyczna analiza polskiego kina współczesnego

- nowe trendy wizualne

- eksperymenty z formą i narracją

- dialog z historią polskiego kina

- kino nostalgicznej stylizacji

- kino kiczu, kino kampu

• Obszary tematyczne nowego polskiego kina:

- kino LGBT+

- kino kobiet

- kino ekonomicznego niepokoju

- filmowa anatomia rodziny

- migracje

- polityka na ekranie

- filmowe narracje na temat aktualnych zjawisk społecznych

- obrazy prowincji i miast

- wizerunki młodego pokolenia

- itp.

• Recepcja polskiego kina współczesnego:

- polskie kino współczesne w optyce badań box office’u

- poszukiwanie polskiego kina popularnego, kina środka i wyznaczanie filmowych peryferii

- Wpływ polskiego kina współczesnego na życie społeczne: społeczna i polityczna recepcja polskiego kina

- Krytyka filmowa wobec nowych nurtów polskiego kina

• Rola animacji i dokumentu we współczesnym polskim kinie:

- renesans krótkich form filmowych

- nowe zjawiska, autorzy i trendy w polskim kinie animowanym i dokumentalnym

- fenomen pełnometrażowych, kinowych filmów dokumentalnych i animowanych

- produkcja i dystrybucja krótkich form filmowych

- nowe obszary pograniczne między dokumentem i fabułą

 

Czekamy również na propozycje wykraczające poza wymienione obszary badań.