Bruno Schulz i cyrk. Obrazy, metafory (auto)identyfikacje

Autor

  • Balbina Tarnowska Uniwersytet Gdański

DOI:

https://doi.org/10.26881/pan.2021.25.02

Słowa kluczowe:

circus, Schulz, curiosity, Pierrot

Abstrakt

The article is an attempt at analyzing the circus motifs in the work of Bruno Schulz. The first part is about circus activities during the life of Schulz, that he could see or hear about. His biographical experiences and also the influences of other artists made that he alluded to the circus in his work. He recalls in his novels famous characters associated with circus such as Bosco the magician, famous director of the American circus of curiosities, Barnum. He alludes to the events that actually took place – the arrival of the Panopticon in Drohobycz in 1913. In his stories and letters he uses circus metaphors. In prose, graphics and drawings there are figures of circus performers, clowns, freaks. He identified himself with Pierrot in his self-portraits. Not only Schulz perceived himself in this role –apparently Witkacy was supposed to paint a portrait of him in a Pierrot costume.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bińczycka, A. (2017).Cyrk w Polsce na przełomie XIX i XX wieku i w okresie międzywojennym, [w:] G. Kondrasiuk (red.), Cyrk w świecie widowisk. Lublin: Warsztaty Kultury w Lublinie.

Budzyński, W. (2001). Schulz w Paryżu, [w:] idem, Schulz pod kluczem. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media.

Caillois, R. (1997). Gry i ludzie, przeł. A. Tatarkiewicz, M. Żurowska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza.

Courtine, J.J. (2014). Ciało anormalne. Historia i antropologia kulturowa ułomności, [w:] J.J. Courtine (red.). Historia ciała, t. 3. Różne spojrzenia, wiek XX, przeł. K. Belaid, T. Stróżyński. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Dajnowski, M. (2019). Hybryda, [w:] M. Całbecki, P. Millati (red.), Schulz. Słownik mówiony. Gdańsk: słowo/obraz terytoria. Ficowski J. (zebrał i oprac.) (1984).

Bruno Schulz. Listy, fragmenty. Wspomnienia o pisarzu. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Filler, W. (1963). Cyrk, czyli emocje pradziadków. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Foucault, M. (2005). Inne przestrzenie, przeł. A. Rejniak-Majewska, „Teksty Drugie”, nr 6.

Gombrowicz, W. (1990). Testament. Warszawa: Res Publica. Kantor, T. (1984). Wielopole, Wielopole. Wrocław: Wydawnictwo Literackie.

Kaszorek, K. (2019). Magda Wang, [w:] M. Całbecki, P. Millati (red.), Schulz. Słownik mówiony. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Kijowski, A. (1963). Remanent w przybytku cudów, „Teatr”, nr 23.

Kitowska-Łysiak (2003). Pierrot, [w:] Włodzimierz Bolecki, Jerzy Jarzębski i Stanisław Rosiek (red.), Słownik schulzowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Meyerhold, W. (1998). Buda jarmarczna, [w:] idem, Przed rewolucją (1905–1917), przeł. A. Drawicz, J. Koenig. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Nałkowska, Z. (1988). Dzienniki IV: 1930–1939. Część 1 (1930–1934), H. Kirchner (opracowanie, wstęp, komentarz). Warszawa: Czytelnik.

Owczarski, W. (2006). Miejsca wspólne, miejsca własne. O wyobraźni Leśmiana, Schulza i Kantora. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Panas, W. (2009). Bruno od Mesjasza. Rzecz o dwóch ekslibrisach oraz jednym obrazie i kilkudziesięciu rysunkach Brunona Schulza. Lublin: Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN. http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/dlibra/docmetadata?id=64633 (dostęp: 21.01.2021).

Pomian, K. (1996). Zbieracze i osobliwości: Paryż–Wenecja: XVI–XVIII wiek, przeł. A. Pieńkos. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Prószyński, S. (1994). Blaski i cienie dziejów katarynek na ziemiach polskich, [w:] idem, Świat mechanizmów grających. Warszawa: Wiedza Powszechna.

„Przegląd Podkarpacia” (1937), nr 70. http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/ publication?id=40902&tab=3 (dostęp: 20.02.2021).

„Przegląd Podkarpacia” (1938), nr 83. http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/ publication?id=40921&tab=3 (dostęp: 20.02.2021).

Schulz, B. (1998). Opowiadania. Wybór esejów i listów. Wrocław: Ossolineum.

Schulz, B. (2012). Księga obrazów. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Stala, K. (1995). Architektura Schulzowskiej wyobraźni. Głębia, matecznik, [w:] idem, Na marginesach rzeczywistości. O paradoksach przedstawiania w twórczości Brunona Schulza. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Starobinski, J. (2016). Portret artysty jako linoskoczka. Wydrwieni zbawcy, przeł. E. Godlewska-Byliniak, [w:] D. Sosnowska (red.),Teatr dell’arte. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Szalewska K. (2018). Metaforyka okulocentryczna, „Schulz/Forum”, nr 11.

Sznajderman M. (2000). Błazen. Maski i metafory. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Szyszka, M. (2019). Panopticum, [w:] M. Całbecki, P. Millati (red.), Schulz. Słownik mówiony. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Wieczorkiewicz, A. (2009). Monstruarium. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Zieliński, J. (2013). Nie tylko marionetki i manekiny: Kleist i Schulz, „Wielogłos”, nr 2(16)

Pobrania

Opublikowane

2021-09-14 — zaktualizowane 2021-09-14

Jak cytować

Tarnowska, B. (2021). Bruno Schulz i cyrk. Obrazy, metafory (auto)identyfikacje. Panoptikum, (25), 37–51. https://doi.org/10.26881/pan.2021.25.02