Cyrk i polityka w dwóch filmach Dušana Makavejeva

Patrycjusz Pająk

doi:10.26881/pan.2021.25.04

Autor

Patrycjusz Pająk Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.26881/pan.2021.25.04

Słowa kluczowe:

Serbian film, Makavejev, circus, politics

Abstrakt

Dušan Makavejev is a politically engaged director – most of his films have a critical message against the prevailing ideology. In this message, thematic and stylistic references to the circus art often play a key role. Makavejev gives circus the meaning of an ironically ambiguous political allegory. Such a relationship between politics and circus can be seen best in his feature debut Man Is Not a Bird (1965) and in his feature-length documentary essay Innocence Unprotected (1968).

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Arendt, H. (2005). The Promise of Politics. New York: Schocken Books.

Bouissac, P. (2012). Circus as Multimodal Discourse. Performance, Meaning, and Ritual. London–New York: Bloomsbury Academic.

Ciment, M. (1969). Razgovor o nevinosti, „Filmske sveske. Časopis za teoriju filma i filmologiju”, vol. 2, br. 8.

DeCuir Jr., G. (2011). Jugoslovenski crni talas. Polemički film od 1963. do 1972. u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, prev. G. Baškot. Beograd: Filmski centar Srbije.

Eagle, H. (1983). Yugoslav Marxist Humanism and the Films of Dušan Makavejev, [w:] D.W. Paul (ed.), Politics, Art and Commitment in the East European Cinema. London–Basingstoke: The Macmillan Press Ltd.

Eisenstein, S. (1959). Montaż atrakcji, przeł. M. Kumorek, [w:] idem, Wybór pism, R. Dreyer (red.). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Engels, F. (1912). Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa (początki cywilizacji). W związku z badaniami Lewisa, przeł. J. Warska. Kraków: Wydawnictwo „Życie”.

Gacović, S. (2016). Od povlašenih Srba do vlaškog jezika. O poreklu i postojbini, o seobama, o srbizaciji i asimilaciji, o maternjem jeziku i popisima Rumuna (Vlaha) istočne Srbije. Beograd–Negotin: Centar FABULA NOSTRA, Književno-izdavačko društvo LEKSIKA.

Goulding, D.J. (1994). Makavejev, [w:] D.J. Goulding (ed.), Five Filmmakers. Tarkovsky, Forman, Polanski, Szabó, Makavejev. Bloomington: Indiana University Press.

Ivanović, M. (2019). Makavejev i anatomija ideološkog orga(ni)zma. https://www.porta- lanalitika.me/clanak/324885--makavejev-i-anatomija-ideoloskog-orga-ni-zma (dostęp: 14.03.2021).

Jawłowska, A. (1975). Drogi kontrkultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kołakowski, L. (2009). Główne nurty marksizmu, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kuzmanović, B.R. (1992). Stereotipije o Romima i etnička distanca prema Romima, „Sociologija”, vol. 34, br. 1.

Lazarević Radak, S. (2016). Film i politički kontekst: o jugoslovenskom i srpskom filmu. Pančevo: Mali Nemo.

Levi, P. (2009). Raspad Jugoslavije na filmu. Estetika i ideologija u jugoslovenskom i postju- goslovenskom filmu, prev. A. Grbić, S. Glišić. Beograd: Knjižara Krug.

Makavejev, D. (2001). Parallel Realities, „Afterimage. The Journal of Media Arts and Cultural Criticism”, vol. 28, no. 4.

Marks, K., Engels, F. (1961). Ideologia niemiecka. Krytyka najnowszej filozofii niemieckiej w osobach jej przedstawicieli – Feuerbacha, B. Bauera i Stirnera, tudzież niemieckiego socjalizmu w osobach różnych jego proroków, [w:] eidem, Dzieła, t. 3, przeł. K. Błeszyński, S. Filmus. Warszawa: Książka i Wiedza.

Mortimer, L. (2009). Terror and Joy. The Films of Dušan Makavejev. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Munitić, R. (2014). Makavejev za početnike, „Mediantrop. Regionalni časopis za medije i kulturu” (Mediantrop specijal – MAK). https://www.mediantrop.rankomunitic.org/ mediantrop-specijal-mak/157-makavejev-za-pocetnike (dostęp: 21.11.2020).

Noguez, D. (1970). Kino odnalezione, przeł. D. Knysz-Rudzka, „Kultura Filmowa”, nr 11.

Polimac, N. (25.08.2007). Dušan Makavejev – veliki povratak filmskog ‘unutarnjeg nepri- jatelja’, „Jutarnji list”. https://www.jutarnji.hr/arhiva/dusan-makavejev-velik-povratak- filmskog-unutarnjeg-neprijatelja/3955422/ (dostęp: 3.09.2018).

Radenović, S. (2001). Ljudska prava i stereotipije o Romima, „Sociologija”, vol. 43, br. 4.

Savković, M. (1994). Kinematografija u Srbiji tokom Drugog svjetskog rata 1941–1945. Beograd: Fakultet dramskih umetnosti, Institut za pozorište, film, radio i televiziju, Ibis.

Sikimić, B. (2002). Etnički stereotipi o Vlasima u Srbiji, [w:] L.R. Mitrović, D.B. Đorđević, D. Todorović (red.), Kulturni i etnički identiteti u procesu globalizacije i regionalizacije Balkana. Niš: Centar za balkanske studije, Jugoslovensko udruženje za naučno istraživanje religije.

Stoddart, H. (2015). The Circus and Early Cinema: Gravity, Narrative, and Machines. „Studies in Popular Culture”, vol. 38, no. 1.

Wang, Y. (1993). Melodrama as Historical Understanding. The Making and Unmaking of Communist History, [w:] W. Dissanayake (ed.). Melodrama and Asian Cinema. Cambridge: Cambridge University Press.

Zečević, B. (2002). Ogled o pravoj antropologiji filma, „Yu film danas” (Svođenje računa. Jugoslovenska filmska misao 1896–1996. Antologija), br. 1–2.