Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKonstruktywizm i pedagogika różnorodności w kontekście edukacji włączającej
DOI:
https://doi.org/10.26881/pwe.2020.51.12Słowa kluczowe:
konstruktywizm, pedagogika różnorodności, edukacja włączająca, projektowanie uniwersalne w uczeniu się, nowy realizmAbstrakt
Constructivism is a very complex and ambiguous concept, whereas the constructivist approach is mostly presented in three main aspects: ontological and epistemological (conditions and capabilities of reality existence and cognition), psychological (mental processes of knowledge constructing) and pedagogical (processes of learning and creating concepts). In this article I am searching the answer to two basic questions, the first one reading: What are the potential results of the constructivist approach in connection with diversity pedagogy and inclusion learning for education and the functioning of schools? The posthuman critique of social constructivism formulates the second of the questions I want to answer in the text: how can the constructivist approach cooperate with some new contemporary social theories, especially the new realism (materialism) and pedagogy of things? Employing the Piagetian concept of decentration, I take a critical look at how and in what sense constructivism could influence the change of meanings ascribed to categories like norm(s), learning difficulties or special educational needs, as well as reformulate the general philosophy of education and eventually affect the functioning of schools as accessible learning environments.
Downloads
Bibliografia
Ainscow M. (2000), Robić właściwe rzeczy. Potrzeby specjalne z perspektywy doskonalenia szkoły. W: G. Fairbairn, S. Fairbairn (red.), Integracja dzieci o specjalnych potrzebach: wybrane zagadnienia etyczne. Warszawa, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
Ainscow A. (2020), Promoting inclusion and equity in education: lessons from international experiences. „Nordic Journal of Studies in Educational Policy”, 6(1). https://doi.org/10.1080/20020317.2020.1729587, 10.01.2021.
Ainscow M., Booth T., Dyson A. i in. (2006), Improving Schools, Developing Inclusion. https://www.researchgate.net/publication/290261243_Improving_Schools_Developing_Inclusion, 12.01.2021.
Ainscow M., Dyson A., Weiner S. (2013), From exlusion to inclusion: ways of responding in schools to students with special educational needs. Reading, CfBT Education Trust.
Bach H. (1999), Grundlagen der Sonderpädagogik. Bern–Wien, Verlag Paul Haupt.
Barad K. (2007), Meeting the Universe Halfway. Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. London, Duke University Press.
Barad K. (2012), Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć znaczenie. W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
Bauman Z. (2012), O edukacji. Rozmowy z Riccardo Mazzeo. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe DSW.
Bąk A., Leśny A., Palamer-Kabacińska E. (red.) (2014), Przygoda w edukacji i edukacja w przygodzie. Outdoor i adventure education w Polsce. Warszawa, Pracownia Nauki i Przygody.
Bednarek J. (2012), Powrót „rzeczywistości”. W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
Berger P.L., Luckmann T. (1966), The Social Construction of Reality. A Treatise in the Sociology of Knowledge. New York, Penguin Books.
Birch A., Malim T. (1995), Psychologia rozwojowa w zarysie: od niemowlęctwa do dorosłości. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bleidick U. (1977), Pedagogische Theorien der Behinderung und ihre Verknüpfung. „Zeitschrift für Heilpädagogik”, 2.
Bruner J.S. (1978), Poza dostarczone informacje. Warszawa, PWN.
Bruner J.S. (2006a), Kultura edukacji. Kraków, Universitas.
Bruner J.S. (2006b), In Search of Pedagogy. Vol. 2: The Selected works of Jerome S. Bruner. London–New York, Routledge.
Canter L., King L., Williams J., Metcalf D., Myrick Potts K. (2017). Evaluating pedagogy and practice of universal design for learning in public schools, „Exceptionality Education International”, 27(1).
CAST (2018), Universal Design for Learning Guidelines. Ver. 2.2. http://udlguidelines.cast.org, 10.01.2021.
Chutorański M., Makowska A. (red.) (2019), Rzeczy, kultura, edukacja. Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Chutorański M. (2020), Nie(tylko)ludzkie wymiary edukacji. W stronę pedagogiki nieantropocentrycznej. Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Cybulska R., Derewlana H., Kacprzak A., Pęczek K. (2017), Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w systemie edukacji w świetle nowych przepisów prawa oświatowego. Warszawa, Ośrodek Rozwoju Edukacji.
DeLanda M. (2006), A New Philosophy of Society. Assemblage Theory and Social Complexity. London–New York, Bloomsbury Publishing.
DeLanda M. (2016), Assemblage Theory. Edinburgh, University Press.
Deleuze G., Guattari F. (2015), Tysiąc Plateau. Kapitalizm i schizofrenia. T. 2. Warszawa, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Donaldson M.C. (1985), Myślenie dzieci. Warszawa, Wiedza Powszechna.
Gallagher D.J. (2004), The Importance of Constructivism and Constructivist Pedagogy for Disability Studies Education. „Disability Studies Quarterly”, 24(2).
Giddens A. (2001), Nowe zasady metody socjologicznej. Pozytywna krytyka socjologii interpretatywnych. Kraków, Zakład Wydawniczy NOMOS.
Gołębniak D. (2005), Konstruktywizm – moda, „nowa religia” czy tylko/aż interesująca perspektywa poznawcza i dydaktyczna?, „Problemy Wczesnej Edukacji”, 1.
Gutierrez K.D., Rogoff B. (2010), Kulturowe sposoby uczenia się: cechy indywidualne czy repertuary praktyki. W: H. Červinková, B.D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Haraway D. (2009), Wiedze usytuowane. Kwestia nauki w feminizmie i przywilej ograniczonej/ częściowej perspektywy. http://www.ekologiasztuka.pl/think.tank.feministyczny/articles.php?article_id=639, 5.12.2018.
Haraway D. (2012), Manifest gatunków stowarzyszonych. W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
Hejnicka-Bezwińska T. (2008), Pedagogika ogólna. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Hodgson N., Vlieghe J., Zamojski P. (2017), Manifesto for a Post-Critical Pedagogy. Earth, Milky Way, Punctum Books.
Hollins E.R., King J.E., Hayman W.C. (red.) (1994), Teaching Diverse Population. Formulating a Knowledge Base. Albany, State University of New York Press.
Holzner B. (1968), Reality Construction in Society. Cambridge, Schenkman Publishing.
Jasińska-Kania A., Nijakowski L., Szacki J., Ziółkowski M. (red.) (2006), Współczesne teorie socjologiczne, t. 1–2. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Klus-Stańska D. (2000), Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Klus-Stańska D. (2007), Między wiedzą a władzą: dziecięce uczenie się w dyskursach pedagogicznych, „Problemy Wczesnej Edukacji”, 1–2.
Klus-Stańska D. (2008), Konteksty teoretyczne nadawania znaczeń przez dzieci. Wokół pytań o rozumienie pedagogicznego wsparcia. W: W. Puślecki (red.), Wspieranie rozwoju dzieci w procesie wczesnej edukacji. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Klus-Stańska D. (2010), Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
Klus-Stańska D. (red.) (2014), (Anty)edukacja wczesnoszkolna. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Klus-Stańska D., Nowicka M. (2005), Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Warszawa, WSiP.
Kruk J. (2020), Uczenie się w środowisku i dla środowiska. „Problemy Wczesnej Edukacji”, 3(50).
Latour B. (2005), Reassembling the Social. An Introduction to Actor-Network Theory. Oxford, Oxford University Press.
Leicester M. (2000), Integrowanie nierówności: uprzedzenia, władza i potrzeby specjalne. W: G. Fairbairn, S. Fairbairn (red.), Integracja dzieci o specjalnych potrzebach: wybrane zagadnienia etyczne. Warszawa, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
Manterys A. (1997), Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Meighan R. (1993), Socjologia edukacji. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Melosik Z. (2006), Pedagogika postmodernizmu. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. T. 1. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Meyer A., Rose D.H., Gordon D. (2014), Universal Design for Learning: Theory and practice. Wakefield, MA, CAST Professional Publishing.
Milofsky C. (1997), Sociology of Special Education. W: L.J. Saha (ed.), International Encyclopedia of the Sociology of Education. Oxford, Pergamon Press.
Mittler P. (2000), Czyje potrzeby? Czyje interesy? W: G. Fairbairn, S. Fairbairn (red.), Integracja dzieci o specjalnych potrzebach: wybrane zagadnienia etyczne. Warszawa, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
Nieto S., Bode P. (2007), Affirming Diversity. The Sociopolitical Context of Multicultural Education. Boston, Allyn & Bacon.
Ogryzko-Wiewiórkowski H. (2012), Konstruktywizm versus konstrukcjonizm. W: K.T. Konecki, P. Chomczyński (red.), Słownik socjologii jakościowej. Warszawa, Difin.
Palamer-Kabacińska E., Leśny A. (red.) (2012), Edukacja przygodą – Outdoor i Adventure Education w Polsce – teorie, przykłady, konteksty, Warszawa, Pracownia Nauki i Przygody.
Piaget J. (1966), Studia z psychologii dziecka. Warszawa, PWN.
Piaget J. (2005), Mowa i myślenie dziecka. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rzeźnicka-Krupa J. (2009), Podejścia badawcze w obszarze nauk społecznych. W: eadem, Niepełnosprawność i świat społeczny: szkice metodologiczne. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Rzeźnicka-Krupa J. (2019a), Imaginarium upragnione/wymarzone/pożądane – w stronę performatywnej ontoepistemologii (nie)pełnoprawności. W: eadem, Społeczne ontologie niepełnosprawności. Ciało, tożsamość, performatywność. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Rzeźnicka-Krupa J. (2019b), Społeczne ontologie niepełnosprawności. Ciało, tożsamość, performatywność. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”
Schaffer H.R. (2005), Psychologia dziecka. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Schütz A. (1967), The Phenomenology of the Social World. Evanston, Northwestern University Press.
Sheets R.H. (2004), Diversity Pedagogy. Examining the Role of Culture in the Teaching-Learning Process, Boston, Allyn & Bacon.
Speck O. (2013), Inkluzja edukacyjna a pedagogiką lecznicza. Gdańsk, Harmonia Universalis.
Szacki J. (2007), Historia myśli socjologicznej. Wyd. nowe. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szkudlarek T. (1993), Wiedza i wolność w pedagogice amerykańskiego postmodernizmu. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Szumski G. (2006), Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych. Sens i granice zmiany edukacyjnej. Warszawa, Wydawnictwo APS.
Trent S.C., Artiles A.J., Englert C.S. (1998), From Deficit Thinking to Social Constructivism: A review of Theory, Research, and Practice in Special Education, „Review of Research in Education”, 23. https://doi.org/10.2307/1167293, 10.01.2021.
Vlieghe J., Zamojski P. (2019), Towards an Ontology of Teaching. Thing-centred Pedagogy, Affirmation and Love for the World. Cham, Springer.
Witkowski L. (2007), Edukacja wobec sporów o (po) nowoczesność. T. 1. Warszawa, Instytut Badań Edukacyjnych.
Wygotski L.S. (1978), Narzędzie i znak w rozwoju dziecka. Warszawa, PWN.
Ziółkowski M. (2006), Teoria strukturalistycznego konstruktywizmu i teoria strukturacji. W: A. Jasińska-Kania i in. (red.), Współczesne teorie socjologiczne. T. 2. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Akty prawne
Obwieszczenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 1309).
