Powrót wielkich ptaków

Autor

  • Jan Gondowicz

Abstrakt

The essay is a textological fantasy based on a suggestion, which is implied in Schulz’s fiction, that its protagonist, the Father, is not so much a merchant from the olden days as a self-appointed magician. Still, the Father’s magic interference with reality usually ends in failure. Evidence for this can be found in the story called “Birds,” in which the birds hatched by the Father, obnoxious and annoying to the family, are expelled by Adela, the maidservant. When in another story, “The Night of the Great Season,” the reader comes across a flock of strange birds, they seem to be the descendants of the one described in “Birds.” Nevertheless, Schulz’s narrators should never be fully trusted. In this case, the narrator is the son who has reasons for concealing or misinterpreting the Father’s failures. Perhaps, then, in “The Night of the Great Season” the birds that suddenly appear are different. Their monstrous shapes and obvious inability to live indicate that the flying creatures are in fact artificial, according to the Father’s ambition to create beings which are possibly live, yet unknown to nature. The artificial birds have been manufactured under the influence of suggestion by two seamstresses to whom the Father delivered his lectures on tailor dummies. An introduction to these lectures, a story called “Tailor Dummies,” provides some clues in this respect, scattered all over the text as if by some mistake. In such cases, Jorge Luis Borges speaks about a first-person narration “in which the narrator, by omitting or distorting some facts, would make many contradictions: those contradictions would let some readers – very few, in fact – to guess the cruel or banal reality” (“Tlön, Uqbar, Orbis Tertius”). Interpreted along these lines, the bird episode of “The Night of the Great Season” turns out to be quite cruel indeed.

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Jan Gondowicz

Krytyk, eseista i tłumacz. Urodził się w Warszawie. Uciekając przed wojskiem, ukończył w roku 1973 studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutował w 1971 na łamach warszawskiej „Kultury”. Próbował różnych zajęć, zawsze wzbudzając nieufność chlebodawców. Bywał dziennikarzem, redaktorem naukowym, wykładowcą. Pisywał w kilkudziesięciu periodykach literackich i filmowych, ale stale tylko w „Nowych Książkach”. Napisał parę tysięcy recenzji, wliczając wewnętrzne, ale nie związał się z żadnym autorem ani grupą. Przed kilkunastu laty współredagował prywatny miesięcznik „Społeczeństwo Otwarte”, potem współprowadził niewielkie Wydawnictwo Małe, które nie odniosło sukcesu. Od paru lat jego uwaga skupia się wokół dzieł Witkacego i Brunona Schulza. Propaguje metodę krytyczną, którą nazwał archeologią wyobraźni. Jako niedoszły biolog jest autorem bestiariusza Zoologia fantastyczna uzupełniona (1995, wyd. poszerzone 2007). Oparty na tej książce spektakl teatralny można obejrzeć w Krakowie. Napisał kilka książek o sztuce, m.in. Moc Topora (2001), Bruno Schulz (2006), Rijksmuseum (2007); ułożył antologię tekstów surrealistycznych Przekleństwa wyobraźni (2010). Z rosyjskiego przełożył m.in. dramat Marmur Josifa Brodskiego (1988), wywiad rzekę Sołomona Wołkowa z Brodskim Świat poety (2002) i powieść Michaiła Kononowa Goła pionierka (2005). Jako tłumacz literatury francuskiej ma na koncie m.in. Słownik komunałów Gustave’a Flauberta (1993), Ćwiczenia stylistyczne (2005) oraz Sto tysięcy miliardów wierszy Raymonda Queneau (2008), a zwłaszcza dzieła Alfreda Jarry’ego: Czyny i myśli doktora Faustrolla, patafizyka (2000) i Teatr Ojca Ubu (2006). Powieść tegoż autora Nadsamiec, współtłumaczona z Wawrzyńcem Brzozowskim, ukazała się w roku 2011. Publikuje w „Tygodniku Powszechnym” i kwartalniku „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”. Należy do nieformalnego zespołu redaktorów kolejnych tomów korespondencji Witkacego. Od lat czternastu prowadzi w „Nowych Książkach” felieton „Języczek uwagi”. Jest jurorem Nagrody Literackiej „Nike”. W ubiegłym roku ukazały się dwa jego zbiory szkiców: Pan tu nie stał oraz Paradoks o autorze.

Pobrania

Opublikowane

2012-06-04

Jak cytować

Gondowicz, J. (2012). Powrót wielkich ptaków. Schulz/Forum, (1), 5–12. Pobrano z https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/schulz/article/view/2131

Numer

Dział

[odczytania]

Inne teksty tego samego autora