Dwa sanatoria / dwa uniwersytety

Autor

  • Józef Olejniczak Uniwersytet Śląski w Katowicach

DOI:

https://doi.org/10.26881/sf.2018.12.03

Abstrakt

The starting point of the paper is Jacques Derrida’a reflection on the university today presented in his lecture on the „Unconditional University.” Then the author analyzes some passages from Thomas Mann’s Magic Mountain to demonstrate that the novel has been based on the picture of the university during the anti-positivist reaction. In Mann’s novel, the Sanatorium is an allegory of the University, while the protagonist, Hans Castorp, is a student seeking Mentors and the Truth. Schulz’s story, “Sanatorium under the Sign of the Hourglass,” has been interpreted as inspired by The Magic Mountain, since arguably it includes some traces of the „sanatorium – university” parallel. The paper refers also to Paweł Huelle’s novel Castorp, which tells a story of Mann’s character during a period of his studies in Gdańsk, anticipating the events described in The Magic Mountain. All the three texts – by Mann, Schulz, and Huelle – are connected by the debates characteristic of the humanities before the Great War (Mann, Huelle) and before World War II and the Holocaust (Schulz).

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Józef Olejniczak - Uniwersytet Śląski w Katowicach

Profesor zwyczajny w Instytucie Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego, autor kilkunastu autorskich monografii naukowych, redaktor naukowy kilkunastu monografii zbiorowych, autor opracowania edycji korespondencji Józefa Wittlina z redaktorami londyńskich „Wiadomości”, uczestnik prawie stu ogólnopolskich i międzynarodowych konferencji naukowych, m.in. w Nowym Jorku, Neapolu, Frankfurcie nad Menem, Lille, Wilnie, Kownie, Drohobyczu i Opawie. Zajmuje się teorią literatury i polską literaturą modernistyczną. Pisał o dziejach polskiej emigracji drugiej połowy XX wieku, a także o Witoldzie Gombrowiczu, Czesławie Miłoszu, Aleksandrze Wacie, Brunonie Schulzu, Stanisławie Vincenzie, Józefie Wittlinie, Jerzym Stempowskim, Józefie Czechowiczu i Leopoldzie Staffie. Od roku 2015 współpracuje z Urzędem Miejskim w Zabrzu, gdzie organizuje warsztaty interpretacyjne dla uczniów szkół średnich i ogólnopolskie konferencje naukowe „Przed i po”, poświęcone najwybitniejszym polskim modernistom – dotąd Brunonowi Schulzowi i Witoldowi Gombrowiczowi. Jest członkiem kapituły nagrody za debiut prozatorski im. Witolda Gombrowicza. W roku 2019 ukaże się jego książka o twórczości Schulza.

Bibliografia

Bod Rens. 2013. Historia humanistyki. Zapomniane nauki. Przeł. R. Pucek. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Bolecki Włodzimierz, Jerzy Jarzębski, Stanisław Rosiek (red.). 2006. Słownik schulzowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Bruno Schulz do St. I. Witkiewicza. 2016. W Schulz Bruno. 2017. Szkice krytyczne. Koncepcja edytorska W. Bolecki, komentarze i przypisy M. Wójcik, oprac. językowe P. Sitkiewicz. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Derrida Jacques. 2005. Uniwersytet bezwarunkowy. Przeł. K.M. Jaksender. Kraków: Wydawnictwo Libron : Wydawnictwo Eperons-Ostrogi.

Głowacka Dorota. 1996. „Wzniosła tandeta i simulacrum. Bruno Schulz w postmodernistycznych zaułkach”. Teksty Drugie 2–3.

http://www.skh.wat.edu.pl/index.php/mundury-legii-nadw.

Huelle Paweł. 2004. Castorp. Gdańsk słowo/obraz terytoria.

Kłosiński Michał. 2015. Ratunkiem jest poezja. Baudrillard – Teoria – Literatura. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo.

LaCapra Dominick. 2009. Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna. Przeł. K. Bojarska. Kraków: Universitas.

Mann Thomas. 2016. Czarodziejska góra. T. 1–2. Przeł. J. Kramsztyk, J. Łukowski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA.

Schulz Bruno. 1989. Opowiadania. Wybór esejów i listów. Oprac. J. Jarzębski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Schulz Bruno. 2016. Księga listów. Zebrał i przygotował do druku J. Ficowski, uzupełnił S. Danecki. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Sławek Tadeusz. 2002. Antygona w świecie korporacji. Rozważania o uniwersytecie i czasach obecnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Stempowski Jerzy. 1962. O współczesnej formacji humanistycznej. W Eseje dla Kassandry. Paryż 1962: Instytut Literacki.

Zieniewicz Andrzej. 2007. Miejsce Brunona Schulza w literaturze modernistycznej. W Narracje po końcu (wielkich) narracji. Kolekcje, obiekty, symulakra… Pod red. H. Gosk, A. Zieniewicza. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Pobrania

Opublikowane

2018-12-03

Jak cytować

Olejniczak, J. (2018). Dwa sanatoria / dwa uniwersytety. Schulz/Forum, (12), 17–36. https://doi.org/10.26881/sf.2018.12.03

Numer

Dział

[odczytania]