Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePrzyczynek do biografii Wawrzyńca Kaszuby Krokowskiego (zm. 1497)
DOI:
https://doi.org/10.26881/sds.2023.26.06Słowa kluczowe:
Jagiellons, royal court, king Jan Olbracht, KrokowaAbstrakt
Wawrzyniec Kaszuba Krokowski (Laurentius Cashuba Krokowski), so far better known, based on the family tradition, as Lorenz der Starke or Lorenz Mocny (the Strong), went down in history as the owner of Krokowa in the Puck district, and was a courtier of King Jan Olbracht. According to genealogical reports, he participated in the war of Jan Olbracht for the Hungarian throne in the years 1490–1492. Information concerning this could not be found in document sources and accounting books. The documented ties of Wawrzyniec Kaszuba Krokowski with the royal court of the Polish rulers date back to the end of 1485, when he received a receipt for the payment of 100 florins from Kasimir Jagiellon during the Sejm in Piotrków. On the basis of information obtained from Jan Olbracht’s accounting records, we learn that Wawrzyniec Kaszuba Krokowski was admitted to the royal court in March 1494, before the Jagiellonian dynastic congress in Levoča. He was a court member and served with a 6 horse retinue until the Moldovan expedition in 1497. Krokowski took part in it with an 8 horse retinue. After the expedition, in the light of the royal documents from the end of 1497, he was declared dead. Most likely, he lost his life in the Bukovina forests during the retreat of Jan Olbracht’s military forces from Suceava. Later, in 1504, as compensation, King Alexander Jagiellon bequeathed to the Krokowski family the sum of 500 florins in the royal villages of the Pomeranian land.
Downloads
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:
– Archiwum Skarbu Koronnego, Oddział 1, Rachunki Królewskie, 20, 22, 310;
– Oddział 85, Rejestry Popisowe, 2, 3;
– Oddział 86, Rachunki z przychodów i wydatków na potrzeby wojska koronnego, 2, 3, 4;
– Metryka Koronna, ks. 16, 20.
Źródła drukowane
Akta Stanów Prus Królewskich, t. 3, cz. 2, wyd. K. Górski, M. Biskup, Toruń 1963.
Katalog dokumentów i listów królów polskich z Archiwum Państwowego w Gdańsku (do 1492 roku), oprac. M. Grulkowski, B. Możejko, S. Szybkowski, Gdańsk 2014.
Katalog dokumentów i listów królów polskich z Archiwum Państwowego w Gdańsku (Jan Olbracht i Aleksander Jagiellończyk), oprac. S. Szybkowski, Gdańsk 2016.
Liber quitantiarum regis Casimiri ab 1484 ad 1488 (Księga skarbowa króla Kazimierza Jag.), Warszawa 1897 („Teki Pawińskiego”, t. 2).
Matricularium Regni Poloniae Summaria, wyd. T. Wierzbowski, t. 2–3, Warszawa 1907–1908.
Niesiecki K., Herbarz polski, t. 5, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1840.
Literatura przedmiotu
Bruski K., Krokowa i okolice w średniowieczu [w:] Dzieje Krokowej i okolic, red. A. Groth, Gdańsk 2002, s. 9–32.
Bruski K., Lokalne elity rycerstwa na Pomorzu Gdańskim w okresie panowania zakonu krzyżackiego. Studium prozopograficzne, Gdańsk 2002.
Heidenreich J., Przyczynek do dziejów rodu Krokowskich z Krokowej, „Słupskie Studia Historyczne” 1997, t. 5, s. 99–108.
Groth A., Czasy Rzeczpospolitej szlacheckiej i początki panowania pruskiego (1466–1815) [w:] Dzieje Krokowej i okolic, red. A. Groth, Gdańsk 2002, s. 33–85.
Iwicki Z., Konwent oliwski (1186–1831). Leksykon biograficzny i nie tylko…, współpr. M. Babnis, Gdańsk–Pelplin 2010.
Jóźwiak S., Szweda A., Dwór wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego w Malborku. Siedziba i świeckie otoczenie średniowiecznego władcy zakonnego, Toruń 2022.
Kucner A., Dzieje polityczne Lęborka i Bytowa w latach 1454–1637, „Przegląd Zachodni” 1989, nr 2, s. 84–106.
Możejko B., Czynsz gdański w polityce Kazimierza Jagiellończyka i jego synów (1468–1516), Gdańsk 2004.
Nalewajek A., Curienses w służbie wojskowej na Rusi za panowania króla Jana Olbrachta – zarys problematyki źródłowej, „Historia Slavorum Occidentis” 2022, t. 32, nr 1, s. 119–136.
Nalewajek A., Dworzanie królewicza Jana Olbrachta w latach 1487–1492. Przyczynek do badań nad karierami rodów szlacheckich w czasach jagiellońskich, „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 2018, t. 10 (14), s. 192–216.
Nalewajek A., O liczebności dworu królewskiego Kazimierza Jagiellończyka w świetle spisów dworzan z 1470 i 1478 r., „Res Historica” 2021, nr 52, s. 61–83.
Papeé F., Jan Olbracht, Kraków 2006.
Rembalski T., Dzieje osadnictwa na terenie współczesnych gmin Gdynia i Kosakowo od XIII do XV wieku, Gdynia 2006.
Rutkowska G., Itinerarium króla Kazimierza Jagiellończyka 1440–1492, Warszawa 2014.
Szybkowski S., Król Jan Olbracht wobec możnowładztwa ziem środkowopolskich [w:] Jagiellonowie i ich świat. Dynastia królewska w drugiej połowie XV i w XVI wieku, red. B. Czwojdrak, J. Sperka, P. Węcowski, Kraków 2016, s. 303–330.
Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski et al., red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
Zdrenka J., Krokowscy i ich dobra w I połowie XV wieku, „Gdańskie Studia z Dziejów Średniowiecza” 1998, t. 5, s. 397–411.
Zuzek T., Kilka uwag na temat szwedzkich rękopisów Tablic fundatorów i dobrodziejów klasztoru cysterskiego w Oliwie, „Zapiski Historyczne” 2014, t. 79, z. 3, s. 85–103.
