Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweRaz jeszcze o Margareth von der Beke. Przyczynek do kwestii roli kobiet w pielęgnowaniu pamięci o rodzinie
DOI:
https://doi.org/10.26881/sds.2024.27.06Słowa kluczowe:
family chapel, funeral culture, St Mary’s Church in Gdańsk, nun Margareth von der Beke, religious endowmentAbstrakt
This article is a contribution on the role of women in keeping the memory of the family in the Middle Ages. Margareth von der Beke, a Benedictine nun from Toruń born in Gdańsk, was the youngest of 13 children of Johann and Ursula von der Beke. Her father came to Gdańsk from Cologne in the late 1360s. In unknown circumstances, when his 13 children were already born, he set off on a pilgrimage to Rome, from which he never returned. This information is reported in a notarial instrument of 14 July 1466, issued at the request of Margareth von der Beke. The document was a protest against the decision of Margareth’s nephew David von der Beke to sell the rights to the family chapel of the Eleven Thousand Virgins in St Mary’s Church in Gdańsk to the Gdańsk burgher Philip Bischof.
Downloads
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Państwowe w Gdańsku
Listy i dokumenty: 300 D/41 D, nr 130 i 131; 300 D/70, nr 87, 110, 111; 300 D/41 D, nr 130,
Księga Ławnicza: 300/43, 2 b.
Źródła drukowane
Księga ławnicza Starego Miasta Torunia (1456–1479), wyd. K. Kopiński, J. Tandecki, Toruń 2007.
Prawo starochełmińskie 1584 (1394), red. W. Maisel i Z. Zdrójkowski, Toruń 1985. Literatura przedmiotu Althochdeutsches Wörterbuch, https://awb.sawleipzig.de/?sigle=AWB& lemid=O00270 [dostęp: 29.12.2023].
Bojaruniec E., Geneza herbu gdańskiej rodziny patrycjuszowskiej von der Beke [w:] Komturzy. Rajcy, Żupani, red. B. Śliwiński, Malbork 2005, („Studia z Dziejów Średniowiecza”, nr 11), s. 45–60.
Bojaruniec E., Gerard (Gert) von der Beke [w:] Poczet sołtysów, burmi strzów, nadburmistrzów, przewodniczących Miejskiej Rady Narodowej i prezydentów Gdańska od XIII do XXI wieku, red. B. Możejko, Gdańsk 2015.
Firea C., “Donatio pro memoria”: Lay and Female Donors and their Remembrance in Late Medieval Transylvania. Research on Visual and Documentary Evidence, „Studia Universitatis BabesBolyai” 2013, no. 58, s. 107–135.
Górecka K., Pobożne matrony i cnotliwe panny. Epitafia jako źródło wiedzy o kobiecie w epoce nowożytnej, Warszawa 2006.
Gruber K., Keyser E., Die Marienkirche in Danzig, Berlin 1929.
Hirsch Th., Geschichte der Ober Pfarrkirche von St. Narien in Danzig, Danzig 1843.
Krajniak R., Erazm von der Beke [w:] Gedanopedia, https://gdansk. gedano pedia.pl/gdansk/?title=BEKE_ERAZM,_kanonik_warmi% C5%84ski [dostęp: 9.12.2023].
Kubicki R., Testamenty elbląskie. Studium z dziejów miasta i jego mieszkańców w późnym średniowieczu, Gdańsk 2020.
Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej Przedrozbiorowej, Warszawa 2009.
Manikowska H. (współpr. P. Okniński), Przeszłość osobista i tożsamość wspólnotowa. Formy i treści memorii w późnym średniowieczu [w:] Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski, t. 2, red. H. Manikowska, Warszawa 2018, s. 271–332.
Mittelniederdeutsches Wörterbuch, vol. 3, (DRWArchiv) (hadwbw.de) [dostęp:10.01.2024].
Możejko B., Agnieszka Zarembówna i Sebastian Legendrof a starostwo gniewskie w latach 1489–1504 [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 11, red. S.K. Kuczyński, Warszawa 2007, s. 227–249.
Możejko B., Rozrachunek z życiem doczesnym. Gdańskie testamenty mieszczańskie z XV i początku XVI wieku, Gdańsk 2010.
Oliński P., Cysterskie nekrologi na Pomorzu Gdańskim. Od XIII do XVII wieku, Toruń 1997.
Oliński P., Fundacje i legaty religijne kobiet świeckich w wielkich miastach pruskich [w:] Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, red. Z.H. Nowak, A. Radzymiński, Toruń 1998.
Oliński P., Zmiany własności w kościołach parafialnych na przykładach z kościoła parafialnego Najświętszej Marii Panny w Głównym Mieście Gdańsku [w:] Sociálni svĕt středovĕkėho mĕsta, ed. M. Nodl, Praha 2006 („Colloquia mediaevalia Pragensia”, vol. 5), s. 247–258.
Oliński P., Fundacje mieszczańskie w okresie średniowiecza i na progu czasów nowożytnych (Chełmno, Toruń, Elbląg, Gdańsk, Królewiec, Braniewo), Toruń 2008.
Pelech M., Die hochmeisterlichen Rate von Jahre 1412. Ein Beitrag zur Personengeschichte des Deutschordenslands Preussen, „Altpreussische Geschlechterkunde. Neue Folge” 1982, Bd. 13, Jahrg. 30, s. 65–105.
Piwowarczyk E., Nobilitacja mieszczan przez sztukę sepulkralną XIV– XVI w. na przykładzie kościoła Mariackiego w Krakowie, „Annalecta Cracoviensia” 2003, t. 23.
Schleif C., Forgotten Roles of Women as Donors: Sister Katerina Letntnel’s Negotiated Exchanges in the Care for the Here and the Hereafter [w:] Care for the Here and the Hereafter: Memoria, Art and Ritual in the Middle Ages, eds. Truus van Bueren in collaboration with Andrea von Leerdam, Turnhout 2005.
Wdowiszewski Z., Wiadomości o gdańskim kopjarjuszu urzędowym z XVII w. i zawartych w nim informacjach o nobilitacjach i indygenatach, „Miesięcznik Heraldyczny” 1936, R. 15, nr 2–3.
Weichbrodt D., Die ‚Danziger genealogischen Tafeln‘ zu Familien aus Danzig, Westpreußen und Hinterpommern (druk powielaczowy, tablice dostępne online: vffow.org).
Zdrenka J., Beke (Becke) Gertd v. der (1380–1430) [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1: (A–F), red. S. Gierszewski, Gdańsk 1992, s. 83–84.
Zdrenka J., Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807– 1814, Biogramy, Gdańsk 2008.
Zdrenka J., Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807– 1814, Spisy, Gdańsk 2008.
