Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweSynkretyzm religijny w powieści Dziurdziowie Elizy Orzeszkowej
DOI:
https://doi.org/10.26881/jsr.2021.16.06Słowa kluczowe:
synkretyzm religijny, religijność ludowa, wierzenia ludowe, światopogląd ludowy, powieść ludowa, powieść wiejskaAbstrakt
W niniejszym artykule autorka dokonuje analizy zjawiska synkretyzmu religijnego występującego w powieści Dziurdziowie Elizy Orzeszkowej. Przedmiotem jej rozważań są zatem relacje zachodzące między reliktami dawnych wierzeń słowiańskich a religią chrześcijańską na terenie XIX-wiecznej wsi białoruskiej. Owo zagadnienie autorka omawia, opierając się na wybranych przykładach zaczerpniętych z literatury podmiotu, stanowiących podstawę do scharakteryzowania sfery obyczajowo-obrzędowej ludności wiejskiej. Na podstawie zebranych materiałów autorka wysuwa kolejno wnioski na temat istoty ludowego światopoglądu, nierozerwalnie związanego z kwestią szeroko pojmowanej religijności ludowej.
Downloads
Bibliografia
Adamowski J. (1999), Kategoria przestrzeni w folklorze. Studium etnolingwistyczne, Lublin.
Bańkowski C., Kuźniewski E., Augustyn-Puziewicz J. (1986), Przewodnik ziołolecznictwa ludowego, Warszawa.
Baranowski B. (1965), Pożegnanie z diabłem i czarownicą, Łódź.
Baranowski B. (1981), W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź.
Brzozowska-Krajka A. (1994), Symbolika dobowego cyklu powszedniego w polskim folklorze tradycyjnym, Lublin.
Bujnicki T. (2001), Pogranicze etniczne i kulturowe w „powieściach chłopskich” Elizy Orzeszkowej (Niziny − Dziurdziowie − Cham), w: Twórczość Elizy Orzeszkowej, red. K. Stępnik, Lublin.
Detko J. (1971), Eliza Orzeszkowa, Warszawa.
Fita S. (1993a), Eliza Orzeszkowa w poszukiwaniu religii, w: Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Świadectwa poszukiwań, red. S. Fita, Lublin.
Fita S. (red.) (1993b), Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Świadectwa poszukiwań, Lublin.
Kłosiński K. (1990), Mimesis w chłopskich powieściach Elizy Orzeszkowej, Katowice.
Kuźniewski E. (2005), Ziołolecznictwo ludowe, Warszawa 1980.
Libera Z. (1995), Medycyna ludowa. Chłopski rozsądek czy gminna fantazja?, Wrocław.
Libera Z. (2003), Znachor w tradycjach ludowych i popularnych XIX–XX wieku, Wrocław.
Madyda A. (2005), Medycyna ludowa w literaturze o tematyce chłopskiej, w: Między literaturą a medycyną. Literackie i pozaliterackie działania środowisk medycznych a problemy egzystencjalne człowieka XIX i XX wieku, red. E. Łoch, G. Wallner, Lublin.
Malik J.A. (red.) (2008), Poszukiwanie świadectw. Szkice o problematyce religijnej w literaturze II połowy XIX i początku XX wieku, Lublin.
Orzeszkowa E. (1957), Niziny, Dziurdziowie, Warszawa.
Paluch A. (1984), Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej, Wrocław.
Paluch A. (1989), „Zerwij ziele z dziewięciu miedz…”. Ziołolecznictwo ludowe w Polsce w XIX i początku XX wieku, Wrocław.
Pilaszek M. (2008), Procesy o czary w Polsce w wiekach XV–XVIII, Kraków.
Szot-Radziszewska E. (2005), Sekrety ziół: wiedza ludowa, magia, obrzędy, leczenie, Warszawa.
Walęciuk-Dejneka B. (2005), Magiczne sposoby leczenia w tradycyjnej medycynie ludowej. Symbolika słów i gestów w aktach zażegnywania, zaklinania i zamawiania choroby, w: Między literaturą a medycyną. Literackie i pozaliterackie działania środowisk medycznych a problemy egzystencjalne człowieka XIX i XX wieku, red. E. Łoch, G. Wallner, Lublin.
Walęciuk-Dejneka B. (2014), Ludowy obraz kobiety – perspektywa inności. Folklor i literatura, Siedlce.
Wenerska W. (2011), Romantyczne fantazmaty demonicznej kobiecości, Toruń.
Zalewski C. (2005), Polowanie na ofiarę. „Dziurdziowie” w świetle mitu i rytuału kozła ofiarnego, w: Powracająca fala. Mityczne konteksty wybranych powieści Bolesława Prusa i Elizy Orzeszkowej, Kraków.
Żmigrodzka M. (1954), Posłowie, w: E. Orzeszkowa, Niziny, Dziurdziowie, Warszawa.
