Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweGdy Maria Magdalena jest nie tylko Marią z Magdali. O powieści Magdalena Jana Dobraczyńskiego (część 1)
Abstrakt
Artykuł ten stanowi ogólny szkic poświęcony powieści Jana Dobraczyńskiego Magdalena wydanej w 1988 r. Zajmuję się w nim kreacją tytułowej bohaterki Marii Magdaleny w odniesieniu do tradycji Kościoła zachodniego i wschodniego, legend i apokryfów oraz popularnego wyobrażenia postaci. Sytuuję powieść w ramach narracji apokryficznych między para–apokryfem a renarracją. Kreślę portret powieściowej Magdaleny, będącej syntezą kilku postaci biblijnych, w relacjach z Jezusem i innymi bohaterami Nowego Testamentu. Ponadto zwracam uwagę na sposób prowadzenia fabuły, odnosząc wydarzenia do przekazu Ewangelii i śledząc koncepcję autora. Odwołuję się przy tym do recenzji i wybranych pozycji historycznoliterackich oraz religioznawczych poświęconych św. Marii Magdalenie.
Downloads
Bibliografia
Teksty literackie i dewocyjne
Akatyst do świętej równej apostołom Marii Magdaleny, Hajnówka 2014.
Voragine J. de, Legenda na dzień św. Marii Magdaleny, Legenda na dzień św. Marii Egipcjanki, w: Złota legenda. Wybór, tłum. J. Pleziowa, Warszawa 1905.
Opracowania literaturoznawcze i religioznawcze
Adamiak E., Milcząca obecność. O roli kobiety w Kościele, Warszawa 1999.
Bocian M. (współpr. U. Kraut., I. Lenz), Leksykon postaci biblijnych. Ich dalsze losy w judaizmie, chrześcijaństwie, islamie oraz literaturze, muzyce i sztukach plastycznych, przekł. J. Zychowicz, 2000.
Bosak P. Cz. OP, Kobiety w Biblii. Słownik – konkordancja, Poznań 1995.
Bujnicki T., Przestrzeń w „Krzyżakach” Sienkiewicza, w: Teoretyczne aspekty powieści historycznej, red. T. Bujnicki, Katowice 1986. Burnett R., Maria Magdalena. Od skruszonej grzesznicy do oblubienicy Jezusa, Kraków 2005.
Daniel-Rops H., Życie codzienne w Palestynie w czasach Chrystusa, przekł. popr. J. Lasocka, Warszawa 1994.
Jakiel E., Młodopolskie portrety biblijne. Wybrane zagadnienia i kreacje, Gdańsk 2007.
Jakiel E., O „Niewiastach ewangelicznych” Józefa Jankowskiego, w: W kręgu apokryfów, red. E. Jakiel, J. Mosakowski, Gdańsk 2015.
Jakiel E., W służbie katechezy. Teksty literackie w periodykach religijnych 1890–1918 w kontekście Młodej Polski, Gdańsk 2010.
Jankowska M., Narracje apokryficzne w kulturze współczesnej, Poznań 2011.
Jasińska-Wojtkowska M., Horyzonty literackiego sacrum, Lublin 2003.
Krawiecka E., Jasna ciemnego świata pochodnia. Z dziejów kultu świętej Marii Magdaleny, Poznań 1997.
Krawiecka E., Staropolskie portrety Marii Magdaleny, Poznań 2006. Lisicki P., Tajemnice Marii Magdaleny, Kraków 2014.
Legutko G., Sacrum w oczach rewolucjonisty. O „Marii Magdalenie” Gustawa Daniłowskiego, Kielce 2005. Lichniak Z., Szkic do portretu Jana Dobraczyńskiego, Warszawa 1962.
Maciejewski Marian, „ażeby ciało powróciło w słowo. Próba kerygmatycznej interpretacji literatury, Lublin 1991.
Marzotto D., Piotr i Magdalena. Ewangelia na dwa głosy, przekł. Z. Kasprzyk, Kraków 2016.
Nigg W., Księga pokutników. Dziewięć biografii, przeł. V. Hoffmann-Zdrojewska, Warszawa 1985.
Nowak M., Inspiracje biblijne w małych formach prozatorskich, w: Małe prozy biblijne, wybór M. Jasińska-Wojtkowska, wstęp i komentarz M. Nowak, Lublin 2002.
Orczykowska P., Echa apokryficznych narracji o Marii Magdalenie w powieści Gustawa Daniłowskiego „Marja Magdalena”, w: W kręgu apokryfów, red. E. Jakiel, J. Mosakowski, Gdańsk 2015.
Rogalski A., Dobraczyński, Warszawa 1969. Szajnert D., Dywersyjny potencjał apokryfu, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” LIV z. 2.
Śnieciński M., Od Ewy do Marii Magdaleny, Wrocław 1998.
Świderkówna A., Rozmowy o Biblii. Nowy Testament, Warszawa 2000.
Święta równa apostołom Maria Magdalena, red. Hieromnich Gabriel (hagioryta), ks. Archimandryta Warsonowiusz (Doroszkiewicz), M. Jakimiuk, przeł. K. Tur, Hajnówka 2014.
Święta równa apostołom niosąca mirę Maria Magdalena, opowiedział dla dzieci A. Wilko, przeł. N. Jakimiuk, Hajnówka 2014.
Św. Maria Magdalena w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś. Perspektywa uniwersalna i regionalna, red. bp J. Jezierski, K. Parzych-Blakiewicz, ks. P. Rabczyński, Olsztyn 2015.
Trześniowski Dariusz, W stronę człowieka. Biblia w literaturze (1863–1918), Lublin 2005.
Życie Marii Magdaleny opowiedziane przez bł. Annę Katarzynę Emmerich, z dzieła Mistyczki z Dulmen jako wywiad rzekę wybrał i oprac. ks. K. Stola, Radom 2006.
Artykuły w periodykach
Chojnowski Z., Jan Dobraczyński „Magdalena”, „Świat Książki” 1989 nr 4, s. 6.
Foland M., „Magdalena”, „Zorza” 1989 nr 5.
Kot W., Biblijny apokryf literacki. Próba analizy zjawiska na przykładach polskich, „Życie i Myśl” 1986, nr 1/2.
tkrz [Krzemień T.], Magdalena, siostra Łazarza, „Odrodzenie” 1988 nr 46.
Lewandowski T., Paradoks książki pięknie religijnej, „Magazyn Literacki” 1999 nr 4.
Michalski H., Powieść o Marii Magdalenie, „Kultura” 1989 nr 2.
Myszor W., ks., Ewangelia Marii Magdaleny. Wstęp, przekład z koptyjskiego, komentarz, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 44, 1 (2011).
Polanowski T. P., Maria Magdalena w literaturze, „Przegląd Powszechny” 2001 nr 7/8.
Teksty na stronach internetowych
Encyklopedja Kościelna/ Bollandyści, red. Nowodworski M. https://pl.wikisource.org/wiki/Encyklopedja_Ko%C5%9Bcielna/Bollandy%C5%9Bci
oraz
http://www.szkolnictwo.pl/szukaj,Bollandy%C5%9Bci. Rosik M., ks., Raj odzyskany.
Opowieść o rajskim drzewie i Marii Magdalenie, http://wroclaw.biblista. pl/index.php?option=com_content&view=article&id=201:raj-odzyskanyopowie-o-rajskim-drzewie-i-marii-magdalenie&catid=28:verbum-cum-musica.
Sarah R., Roche A., Dziś po raz pierwszy obchodzimy święto Marii Magdaleny, http://www.opoka.org.pl/aktualnosci/wiadomosci/60656.1,Dzis_po_raz_pierwszy_obchodzimy_swieto_Marii_Magdaleny.html.
Słomka J., ks., Kilka uwag na temat teologicznych i doktrynalnych podstaw nauki o działaniu szatana i o praktykach związanych z egzorcyzmami, http://www.teologia.pan.pl/index.php/component/content/article?id=94:egzorcyzmy-somka.
