The evolution of the paradigm of protecting the welfare of media audiences

Authors

Keywords:

normative media theory, codes of ethics, media audience welfare, fact-checking, media social control paradigm

Abstract

In the 20th century, also known as the period of ‘supreme modernism in journalism’, the normative paradigm of media audience protection was formed. The normative media theory formulated at that time provides knowledge of how the media should function and be organised in order to act in the general interest or for the good of society as a whole. A major influence on the development of normative theory was the doctrine of the social responsibility of the press, proclaimed in the USA in 1947. According to its tenets: the media should be free, but they must also be institutions of public trust, having duties to society and being morally and legally accountable to the society. The duties of the media have been laid down in legal acts as well as codes of ethics, which the journalistic community has upheld. The aim of this article is to answer the question: how has the replacement of broadcast, allocative (one-to-many) communication with universal (many-to-many) communication contributed to a paradigm shift in the normative protection of the media audience? The evolution of the paradigm consists of a shift from a normative paradigm towards a social control paradigm, where the role of the journalistic community protecting ethical norms in communication is taken over by actors (organisations, fact-checking associations) and recipients themselves undertaking information verification. In terms of the methodology adopted, the assumptions of normative theory and the theory of social responsibility of the media were applied, as well as the method of analysis and criticism of the literature. The result of the research reflection undertaken is the identification of tools to protect the welfare of media audiences in the digital age.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Książki

Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 1999.

Golka B., Michalski B., Etyka dziennikarska a kwestie informacji masowej, COM SNP, Warszawa 1989.

Hallin D.C., Mancini P., Systemy medialne. Trzy modele mediów i polityki w ujęciu porównawczym, przeł. M. Lorek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.

Jakubowicz K., Nowa ekologia mediów. Konwergencja a metamorfoza, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2011.

Kapuściński R., Autoportret reportera, Wydawnictwo Znak, Kraków 2013.

Kononiuk T., Profesjonalizacja w dziennikarstwie. Między modernizmem a ponowoczesnością, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2013.

McQuail D., Teoria komunikowania masowego, przeł. M. Bucholc, A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Mrozowski M., Media masowe. Władza, rozrywka i biznes, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2001.

Płonkowski T., Amerykańska koncepcja społecznej odpowiedzialności dziennikarzy, Instytut Kultury, Warszawa 1995.

Raczkowska A., Kształtowanie się dziennikarskiej etyki normatywnej w Polsce, Wydawnictwo C.H. Beck. Warszawa 2019.

Taczkowska J., Zawód dziennikarza w Polsce. Między misją a posłannictwem, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2012.

Wimmer R.D., Dominic J.R., Mass media. Metody badań, przeł. T. Karłowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.

Rozdziały z książek

Doktorowicz K., Dziennikarstwo cyfrowe. Koniec profesjonalizmu, czy nowa misja dziennikarstwa dla każdego? [w:] Nie bądźmy obojętni: człowiek, społeczeństwo polityka: prace ofiarowane prof. dr hab. Teresie Sasińskiej-Klas, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków 2020.

Artykuły z czasopism

Bąkowicz K., Wprowadzenie do definicji i klasyfikacja zjawiska Fake newsa, „Studia Medioznawcze” 2019, t. 20, nr 3 (78), s. 280–289.

Boventer H., Odpowiedzialność mediów i zaufanie publiczne. Etyka, moralność i wolność prasy, „Zeszyty Prasoznawcze”, R. XXXVIII, nr 1–2 (141–142), s. 7–13.

Jaskiernia A., Europejska walka z dezinformacjami i nielegalnymi treściami w sieci. Obrona jakości mediów w Unii Europejskiej i w Radzie Europy, „Studia Medioznawcze” 2019, nr 4, s. 384–394.

Kononiuk T., Informacja jako towar, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2000, nr 7/8, s. 38–39.

Matusiak R., Edukacja medialna w wybranych państwach Europy, „Kognitywistyka i Media w Edukacji” 2018, nr 1, s. 9–19.

Skarga B., Usankcjonowanie niecnoty, „Etyka” 1994, nr 27, s. 169–171.

Środa M., Argumenty za i przeciw etyce zawodowej, „Etyka” 1994, nr 27, s.167–169.

Żoch M., Fake news jako narzędzie dezinformacji, „Cywilizacja i Polityka” 2021, nr 19, s. 219–234.

Źródła internetowe:

Biesaga T., Kodeks etyki lekarskiej, „Medycyna Praktyczna” 2006, nr 9, https://biesaga.info/wp-content/uploads/2009/11/I.-4.-Biesaga-T.-Kodeks-Etyki-Lekarskiej.pdf (dostęp: 11.02.2025).

Kodeks Postępowania w zakresie dezinformacji z 2018 r., https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/2018-code-practice-disinformation (dostęp: 2.02.2025).

Kodeks Postępowania w zakresie dezinformacji z 2022 r., https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/2022-strengthened-code-practice-disinformation (dostęp: 2.02.2025).

Kodeks zasad międzynarodowej sieci International Fact Checking Network, https://ifcncodeofprinciples.poynter.org/ (dostęp: 2.02.2025).

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Zwalczanie dezinformacji w Internecie: podejście europejskie. Źródło: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018DC0236 (dostęp: 12.02.2025).

Raport o wolności Internetu, https://freedomhouse.org/sites/default/files/2020-02/FOTN_2017_Final_compressed.pdf (dostęp: 12.02.2025).

Rutkowska E., 6 lat więzienia za fake news: Walka z dezinformacją czy demokracją?, https://serwisy.gazetaprawna.pl/media/artykuly/1120412,wiezienie-za-fake-news.html (dostęp: 12.02.2025).

Sosnowska J., Mark Zuckerberg kończy z fact-checkingiem. Wybiera moderację jak u Muska, https://wyborcza.biz/biznes/7,177150,31596260,meta-konczy-z-fact-checkingiem-wybiera-moderacje-jak-u-muska.html (dostęp: 2.02.2025).

Wspólna Deklaracja w sprawie wolności słowa, fake news, dezinformacji i propagandy https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Expression/JointDeclaration3March2017.doc (dostęp: 12.02.2025).

Published

2025-06-30

How to Cite

Raczkowska, A. (2025). The evolution of the paradigm of protecting the welfare of media audiences. Media Business Culture, (1(18), 139–152. Retrieved from https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/MBK/article/view/12578

Issue

Section

Z zagadnień odbioru