Archaeologist – researcher and populariser, experiences from Targ Sienny

Authors

  • Marta Wołyńska University of Gdańsk

Keywords:

archaeology, education, popularisation, heritage, the social context of archaeology

Abstract

The aim of the article is to present a double role of an archaeologist – a role of a researcher and a popularizer. In the introduction there are the definitions of archaeology and a long story of popularizing the results of its research. The first chapter describes the methods of popularizing and archaeological  education which are presented in the literature. The main point is the matter of the social perception of archaeology as an academic discipline or entertainment and the matter to what extend society really needs it. One way to start a dialogue between the audience and scientists might be a survey. This method enables archaeologists to introduce an appropriate programme which may broaden people’s knowledge about the heritage. A direct contact with an archaeologist makes an occasion to create a positive image of archaeology as a socially useful discipline. The article presents the challenges faced by contemporary archaeology that have an influence on researchers. One of the problems presented in the article is commercialization of that discipline and to what extend it might influence the research and its presentation. The main part describes the activities taken by the private company Pracownia Badań Archeologicznych Dantiscum to popularize archaeology. The project was introduced in connection to excavations in the western suburbs of Gdańsk at the Targ Sienny site. Archaeological research and popularizing archaeology in the form of an exhibition and the lectures were conducted in cooperation with the institutions such as museums and the University. The activities presented here are the example of a new approach that takes participation of audience into consideration. Basic and the most emphasized issue is the social potential of archaeology, which used in the appropriate way might change the prospects of its development.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Marta Wołyńska, University of Gdańsk

Marta Wołyńska – magister archeologii, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz studiów podyplomowych w zakresie ochrony i zarządzania kolekcją muzealną w Toruniu, doktorantka na kierunku archeologia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego. Uczestniczka ekspedycji prowadzonych na terenie Gdańska przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku oraz firmy prywatne. Zainteresowania badawcze obejmują archeologię nowożytną, przemysłową oraz edukację i popularyzację umożliwiającą przybliżanie i promowanie tej dziedziny.

References

Ashworth G., 2015, Planowanie dziedzictwa, tłum. M. Duda-Gryc, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.

Bauman Z., 2006, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, tłum. E. Klekot, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Brzeziński W., 2000, Muzea jako instytucje ochrony i prezentacji dziedzictwa archeologicznego [w:] K. Gutkowska (red.), Problemy zarządzania dziedzictwem kulturowym, Warszawa: Res Publica Multiethnica.

Czerniak L., 2011, Dla kogo są wykopaliska? Profesjonaliści i społeczeństwo [w:] A. Marciniak, D. Minta-Tworzowska, M. Pawleta (red.), Współczesne oblicza przeszłości, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Deskur K., 2009, Idea public archaeology – edukacja archeologiczna i popularyzacja archeologii, „Fontes Archaeologici Posnanienses”, Tom XLV: Muzeum Archeologiczne w Poznaniu.

Dominiak Ł.M., 2004, Zabawa w przeszłość. Festyn archeologiczny jako forma karnawału [w:] J. Grad, H. Mamzer (red.), Karnawalizacja: tendencje ludyczne w kulturze współczesnej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Gajda K.A., 2016, Aktywne metody edukacji muzealnej. Uczenie o niematerialnym dziedzictwie kulturowym [w:] M. Kwiecińska (red.), Niematerialne dziedzictwo miasta muzealizacja, ochrona, edukacja, Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.

Gediga B., 2004, Poznanie naukowe a społeczne oczekiwania. [w:] B. Gediga, W. Piotrowski (red.), Archeologia kultura ideologie, Biskupin-Wrocław: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie.

Gediga B., 2011, Problemy ochrony zabytków archeologicznych w Polsce. [w:] B. Szmygin (red.), System ochrony zabytków w Polsce – analiza, diagnoza, propozycje, Lublin-Warszawa: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków Urzędu Miasta Stołecznego Warszawa.

McGimsey C., 1972, Public Archaeology, New York-London: Seminar Press.

Gołębnik A., Grubka M. OP., 2005; 2006 Muzeum pod niebem, „Muzealnictwo” Rocznik XLVII: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

Gumport P.J., 2000, Academic Restructuring: Organizational Change and Institutional Imperatives, „Higher Education”, Vol. 39: Kluwer Academic Publishers.

Hensel W., 1973, Zakres i zadania archeologii, „Slavia Antiqua”, t. XX : Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Instytut Prahistorii UAM.

Holtorf C., 2008, Can you hear me at the back? Archaeology, communication and society, „European Journal of Archaeology”, Vol. X (2-3): Cambridge University Press.

Jaszewska A., 2013, Badania archeologiczne – usługa czy badania naukowe? [w:] A. Jaszewska A. (red.), Sesja tematyczna 11. Zawód archeologa w Polsce. Stan obecny i perspektywy, „Pierwszy Kongres Archeologii Polskiej, Warszawa, 19-21 września 2013 roku”, Warszawa : Zarząd Główny Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich.

Kajda K., 2013, Archeologia i społeczeństwo. O postrzeganiu archeologów i ich współpracy ze społecznością lokalną, [w:] S. Zdziebłowski (red.), Sesja tematyczna 14. Komunikacja społeczna w archeologii, „Pierwszy Kongres Archeologii Polskiej, Warszawa, 19-21 września 2013 roku”, Warszawa : Zarząd Główny Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich.

Kajda K., Kostyrko M., 2016, Contemporary Dimension of Heritage Promotion – Towards Socially Engaged Archaeology, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. LXVIII : Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.

Kajda K., Marx A., Wright H., Richards J., Marciniak A., Salas Rossenbach K., Pawleta M., Dries van den M.H., Boom K., Guermandi M.P., Criado-Boado F., Barreiro D., Synnestvedt A., Kotsakis K., Kasvikis K., Theodoroudi E., Lüth F., Issa M., Frase I., 2017, Archaeology, Heritage and Social Value. The Public Perspectives on European Archaeology., „European Journal of Archaeology”, Tom XXI : Cambridge University Press.

Kajda K., Pawleta M., Marciniak A., 2017, Archeologia, dziedzictwo archeologiczne i ich społeczne znaczenie w oczach współczesnych Polaków., „Folia Praehistorica Posnaniensia”, t. XXII: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Kobiałka D., 2011, Społeczny wizerunek archeologii – o rzeczywistości w fikcji [w:] A. Marciniak, D. Minta-Tworzowska, M. Pawleta (red.), Współczesne oblicza przeszłości, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Kobiałka D., 2013, Archeologia Józefa Kostrzewskiego z perspektywy współczesnej refleksji metodologicznej. Praca doktorska napisana pod kierunkiem Prof. UAM dr hab. Włodzimierza Rączkowskiego, Poznań (praca niepublikowana).

Kobyliński Z., 2007, Archeologia wczesnego średniowiecza w Polsce 1939–1989: sukcesy i porażki. [w:] J. Lech (red.), Pół wieku z dziejów archeologii polskiej (1939–1989), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kobyliński Z., 2010, Archeologia polska na początku XXI wieku – szanse i zagrożenia [w:] M. Przybyła,

M. Winiarska-Kabacińska (red.), Archeologia wobec wyzwań współczesności, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Krzywdziński R., red., 2016, Targ Sienny w Gdańsku – przedmieście europejskiej metropolii – w świetle wykopalisk archeologicznych. Katalog wystawy prezentowanej w Ratuszu Głównego Miasta w Gdańsku w okresie od 1 czerwca do 25 września 2016 roku, Gdańsk: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska.

Kubiatowski Z., 2013, Między panem, wójtem i plebanem – wpływ kontaktów z lokalną społecznością na badania archeologiczne na przykładzie prac wykopaliskowych w Wilczycach i Chodliku [w:] A. Jaszewska (red.), Sesja tematyczna 11. Zawód archeologa w Polsce. Stan obecny i perspektywy, „Pierwszy Kongres Archeologii Polskiej, Warszawa, 19–21 września 2013 roku”, Warszawa: Zarząd Główny Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich.

Linde C., 2000, The acquisition of a speaker by a story: How history becomes memory and identity, „Ethos: Special Issue on History and Subjectivity”, No. XXVIII: Society for Psychological Anthropology; American Anthropological Association.

Malinowski T., 2016, (rec.) M. Kalisz-Zielińska, Józef Kostrzewski jako prekursor edukacji muzealnej w Polsce po II wojnie światowej [w:] A. Pihan-Kijasowa, D. Konieczka-Śliwińska (red.) Nie zgaśnie

pamięć o Waszej pracy. Założyciele Uniwersytetu Poznańskiego, Poznań 2016, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”, t. XXXVII, Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Melosik Z., 2009, Uniwersytet a społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy, Kraków: Impuls.

Od redakcji, 1926, Od redakcji, „Z Otchłani Wieków”, Rocznik 1: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich.

Pawleta M., 2011, Przeszłość we współczesności [w:] A. Marciniak, D. Minta-Tworzowska, M. Pawleta, red., Współczesne oblicza przeszłości, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Pawleta M., 2016a, Przeszłość we współczesności. Studium metodologiczne archeologicznie kreowanej przeszłości w przestrzeni społecznej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Pawleta M., 2016b, Upowszechnianie dziedzictwa archeologicznego regionu Bobolic: realizacje i propozycje, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, t. XXI: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Radziszewska M., 2009, Wspomnienie o Józefie Kostrzewskim w 40. rocznicę śmierci nestora polskiej archeologii, „Pro Libris” nr 4 (29), Zielona Góra: Pro Libris.

Stobnicka M., 2018, Niewidzia(l)na rewolucja? Transformacja i jej wpływ na popularyzację archeologii [w:] J. Kolano, J. Kolasińska (red.), Rozpoznać przeszłość w teraźniejszości. Dziedzictwo w obliczu transformacji, Kraków: Akademickie Koło Studentów Ochrony Dóbr Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Trapszyc A., 2016, Słowo (nazwa) – kadr (widok) – pamięć (dziedzictwo). O istocie dialogu między materią a duchem miasta [w:] M. Kwiecińska (red.), Niematerialne dziedzictwo miasta muzealizacja, ochrona, edukacja, Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.

Urbańczyk P., 2000, Political circumstances reflected in post-war archaeology, „Public Archaeology”, t. 1: Maney Publishing.

Wołyńska M., 2018, Gdańskie dziedzictwo archeologiczne a wielkie inwestycje, trzy dekady zmagań [w:] J. Kolano, J. Kolasińska J., Rozpoznać przeszłość w teraźniejszości. Dziedzictwo w obliczu transformacji, Kraków: Akademickie Koło Studentów Ochrony Dóbr Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Zalewska A., 2011, Archeologiczny palimpsest jako specyficzna postać interakcji teraźniejszości z … [w:] A. Marciniak, D. Minta-Tworzowska, M. Pawleta (red.), Współczesne oblicza przeszłości, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Zalewska A., 2012, Miasto jako „obietnica zawsze nowych odkryć” w kontekście archeologii postrzeganej jako dyscyplina skazana na re-socjalizację i z perspektywy archeologii drugiego stopnia, „Analecta Archaeologica Ressoviensia”, t. 7: Archaeology in a town, a town in archaeology, Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Akty prawne:

Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach, Dz.U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24.

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568.

Źródła:

Hausbuch der Landauerschen…Bd. 1, 1511-1706, Hausbuch der Landauerschen Zwölfbrüderstiftung, Bd. 1, Stadtbibliothek Nürnberg.

Hausbuch der Mendelschen…Bd. 1, 1426-1549, Hausbuch der Mendelschen Zwölfbrüderstiftung, Bd. 1, Stadtbibliothek Nürnberg.

Hausbuch der Mendelschen…Bd. 2, 1550-1791, Hausbuch der Mendelschen Zwölfbrüderstiftung, Bd. 2, Stadtbibliothek Nürnberg.

Źródła internetowe:

Aertsen P., Taniec z jajkiem (1552), Rijksmuseum, Amsterdam, https://www.rijksmuseum.nl/nl/zoeken/objecten?q=aertsen&p=6&ps=12&st=Objects&ii=11#/SK-A-3,71 [dostęp: 19.12.2017].

Doktowykłady, http://www.wbpg.org.pl/aktualnosc/doktowyk%C5%82ady [dostęp: 5.08.2018].

https://web.facebook.com/instytut.archeologii.umk/photos/a.1139457396184549.1073741838.524037054393256/1140030229460599/?type=3&theater [dostęp: 27.12.2017].

https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/archeologia.html [dostęp: 7.08.2018].

Plakat z prelekcji „Tajemnice piwnic Senatu Wolnego Miasta Gdańska”. Relacja z badań archeologicznych http://ibedeker.pl/wydarzenie/tajemnice-piwnic-senatu-wolnego-miasta-gdanska-w-filii-gdanskiej-wimbp/ [dostęp: 19.12.2017].

Plakat z prelekcji Targ Sienny w Gdańsku w świetle najnowszych badań archeologicznych (facebook MHMG) https://web.facebook.com/events/1747038035577346/ [dostęp: 27.12.2017].

Published

2018-12-11

How to Cite

Wołyńska, M. . (2018). Archaeologist – researcher and populariser, experiences from Targ Sienny. Progress, (4), 128–153. Retrieved from https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/Progress/article/view/4549